Recenzja książki: Biblioteka w oblężonym mieście. O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei

Recenzuje: Patryk Obarski

Syria wielu Europejczykom wydaje się krajem niezwykle odległym i egzotycznym. I choć mają oni świadomość problemów, jakimi targana jest Syria, wielu uważa, że nie powinno się do nich mieszać. O latach europejskiej ignorancji i zamykania oczu na cierpienie innych w swoim reportażu Biblioteka w oblężonym mieście. O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei pisze Mike Thomson. 

Biblioteka w oblężonym mieście przybliża przebieg wojny domowej, w którą Syria uwikłana była od 2011 roku. To właśnie wtedy w kraju rządzonym przez prezydenta Baszara al-Asada zaczęły się pierwsze manifestacje przeciw coraz silniejszemu reżimowi. 

Brutalnie tłumione protesty szybko przerodziły się w wojnę domową pomiędzy siłami rządowymi a bojownikami. W samym środku tego piekła znalazła się Darajja, ośrodek przemysłowo-naukowy. To właśnie masakra tym mieście oraz trwająca przez cztery lata walka o władzę nim sprawiły, że Darajja stała się solą w oku al-Asada oraz symbolem buntu wobec dotychczasowego porządku. 

Mike Thomson w swojej publikacji stara się zrozumieć przebieg wojny domowej w Darajji. Przy okazji odkrywa nieznane fakty. Przyczynkiem do dyskusji staje się utrzymana w ścisłej tajemnicy biblioteka stworzona przez mieszkańców oblężonego miasta. 

Autor reportażu stara się odpowiedzieć na pytanie, czym dla żyjących w strachu i głodzie mieszkańców Darajji była biblioteka oraz jak wyglądało codzienne życie darajjczyków. Wnioski, do których dojdzie, mogą okazać się dla wielu czytelników zaskakujące. 

Książki pomagają nam lepiej zrozumieć świat zewnętrzny. To świetna okazja nie tylko do poszerzania horyzontów, ale także do odwórcenia uwagi od śmierci i zniszczenia wokół nas.

Mike Thomson „Biblioteka w oblężonym mieście. O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei”, tł. Andrzej Homańczyk, WUJ 2020

Biblioteka w oblężonym mieście. O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei to niezwykle poruszająca opowieść o walce, o miłości i przyjaźni oraz o wierze w lepsze jutro. To także dowód na to, jak wielką siłę ma literatura. 

Reportaż Mike Thomsona, znanego brytyjskiego dziennikarza, to obraz wojny domowej w Syrii oraz sytuacji społeczno-politycznej tego kraju. Tytułowa biblioteka, tajna książnica stworzona przez łaknących ucieczki do świata literatury mieszkańców, jest jednie pretekstem do zarysowania sytuacji ludności cywilnej, która zmuszona była przez cztery lata mieszkać w odciętym od reszty świata mieście. Jednocześnie publikacja Thomsona nie jest szczegółową monografią naukową, ale subiektywną relacją z Darajji.

Thomson wykonał kawał tytanicznej pracy, szukając Syryjczyków chętnych do współpracy nad książką i utrzymując przez kilka lat kontakt zdalny z osobami zmuszonymi do przebywania w zamkniętym mieście. Pomimo słabej jakości połączeń i niewątpliwie trudnego tematu reportażu, autor nie poddawał się i jako jeden z pierwszych stworzył wyjątkowy materiał na temat tajnej biblioteki w oblężonym mieście.

Reportaż Mike'a Thomsona jest brutalny i przerażąjący. Publikacja skupia się na losach kilkunastu młodych ludzi, zmuszonych do walki w imię wolności. Chociaż relacja Thomsona wydaje się dość subiektywna, jest jego publikacja to jedna z nielicznych książek, które nie opowiadają jedynie o konflikcie i polityce. Biblioteka w oblężonym mieście skupia się na codzienności cywili, którzy w czasie oblężenia pozbawieni zostali żywności, środków higienicznych czy opieki medycznej. 

Publikacja z jednej strony pokazuje, do czego doprowadzić może żądza bezgranicznej władzy, a z drugiej skłania do zadania pytań: czy sami poradzilibyśmy sobie w podobnej sytuacji? Co – jako Europejczycy – zrobiliśmy, by pomóc cierpiącym w Syrii mieszkańcom? I czy oddaleni o setki tysięcy kilometrów darajjczycy są ludźmi, którzy naprawdę zasłużyli na życie w piekle? Wydaje się, że dzięki Bibliotece w oblężonym mieście opinia publiczna ma wreszcie szansę poznać głos tych, o których przez lata nie dbano.

Mike Thomson opowiada o wojnie z perspektywy człowieka upodlonego. Człowieka, który codziennie musi walczyć o coś, co – podobno – zapewnione mu jest w międzynarodowych traktatach i konwencjach. Człowieka, który walczy o prawo do życia. Thomson stara się ukazać ludzką stronę wojny domowej w Syrii i jej prawdziwe oblicze, często różne od tego znanego z telewizji. Jednym z przykładów przytoczonych w jego książce jest biblioteka. Autor reportażu pokazuje, jak wielką siłę ma literatura. Dla wielu bohaterów publikacji książki stają się nie tylko ucieczką od wojennego zgiełku, ale przede wszystkim – dają siłę do dalszego życia. 

Biblioteka w oblężonym mieście. O wojnie w Syrii i odzyskanej nadziei to książka, która poruszy najczulsze struny duszy czytelnika i wzbudzi skrajne emocje. Po lekturze tego reportażu postrzeganie mieszkańców ogarniętych wojnami krajów Bliskiego Wschodu już nigdy nie będzie takie samo. 

Tagi: bóg