Recenzja książki: Światłość i mrok

Recenzuje: Zosia Czyńska

Światłość i mrok Małgorzaty Niezabitowskiej (Wydawnictwo Znak) to zachwycająca opowieść o miłości, która potrafi przekroczyć wszelkie granice. O uczuciu, które nie chce słuchać zasad, stosować się do reguł, pokornie znosić ograniczeń. Zamiast tego wybucha jak ogień i pali na swojej drodze wszystko, bo jedynym jego celem jest połączenie kochanków.

Akcja powieści rozpoczyna się w przededniu II wojny światowej. Na żydowskim weselu córki chasyda przyjaciel pana młodego, Polak, prosi do tańca żydowską dziewczynę. Młodzi łamią wszelkie konwencje, przekraczając prawo, które zakazuje kontaktu chasydzkiej dziewczyny i goja. Wybucha skandal.

Nieświadomy popełnionego błędu Janek Worotyński, zakochany w pięknej Chanie Zingelbojm, postanawia podjąć walkę o serce dziewczyny. Nie ma jednak pojęcia, jak trudna będzie to droga i jak wiele przyjdzie mu zapłacić za upragnione szczęście.

Małgorzata Niezabitowska, autorka, dziennikarka, rzeczniczka prasowa rządu Tadeusza Mazowieckiego, zaprosiła czytelników w świat dawnych obyczajów, tradycji przedwojennych kresowych społeczności, do utraconej krainy szczęścia i marzeń, które przerwała II wojna światowa. Autorka barwnie odtwarza piękno kresowych obyczajów, będących tyglem mieszających się społeczeństw: żydowskiego, polskiego i ukraińskiego. Ukazuje hermetyczne, choć przenikające się światy ludzi, którzy żyli obok siebie, pielęgnowali tradycje, często wymagające zachowania odrębności, izolowania się i trwania w oddzielnych enklawach.

Oprócz trudnej miłości, przenikającej dwa światy: polski i żydowski, autorka ukazuje także inne relacje. Barwnie odtwarza niezwykle zmysłową, pełną fizyczności relację dworskiej panny z chłopskim synem, prostym ukraińskim chłopem, która rozgrywa się w sielskiej scenerii wołyńskiej wsi. To, co byłoby niemożliwe w mieście, doskonale sprawdziło się na wsi, która – choć tradycyjna – stała się scenerią romansu jak z zakazanej powieści. Doskonałe skontrastowanie żywiołowej, sensualnej miłości z ginącym światem II Rzeczpospolitej jest mocnym akcentem, który pozwala odczuć to, co utracono na zawsze – rzeczywistość wiejskich dworów i sąsiadujących z nimi chłopskich chat, osadzonych w scenerii pięknej przyrody i pielęgnowanych tradycji. W tym pozornie sielankowym świecie toczą się ludzkie losy i rozgrywają dramaty, które w zestawieniu z nadchodzącą wojenną zawieruchą mogą się wydawać nieważne, a jednak stanowią oś powieściowego świata.

Małgorzata Niezabitowska stworzyła świat utkany z niespełnionych, trudnych marzeń. Zapisała go słowami szaleństwa, nadziei i rozpaczy, wyrażających uczucia, które przynoszą cierpienie i osobiste dramaty. Zaprosiła czytelników do rzeczywistości pełnej najwyższych emocji, gdzie wojna miesza się z pokojem, miłość z nienawiścią, a wiara w nadejście lepszego jutra z poczuciem beznadziei, że świat nigdy nie zmieni się na lepsze.

Gorąco polecam.

Tagi: Proza literacka