Recenzja książki: Czy znasz polszczyznę? Zagadki językowe

Recenzuje: Izabela Mikrut

Rozwój języka to proces niezwykle dynamiczny. Zdobycze techniki i rozwój nauki sprawiają, że wiele informacji zawartych w słownictwie dezaktualizuje się, na ich miejsce napływają z kolei nowe wyrazy i konstrukcje składniowe, z którymi nie wiadomo dokładnie, co zrobić. Tempo zmian jest tak duże, że problemy językowe sprzed trzydziestu lat są już przeważnie nieaktualne, a w lingwistyce pojawia się mnóstwo sprawiających kłopot zapożyczeń czy skrótów.

Właśnie ze względu na dynamikę rozwoju języka, Andrzej Markowski zdecydował się uwspółcześnić swoją książkę z 1976 roku – „500 zagadek o języku”. Dzięki temu powstał zbiorek „Czy znasz polszczyznę? Zagadki językowe”. Andrzej Markowski słynie z tego, że językoznawcze zawiłości potrafi tłumaczyć w sposób przystępny, jasny i ciekawy. Lekkość stylu, dowcip autora i zacięcie lingwistyczne – te trzy czynniki składają się na prześwietną publikację „Czy znasz polszczyznę”.

Pytanie, postawione w tytule, jest nieco podchwytliwe (trzeba wiedzy nie lada, by udzielić poprawnych odpowiedzi na wszystkie zamieszczone w książce zagadki). Zapowiada też niezłą zabawę. Książka zawiera 50 „rozdziałów”. Każdy z rozdziałów z kolei grupuje po 10 najczęstszych pytań, wątpliwości, lub właśnie zagadek z różnych dziedzin polonistyki. Po tajemniczej części pytajnej następuje zestaw poprawnych odpowiedzi z komentarzami. Wyjaśnienia są przejrzyste, tok wywodu nie został przeintelektualizowany – językoznawcze podpowiedzi czyta się wręcz z przyjemnością i zainteresowaniem. Odkrywanie meandrów lingwistyki staje się dzięki Markowskiemu świetną przygodą.

Czytelnik znajdzie tu rozważania o wymowie, zestawienie najczęściej mylonych wyrazów, zbiór błędów, popełnianych notorycznie przez nieświadomych użytkowników języka, zagadnienia gwar i regionalizmów, odmianę nazwisk i nazw miast… to zaledwie garstka poruszanych przez Markowskiego tematów. Kultura języka, teoria literatury, gramatyka – Markowski cierpliwie wyjaśnia najważniejsze elementy polszczyzny. Układ książki umożliwia samodzielne sprawdzanie własnych kompetencji językowych. Nadanie całości formy zabawy sprawia, że wiadomości o języku przyswaja się niemal niezauważalnie.

Czy znasz polszczyznę? Z pewnością po lekturze publikacji Markowskiego – będziesz ją znać o wiele lepiej. Z całą pewnością warto tę książkę mieć i czytać jak najczęściej.