Recenzja książki: Pornografia. Historia. Znaczenie. Gatunki

Recenzuje: Justyna Gul

Pornografia – temat wyklęty

Pornografia jest przedmiotem badań wielu dyscyplin akademickich, zajmuje się nią kryminalistyka, socjologia, czy też psychologia kryminalistyczna. Jako odrębne zjawisko narodziła się ona wraz z nowożytnością i wraz z rozwojem Internetu gwałtownie się rozprzestrzeniła. Obecnie obejmuje pokaźną liczbę odmian, w tym, tych najbardziej perwersyjnych.

Pornografia jest towarem konsumpcyjnym, o czym przekonuje nas Lech M. Nijakowski w znakomitym opracowaniu „Pornografia. Historia. Znaczenie. Gatunki”. Autor, doktor socjologii, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego i wykładowca Collegium Civitas, oddaje w ręce czytelników obszerne studium tematu, omawiające zarówno znaczenie i gatunki pornografii, jak i jej historię oraz relację ze społeczeństwem.

Najczęściej o pornografii mówi się jako o patologii społecznej, która prowadzi do różnych negatywnych skutków społecznych. Jednak za pośrednictwem Internetu jako globalnego medium przeszła ona jakościową metamorfozę, zaczęła reprezentować podstawowe trendy społeczne, ale również rozszerzyła swój zakres na różne dewiacyjne zachowania. Książka „Pornografia” jest odtworzeniem historii zjawiska, ujmowanym w paradygmacie socjologii historycznej. Autora interesują trendy społeczne wywierające wpływ na współczesność, ukazuje on również główne punkty i zasady rozwoju pornografii.

Lech M. Nijakowski dzieli swoją książkę na dwie części - w pierwszej porusza temat socjologii historycznej pornografii, natomiast w drugiej opisuje wybrane typy pornografii. W ostatnim rozdziale autor podjął się opisu funkcji oraz dysfunkcji pornografii, m.in. scharakteryzowane zostały badania nad wpływem ekspozycji na treści pornograficzne, na skłonność do zachowań agresywnych, szczególnie agresji seksualnej.

Na żądnego wiedzy i zainteresowanego zagadnieniem pornografii czytelnika czekają dwa aneksy, z których pierwszy dotyczy metodyki badania pornografii, drugi zaś zawiera fragmenty aktów prawnych dotyczących pornografii, które obowiązują w Polsce a zostały przywołane w książce.

Szczególnie interesująco na tle innych rozdziałów (w niczym im nie ujmując) wypada rozdział piąty, poświęcony przemianom XIX wieku, który to był czasem dynamicznego rozwoju pornografii. Po wielkiej Rewolucji Francuskiej stała się ona przede wszystkim sposobem na zarobek dla producentów, powoli tracąc swe polityczne konotacje i kierując się zasadą przyjemności.

Tak szerokie i dogłębne ujęcie tematu przez Lecha M. Nijakowskiego sprawia, że „Pornografia” jest książką fascynującą nie tylko dla zainteresowanych badanym zjawiskiem zawodowo, ale i hobbystycznie. Pierwsze tak obszerne studium pornografii z pewnością zaktywizuje środowisko do prowadzenia dalszych badań sprawiając, że pornografia stanie się tematem o którym się mówi, i który jest analizowany pod kątem jego społecznego wydźwięku. Już sama okładka przyciąga wzrok, natomiast zawartość jest godna zmierzenia się z nią z pasją i zainteresowaniem.

Mam nadzieję, że pojawienie się tej pozycji przyczyni się do tego, że pornografia przestanie być tematem tabu i przestanie się tylko kojarzyć z dewiacjami i kryminalistyka.