Ostatni pociąg
Meg Waite Clayton

 Recenzja dla Wydawnictwo Kobiece "Ostatni pociąg" autorki Meg Waite  Clayton

Wyjątkowa pozycja na rynku literackim „Ostatni pociąg” autorki Meg Waite Clayton.  Z pewnością zalicza się do jednych z najlepszych pośród tematyki wojennej. Napisana z niezwykłym rozmachem powieść o bohaterce ratującej żydowskie dzieci i to z rąk samego Adolfa Eichmanna.

Autorka siedmiu bestsellerowych powieści, tym razem po raz kolejny  napisała książkę niezwykłą, zapierającą dech w piersiach, którą musicie przeczytać.

Napisała tę powieść na podstawie mnóstwa zebranych materiałów i dowodów historycznych.  Zachowując  przy tym formę beletrystyczną mogła sobie, w związku z tym,  pozwolić na trochę swobody w opowieści. Jak sama pisze: …”Ponieważ jest to jednak  raczej fikcja niż historia, pozwoliłam sobie na nieco swobody, by uczynić powieść bardziej interesującą.”…

Zainspirowana postacią Holenderki Truus Wijsmuller-Meijer, swoją książką składa hołd jej samej, dzieciom, które ratowała oraz licznym ludziom, bez których Kindertransporty nigdy by się nie odbyły.

W książce wyczuwa się prawdziwego ducha faktów, który jest ewidentnie fundamentem i trzonem całej powieści. Wplecione w fabułę daty historyczne dotyczące nocy kryształowej, anszlusu czy też młodego i wiernego wyznawanym ideałom biurokraty   Adolfa Eichmanna, nadają realistyczny wydźwięk całości. Są  świadectwem tamtych okrutnych czasów.

Tak też odebrałam tę książkę: jako hołd i świadectwo.

Do dzisiaj pewne szczegóły i fakty związane z operacją Kindertransportów pozostają niejasne. Różnie określa się datę pierwszego Kindertransportu z Wiednia oraz datę osobistego spotkania się Truus z Eichmannem.

Autorka przygotowując się do napisania tej powieści korzystała z autobiografii samej Truus, z materiałów gromadzonych przez amerykańskie Holocaust Memorial Museum, z wywiadów przechowywanych w Tauber Holocaust Library w San Francisco’s Jewish Family oraz w Children’s Services Holocaust Center i z wielu, wielu  innych.

Niewiarygodna historia prawdziwych bohaterów, którzy w okresie od 1938 roku do 01 września 1939 uratowali  dziesięć tysięcy istnień ludzkich. Pierwszy transport z dziećmi  wyruszył, według krótkich notatek prasowych 5 grudnia 1938 roku z Wiednia, a ostatni Kindertransport z terenów zajętych przez niemiecką Rzeszę wyruszył z Pragi 1 września 1939 roku – w dniu, w którym Niemcy uderzyły na Polskę,  rozpoczynając tym samym  II Wojnę Światową.

Większość dzieci z Kindertransportów nigdy więcej nie zobaczyła swoich rodziców. Uratowane, wyrosły na uznanych artystów, polityków,  naukowców, a szesnastoletni w tamtym  czasie Walter Kohn, wywieziony przez ciocię Trusię z Wiednia, został laureatem Nagrody Nobla.

Stephan Zweig, jeden z głównych bohaterów powieści,  pisarz, zaliczał się w latach 30. i na początku lat 40. XX wieku do najpopularniejszych autorów na świecie. Nie mogąc pogodzić się z obrotem wojny i z czarno rysująca się przyszłością ludzkości, wraz ze swoją żona popełniają samobójstwo. Jest rok: 1942, 22 lutego.

Ostatni prom z siedemdziesięciorgiem czworgiem dzieci na pokładzie odbija od brzegów Holandii 14 maja 1940 roku. To dzień, w którym Holandia poddała się Niemcom.

Opracowany przez Adolfa Eichmanna plan pozbawienia austriackich Żydów środków do życia i umieszczania ludności żydowskiej w gettach stał  się wzorcem obowiązującym w całej Rzeszy, a sam Eichmann zalicza się do najbrutalniejszych zbrodniarzy wojennych i ludobójców. To on nadzorował masowe deportacje Żydów do obozów zagłady. Po wojnie uciekł do Argentyny, skąd został porwany w 1960 roku i osądzony w Izraelu. Został uznany winnym zbrodni wojennych. Wyrok śmierci przez powieszenie wykonano w 1962 roku.

Aż niewiarygodne, że wydał wtedy zgodę „cioci Trusi” na Kindertransport z Wiednia, który rozpoczyna tę niezwykłą powieść.

Atmosfera historycznego miasta Wiednia w czasie mrocznych dni poprzedzających wybuch II Wojny Światowej.  Historia jednego  z najbardziej prominentnych rodów wiedeńskich, czekoladowy biznes, diabelski młyn  i powoli wkraczający coraz bardziej system nazistowskich Niemiec oraz faszystowskiego porządku świata, a to wszystko w obliczu prowadzonego portretu przemiany bohaterów pod wpływem nowych reguł i nowego ładu na świecie wprowadzanego przez Adolfa Hitler i jego ludzi.

Okrutny los rodzin żydowskich, Holocaust  i bohaterska walka  cioci Trusi zmagającej się  z własnymi problemami, otoczonej kordonem ludzi dobrego serca, wspierających ją w tej trudnej, ale jakże niesamowitej drodze ratowania żydowskich dzieci, które  to właśnie  zadanie, uczyniła dziełem swojego życia.

To tylko niektóre z elementów fabuły, spinającej prawdziwych bohaterów w jedność, w tej heroicznej walce, której fragmenty opisano na kartach tej powieści.

Po wojnie Instytut Jad Waszem uhonorował Truus Wijsmuller-Meijer tytułem „Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata” Zmarła w roku 1978, a nekrolog opisywał ją jako „Matkę 1001 dzieci”.

Powieść niezwykła, wzruszająca do łez, czyta się ją jednym tchem, nie chce odkładać i  pozostaje  w pamięci na zawsze. Ja,  na pewno do niej powrócę.

Polecam z całego serca, a Wydawnictwo Kobiece – dziękuję za egzemplarz do recenzji.

Informacje dodatkowe o Ostatni pociąg:

Wydawnictwo: Illuminatio
Data wydania: 2020-08-12
Kategoria: Historyczne
ISBN: 9788366611436
Liczba stron: 536
Tytuł oryginału: The Last Train to London
Tłumaczenie: Patrycja Zarawska
Dodał/a opinię: mariolamst

Tagi: bóg ok. 1930-1939