Recenzja książki: Panzer IV

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Służący w armii III Rzeszy Panzerkampfwagen IV (PzKpfw IV) do końca wojny był podstawowym czołgiem niemieckim. Książka Panzer IV (kolejna z serii Sekrety historii) przedstawia genezę jego powstania, rozwój i udział w walkach, pokazując tym samym, jak wyglądało prowadzenie militarnych działań z wnętrza opancerzonego wozu bojowego.

Analizując dokumenty z czasów wojny (autor sięgnął do stosunkowo niewielu powojennych publikacji), Thomas Anderson cofa się do 11 stycznia 1934 roku, kiedy to armia Republiki Weimarskiej złożyła w niemieckich firmach zbrojeniowych zamówienie na „średni ciągnik” (projekt czołgu uzbrojonego w działo musiał pozostać w tajemnicy). Wylicza typy czołgów, podając ich specyfikacje, a także wspomina o prowadzonych w ścisłej tajemnicy pracach nad ZW (czołg do prowadzenia ataków) oraz BW (czołg do monitorowania pola walki i ogniowego wsparcia piechoty). Podaje fakty dotyczące inwazji na Polskę oraz napaści na Holandię, Belgię, Luksemburg i Francję. Opisuje kampanię bałkańską oraz działania niemieckiego okupanta w Afryce Północnej. Przybliża tajniki operacji „Barbarossa” (agresja III Rzeszy na ZSRR) i „Fall Blau” (ofensywa sił Osi czyli Niemiec, Rumunii, Włoch i Węgier na wojska radzieckie). Pisze o walkach na terenach wschodnich (zwłaszcza pod Kurskiem) i we Włoszech, a także o zimowej kontrofensywie w Ardenach. Na każdym z wymienionych miejsc, obok innych rodzajów broni, używany był wciąż modyfikowany Panzer IV (kolejne serie produkowano z uwzględnieniem doświadczeń wyniesionych ze starć z radzieckimi czołgami).

Zobrazowana ogromną ilością dokładnie opisanych czarno-białych zdjęć (w większości pochodzących ze zbiorów autora) i ilustracji, treść historycznej publikacji Wydawnictwa RM jest szczegółowa: daty, nazwiska, nazwy, funkcje, stopnie wojskowe, formacje pancerne, warianty, liczby, numery, trasy, dane statystyczne, szczegółowe opisy tajnych akcji i działań bojowych, struktury organizacyjne, zarządzenia mobilizacyjne, nowatorskie rozwiązania, wszystko to potwierdzają zapisane na kartach książki raporty, meldunki, rozkazy, notatki służbowe, fragmenty przesłuchań, oświadczenia, spisy, ankiety, wnioski, listy oraz relacje świadków. Są w lekturze stosowane w niemieckim wojsku symbole graficzne, zestawienia, tabelki, schematy, uwagi, komentarze, wyliczenia, wcięcia w tekście. Niemieckie nazwy zapisano kursywą, a obok w nawiasie podano skrót i tłumaczenie. Na bibliografię składają się zaledwie cztery pozycje (ani jedna w języku polskim). Wszystkie przekazane przez Thomasa Andersona informacje są w pełni udokumentowane.

Książka Panzer IV, odkrywając tajniki najcięższego wozu bojowego III Rzeszy, odsłania kolejny sekret historii.