„Wołyń zdradzony” Piotra Zychowicza – o co chodzi z kontrowersyjną książką historyczną?

Data: 2019-10-27 10:42:42 | Ten artykuł przeczytasz w 8 min. Autor: Patryk Obarski
udostępnij Tweet

Od kilku dni głośno jest na temat książki historycznej Piotra Zychowicza Wołyń zdradzony, czyli jak dowództwo AK porzuciło Polaków na pastwę UPA. O czym opowiada i dlaczego książka ta wywołuje tak wiele kontrowersji?

Piotr Zychowicz Wołyń

W lipcu w księgarniach pojawiła się książka Piotra Zychowicza, historyka i redaktora artykułów poświęconych tematyce historycznej, która ukazywała losy ludzi w czasie walk na Ukrainie. Książka Wołyń zdradzony, czyli jak dowództwo AK porzuciło Polaków na pastwę UPA, została nawet nominowana do tytułu „Książki Historycznej Roku”, jednak niedawno tytuł ten został… wykluczony z konkursu, co spowodowało wiele kontrowersji i ostatecznie doprowadziło do odwołania tegorocznej edycji przedsięwzięcia organizowanego przez Telewizję Polską, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej i Narodowe Centrum Kultury.

Wołyń zdradzony – opis, o czym jest książka?

W swojej publikacji Piotr Zychowicz przedstawia losy Polaków, którzy w latach 1943–1945 przebywali na Wołyniu i w Galicji Wschodniej. Wówczas to członkowie UPA zamordowali około 100 tysięcy Polaków za pomocą prostych narzędzi rolniczych, m.in. cepów, wideł czy siekier.

W swojej książce Piotr Zychowicz stara się ustalić, dlaczego doszło do tych okrutnych wydarzeń. Dlaczego polskie siły zbrojne – Armia Krajowa i Państwo Podziemne – nie interweniowały? Dlaczego wówczas nie podjęto decyzji, by ratować Polaków na Wołyniu, pozwalając na ich śmierć?

Autor w publikacji przedstawia błędy, jakie popełnili dowódcy AK, lekceważąc zagrożenie i skupiając się na operacji „Burza”. Przedstawia historię Wołynia, rozliczając nie tylko Ukraińców, ale także Polaków. 

Wołyń zdradzony – kontrowersje

Już sama tematyka książki, a więc ocena zarówno strony ukraińskiej, jak i polskiej wywołuje mieszane uczucia. Jak pisze w recenzji dla portalu histmag.org Michał Gadziński, „Książka stanowi jak gdyby wielką mowę oskarżycielską. Oskarżonymi są przede wszystkim sprawcy zbrodni – ukraińscy nacjonaliści z UPA motywowani zbrodniczą ideologią. Jednak nie tylko oni – także stawiane w rodzimej narracji historycznej Polskie Państwo Podziemne, Armia Krajowa”. Książka przedstawia brutalne szczegóły związane z mordem wołyńskim, a sam autor publikacji jednoznacznie ocenia związane z tą historią zdarzenia. Co więcej, według Gadzińskiego, „autor nie ma oporów przed nakreśleniem prawdziwego, nader odrażającego, obrazu ideologii banderowskiej, ale nie wybiela też polskiej polityki narodowościowej, charakteryzującej się, już w latach dwudziestych, ale szczególnie w późnym okresie rządów sanacyjnych, daleko posuniętą krótkowzrocznością, by nie rzec wręcz głupotą”.

Premiera książki miała miejsce 2 lipca, co więc sprawiło, że to właśnie teraz zrobiło się o niej szczególnie głośno? Tytuł ten pojawił się wśród nominowanych w konkursie na „Książkę Historyczną Roku” o nagrodę im. Oskara Haleckiego. Za organizację konkursu odpowiedzialne są publiczne instytucje – Telewizja Polska, Polskie Radio, Narodowe Centrum Kultury i Instytut Pamięci Narodowej.

To właśnie pierwsi trzej organizatorzy na stronie konkursu w ostatni czwartek poinformowali, że książka Piotra Zychowicza została wycofana z konkursu zgodnie z paragrafem 7 pkt. 3 regulaminu konkursu, który mówi o tym, że może to nastąpić, jeśli zostaną zidentyfikowane uchybienia względem regulaminu konkursu.

