Recenzja książki: Leksykon symboli liturgicznych

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Liturgia jest publiczną formą kultu religijnego. Stanowią ją określone czynności sakralne, ryty i ceremonie. Poprzez widzialne znaki oraz symbole, biorący udział w liturgii wyraża swoją wiarę w rzeczywistość niewidzialną, ponadczasową i ponadprzestrzenną - świętą. Realizacja teologii liturgii wyraża się w uczestnictwie w Eucharystii, będącej szczytem i źródłem chrześcijańskiego życia. „Leksykon symboli liturgicznych” został opracowany przez znanego wybitnego polskiego liturgistę, księdza Bogusława Nadolskiego, jest więc owa pozycja dopracowana bardzo szczegółowo.

Ponieważ w liturgii centralne miejsce zajmuje osoba Jezusa Chrystusa, autor rozpoczyna od wyjaśnienia znaczenia znaku, obrzędu, symbolu i misterium. Ukazuje różnice między znakiem a symbolem, analizuje rozwój symboliki i wyjaśnia, na czym polega misterium kultu. Dowodzi, że liturgię koniecznie trzeba traktować jako anamnezę i wydarzenie. Wiedza czytelnika zostaje poszerzona o informacje potrzebne do zrozumienia istoty liturgii, głębokiego przeżywania obecności Chrystusa Eucharystycznego oraz autentycznego zjednoczenia z Nim w Komunii.

Po obszernym wprowadzeniu Bogusław Nadolski zaprasza czytelnika do zapoznania się z pojęciami dotyczącymi poszczególnych symboli liturgicznych. Ułożone według liter polskiego alfabetu, nie nastręczają żadnych trudności w odnalezieniu szukanego słowa. Wszystkie wyjaśnione są w sposób dokładny i wyczerpujący. Autor szeroko opisał ich znaczenie, pochodzenie, rys historyczny, symbolikę, a także odniesienie do dzieł Ojców Kościoła i dokumentów papieskich. Omówione zostały postawy ciała, gesty, czynności, naczynia, kolory i szaty liturgiczne, formy modlitwy, formuły pochwalne, rytuały, znajdujące się w świątyniach sprzęty oraz przestrzeń sprawowania kultu. Przybliżone jest znaczenie poszczególnych liczb, podkreślona moc śpiewu oraz omówione święta przypadające na poszczególne okresy roku liturgicznego.

Ciekawość wzbudzają wyjaśnienia dotyczące mało spotykanych zwrotów, monogramów i graficznych zapisów, a także symboli osób, czynności i innych elementów liturgicznych. Interesującym zdaje się być zestawienie świętych Wspomożycieli, godzin kanonicznych oraz gestu nałożenia rąk w sakramentach.

Klamrą spinającą całość jest hymn uwielbienia. Pochodzący z wieków średnich tekst „Ave verum corpus” („Prawdziwe Ciało”) oraz wyśpiewany przez Maryję „Magnificat” („Wielbij duszo moja Pana”) rozpoczynają i kończą rozważania polskiego liturgisty. Jego propozycja w szczególności skierowana jest do tych, którzy pragną doświadczyć autentycznej obecności Chrystusa Eucharystycznego (lepsze poznanie symboliki gestów i rytów ułatwi zjednoczenie z Panem). Będąc lekturą specjalistyczną stanowi pomoc dydaktyczną dla katechizujących, dając możliwość poszerzenia wiedzy z zakresu życia religijnego. Twarda okładka jest elementem ułatwiającym częste korzystanie, bez narażania „Leksykonu” na zniszczenie.