245 wydarzeń - koncerty, warsztaty, wykłady, spotkania i wycieczki - znalazły się w programie jubileuszowego 20. Festiwalu Kultury Żydowskiej, który w piątek rozpocznie się w Krakowie. Nagrodę festiwalu otrzymają prof. Władysław Bartoszewski i prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.
Jak podkreśla dyrektor Festiwalu Janusz Makuch prezentowana podczas koncertów muzyka będzie tak różnorodna, jak różnorodna i bogata jest współczesna kultura żydowska. Festiwal otworzy koncert zespołu Banda Dzeta z Litwy, dla którego inspiracją jest muzyka bałkańska.
"Będą wszystkie możliwe nurty muzyki żydowskiej" - podkreślił Makuch. "Przyjedzie m.in. legendarny kantor świata sefardyjskiego Chaim Louk, Arkady Gendler - ostatni śpiewający w tak niezwykły sposób pieśni jidysz, Ilana Eliya - mieszkająca w Izraelu Kurdyjka obdarzona niesłychaną siłą głosu i formą ekspresji, Jamie Saft - jeden z najwybitniejszych pianistów i multiinstrumentalistów oraz Matisyahu - uwielbiany przez miliony ludzi ortodoksyjny Żyd, chasyd, który śpiewa pieśni biblijne językiem reggae, rap i hip-hop" - zapowiada Makuch.
W Synagodze Tempel w najbliższy piątek wieczorem odbędzie się ceremonia Powitania Szabatu, a w sobotę szabatowa modlitwa poranna.
Janusz Makuch podkreśla, że Festiwal Kultury Żydowskiej to z jednej strony "hołd składany pamięci", z drugiej otwarcie się na współczesny, wielowymiarowy świat kultury żydowskiej, która nie powinna być sprowadzana wyłącznie do muzyki klezmerskiej czy chasydów ubranych w tradycyjne stroje.
"Powinna i pokazuje podczas festiwalu, jaką ona jest dzisiaj. Można by porównać festiwal do tego, co zrobił kiedyś z literaturą Stendhal, mówiąc, że literatura to zwierciadło postawione na gościńcu. Festiwal Kultury Żydowskiej to jest takie zwierciadło postawione na rozdrożach tego świata, które odbija to, co w naszym, bardzo osobistym przekonaniu, jest najciekawszego w tej kulturze, najbardziej twórczego, ocierającego się o awangardę, a nawet herezję" - powiedział dziennikarzom Makuch.
Dodał, że dopóki jemu i jego współpracownikom starczy pasji i miłości do tego, co robią, dopóty będzie przepełniała ona także festiwal.
Podczas tegorocznego festiwalu będzie można poznać specjały kuchni żydowskiej i podstawy języka jidysz oraz hebrajskiego, uczestniczyć w warsztatach klezmerskich, tańca, śpiewu i genealogicznych.
Nowością są warsztaty winiarskie i jubilerskie, podczas których wykonywana będzie biżuteria jemenicka oraz warsztaty didżejskie i komiksowe.
Będą też spotkania z pisarzami i gwiazdami festiwalu, wykłady oraz pokazy filmów. Przewodnicy oprowadzać będą m.in. po Cmentarz Remu, Cmentarzu Nowym, dawnym getcie i krakowskich synagogach. Wycieczki podążać będą śladami krakowskich rabinów i śladami żydowskich kobiet mieszkających w Krakowie. Będzie też można wyjechać do Będzina oraz na wycieczkę śladami żydowskich miasteczek "sztetl" prowadzącą z Działoszyc przez Chmielnik, Szydłów do Chęcin.
3 lipca podczas siedmiogodzinnego koncertu "Shalom na Szerokiej" zabrzmią rytmy kubańskie i cygańskie. Wystąpią: Septeto Rodriguez Jewish Cuban Allstars, Ilana Eliya, Parno Graszt z Węgier oraz zespół muzyków żydowskich i cygańskich "Inni Europejczycy: Klezmerzy i Cyganie", kapela z Ukrainy Konsonans Retro oraz Festival All Stars Orchestra pod wodzą Christiana Davida.
Podczas tego koncertu po raz trzeci wręczona zostanie nagroda Festiwalu Kultury Żydowskiej - wyróżnienie dla osób, dzięki którym może być on organizowany. Tym razem statuetkę otrzymają: prof. Władysław Bartoszewski i prezydent Krakowa Jacek Majchrowski.
Na zakończenie w niedzielę 4 lipca w Synagodze Tempel zaplanowano dwa koncerty: Leopolda Kozłowskiego i przyjaciół oraz Matisyahu - jednego z najbardziej rozpoznawalnych współczesnych artystów sceny reggae, związanego z chasydzką tradycją i śpiewającego religijne teksty.
Podczas festiwalu będzie można kupić m.in. jubileuszowe jarmułki, oliwę z Galilei oraz specjalnie sprowadzane z Izraela koszerne wino białe i czerwone opatrzone festiwalowymi etykietami. Będą też torby wykonane z banerów festiwalowych, koszulki, parasole i świece. Prezentowane będą dwie książki o festiwalu - Anny Dodziuk "Druga dusza" oraz Joanny Szwedowskiej i Ewy Ziębli "Wszystko przez Żydów. Subiektywny alfabet Festiwalu Kultury Żydowskiej".
20. Festiwal Kultury Żydowskiej ma nowe logo. Zaprojektował je izraelski grafik Oded Ezer, łącząc w nim trzy elementy: literę "K" z drzwi Katedry Wawelskiej, hebrajska litera Kof, od której zaczyna się hebrajska nazwa Krakowa oraz Gwiazdę Dawida. Ezer jest również autorem zestawu czterech plakatów. Trzy plakaty promują nowe logo i różnią się od siebie jedynie kolorystyką, a na czwartym są zdjęcia 75 osób, trzymających litery, które składają się na napis 20. Festiwal Kultury Żydowskiej po polsku i angielsku.
Z racji jubileuszu wybite zostały w mosiądzu medale według projektu Karoliny Pospischyl, które otrzymają osoby szczególnie zasłużone dla festiwalu. Poczta Polska wydała okolicznościową kartkę pocztową, która będzie dostępna w urzędach pocztowych w całej Polsce, a także na stoiskach festiwalowych.