Jak się okazuje, książka została wycofana bez zgody Instytutu Pamięci Narodowej. O wykluczeniu tytułu z konkursu nie rozmawiano także z członkami jury, profesorami i wybitnymi badaczami historii. Decyzja organizatorów konkursu wywołała burzę, a na forach i w artykułach prasowych pojawiły się wzmianki o „cenzurze”.

Ze względu na szereg nieporozumień z konkursu wycofana została nie tylko książka Wołyń zdradzony, ale także odejść postanowili członkowie jury. Z zasiadania w gronie jurorów zrezygnował przewodniczący komisji jury, Antoni Dudek, a także poszczególni jurorzy: Sławomir Cenckiewicz, będący dyrektorem Wojskowego Biura Historycznego oraz profesor Jan Jacek Bruski, specjalista od relacji polsko-ukraińskich. Ostatecznie tegoroczna edycja konkursu została odwołana.

Na swoim profilu na Facebooku Sławomir Cenckiewicz przedstawił swoje stanowisko wobec zdarzeń związanych z tegoroczną edycją konkursu:

1. Bardzo się cieszę, że Konkurs został anulowany, gdyż machinacje związane z zakulisową presją i usuwaniem książek Studnickiego i Zychowicza (ta ostatnia bez wiedzy Jury) sprawiły, że procedura konkursowa przestała być przejrzysta i uczciwa, zaś czytelnicy uczestniczący w internetowym głosowaniu oraz autorzy nominowanych książek zwyczajnie oszukani; 2. Uważam, że Konkurs w dotychczasowej formule nie ma już racji bytu, gdyż prestiż i szyld "Książki Historycznej Roku" został na zawsze zniszczony

Także profesor Bruski uzasadnił swoją decyzję, tym razem w oficjalnym oświadczeniu dla Interii:

W obliczu żenujących okoliczności, w jakich doszło do wycofania z Konkursu książki p. Piotra Zychowicza, było to jedyne możliwe rozwiązanie. Podobnie jak przewodniczący Jury, prof. Antoni Dudek, chciałbym poinformować, że rezygnuję z udziału w dalszych pracach tego gremium

Wszystkie te sytuacje spowodowały, że w obliczu ogólnokrajowego skandalu, organizatorzy zdecydowali się na unieważnienie tegorocznej edycji konkursu „Książka Historyczna Roku”.

Po informacji o unieważnieniu konkursu autor książki, Piotr Zychowicz, napisał jednak na swoim Twitterze:

Anulowanie Konkursu nie zamyka tej skandalicznej sprawy! 1) Cenzorzy zniszczyli i skompromitowali niegdyś szacowną nagrodę Książki Historycznej Roku. 2) Dziesiątki autorów i tysiące internatów biorących udział w głosowaniu ma prawo czuć się oszukana. Kto za to odpowie?

Wołyń zdradzony – czy książkę można kupić?

Książka przez cały czas dostępna jest w sprzedaży nie tylko w księgarniach internetowych, ale także i stacjonarnych. Tytuł Zychowicza z dopiskiem „Książka zakazana” sprzedawany był także w czasie trwających od 24 października krakowskich targów książki. W Krakowie autor spotkał się także z czytelnikami.

Książka w lipcu ukazała się nakładem Domu Wydawniczego Rebis. Tytuł można kupić m.in. poniżej:

REKLAMA

Zobacz także

Musisz być zalogowany, aby komentować. Zaloguj się lub załóż konto, jeżeli jeszcze go nie posiadasz.

Książka
Wołyń zdradzony. czyli jak dowództwo AK porzuciło Polaków na pastwę UPA
Piotr Zychowicz0
Okładka książki - Wołyń zdradzony. czyli jak dowództwo AK porzuciło Polaków na pastwę UPA

Wołyń zdradzony to najbardziej wstrząsająca książka autora Obłędu '44 i Paktu Ribbentrop-Beck.   W latach 1943-1945 na Wołyniu i w Galicji Wschodniej...

dodaj do biblioteczki
Wydawnictwo
Reklamy
Recenzje miesiąca
Z pamiętnika jeża Emeryka
Marta Wiktoria Trojanowska ;
Z pamiętnika jeża Emeryka
Obca kobieta
Katarzyna Kielecka
Obca kobieta
Katar duszy
Joanna Bartoń
Katar duszy
Oczy Mony
Thomas Schlesser
Oczy Mony
Srebrny łańcuszek
Edward Łysiak ;
Srebrny łańcuszek
Rok szarańczy
Terry Hayes
Rok szarańczy
Pokaż wszystkie recenzje