W piątek, 15 maja 2020 w samo południe, po raz pierwszy w formie transmisji na żywo na Facebooku, poznaliśmy autorów nominowanych do Nagrody Literackiej Gdynia 2020, która przyznawana jest w czterech kategoriach: eseistyka, poezja, proza, przekład na język polski. Do gdyńskich Kostek Literackich zgłoszono rekordowo dużo, bo 537 tytułów. Które spośród nich zwróciły uwagę jurorów?
Oto transmisja na żywo z ogłoszenia laureatów:
Czytaj także: Nagroda Literacka Gdyni 2019 – laureaci
Spośród 537 książek wydanych w 2019 roku wybrano finałową dwudziestkę. Oto ona:
Nagroda Literacka Gdynia 2020 – nominacje w kategorii prozy:
- Świetny rok dla polskiej prozy: mocne nazwiska, znakomite debiuty. Z powodzeniem mogliśmy wybrać dziesiątkę zamiast piątki nominowanych tytułów w tej kategorii – mówił prof. Aleksander Nawarecki. – Wśród nominowanych znalazła się Barbara Klicka z powieścią Zdrój (WAB). Znana poetka zaprasza czytelników do zdroju, udzrowiska. Trochę przypomina to kurację, trochę kojarzy się z Czarodziejską górą.
Drugą nominowaną jest Dorota Kotas za książkę Pustostany (Niebieska Studnia). Mamy tu przestrzeń bardzo osobliwą, przestrzeń, w której może nawet straszyć. I rzeczwiście: w powieści pojawiają się widma lokatorów, mamy aurę jak w starym zamczysku, nieco przywodzącą na myśl powieść gotycką, choć przecież akcja rozgrywa się we współczesnej warszawskiej scenerii.
Trzecia nominowana prozaiczka to Katarzyna Michalczak, wyróżniona za Klub snów (Wydawnictwo Cyranka). Przenosimy się więc tym razem w przestrzeń elegancką, męską – do klubu. Ale, przewrotnie, to opowieść o kobietach: matkach, siostrach, córkach, które cofają się do dzieciństwa, do czasów PRL-u, w aurze nieco sennej, onirycznej.
Kolejny nominowany to Wojciech Nowicki, wyróżniony za Cieśniny (Czarne). Wybitny eseista, podróżnik, tłumacz, tym razem rusza w drogę bardzo osobistą, opowiada o swojej chorobie somatycznej, podróżomanii.
Wreszcie – Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli Radka Raka. Tytuł sugeruje dwoistość tej wyprawy – jest tu XIX wiek i chłopska historia, ale też archaika baśni, duchy i czarownice. Naprawdę frapujące połączenie – mówił prof. Aleksander Nawarecki.
Nagroda Literacka Gdynia 2020 – nominacje w kategorii poezji:
Tegoroczni nominowani to: Tomasz Bąk – rodzimy Ginsberg ery późnego kapitalizmu z wizyjnym tomem Bailuot. Konrad Góra z „Kalendarzem Majów” (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2019), świetnie ilustrującym tezę, że wszystko jest polityką, a zarazem wszystko jest poezją; Monika Lubińska z tomem „nareszcie możemy się zjadać” (Dom Literatury w Łodzi, Łódź 2019), docenionym przez nas za niebanalną wrażliwość ekologiczną; Marcin Mokry z eksperymentalnym „Świergotem” (Fundacja na rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza, Wrocław 2019), w którym poezja rozkwita w momentach skrajnej redukcji i zanikania języka na rzecz nieludzkiego, wszystko zalewającego szumu (jak z Levinasa, ale też Celana); a wreszcie Joanna Oparek z tomem „mocne skóry białe płótna” (Instytut Mikołowski, Mikołów 2019), mówiąca mocnym kobiecym głosem o erotyce, pijaństwach i erze polskiej transformacji.
Nagroda Literacka Gdynia 2020 – nominacje w kategorii eseistyki:
Esej w Nagrodzie Literackiej Gdynia to dość szeroka kategoria, w której nominowane są reportaże, teoria literacka, teoria kultury, eseje polityczne oraz rozprawy akademickie. Wśród tegorocznych nominowanych znalazły się dwie książki reportażowe.
Płuczki. Poszukiwacze żydowskiego złota Pawła Reszki – rzecz wstrząsająca, ważna jest jej literacka strona, trafny, umiejętny sposób zadawania pytań, pozyskanie wiedzy, której normalnie rozmówcy autora nie chcieliby nikomu zdradzić.
Drugi nominowany tytuł reportażowy to Donikąd Michała Milczarka, opowiadający o podróżach zewnętrznych i wewnętrznych, o Rosji, jej metaforycznej pustce, fantazmacie wewnętrznym.
Z kolei Wolność, równość, przemoc Agaty Sikory (Karakter) to ciekawy esej polityczny.
Wreszcie – rozprawa akademicka Pawła Sitkiewicza, Gorączka filmowa, napisana żywym język, a mówiąca o początkach kinematografii i kinomanii w Polsce przedwojennej.
Na koniec eseistyczny eksperyment: Patyki, badyle Urszuli Zajączkowskiej (Marginesy), doceniony za użyczenie głosu, języka naszym towarzyszom – drzewom i kwiatom
Nagroda Literacka Gdynia 2020 – nominacje w kategorii przekładu na język polski:
– O tym, że kultura przekładu w Polsce stoi na bardzo wysokim poziomie wiemy nie od dziś – usłyszeliśmy podczas ogłoszenia listy nominowanych. Wiele mamy w tym roku przekładów dobrych, bardzo dobrych i wybitnych. Jest proza i poezja, książki autorów z krajów sąsiadujących, ale też z miejsc bardzo odległych. Są to przekłady arcydzielne, a autorzy to mistrzowie cechu tłumaczy.
Nominacje: Wawrzyniec Brzozowski za W poszukiwaniu straconego czasu. W cieniu rozkwitających dziewcząt Marcela Prousta (Officyna). Leszek Engelking za Księgę pocałunków Jaroslava Seiferta (Officyna), Grzegorz Franczak za Radość katastrof Giuseppe Ungarettiego, włoskiego katastrofisty (Lokator), Beata Kubiak Ho-Chi za Wyznanie maski Yukio Mishimy (PIW). Piotr Sommer Co robisz na naszej ulicy Charlesa Reznikoffa, WBPiCAK.
28 sierpnia poznamy laureatów Nagrody Literackiej Gdynia. W tym roku Gdyńskie Kostki zostaną wręczone po raz XV, co stanie się okazją do świętowania jubileuszu nagrody. Nagrodzie towarzyszył będzie festiwal „Miasto Słowa", który odbędzie się w dniach 24-30 sierpnia 2020.
Na tegoroczną edycję Nagrody Literackiej Gdynia przygotowano również specjalną publikację, książkę Prognoza niepogody. Literatura polska w XXI wieku, zawierającą 16 bardzo różnych tekstów, które próbują podsumować to, co wydarzyło się w literaturze polskiej ostatnich dekad i co działo się podczas poprzednich edycji Nagrody Literackiej Gdynia. Książka dostępna będzie w sierpniu 2020.
Nagroda Literacka Gdynia przyznawana jest od 2006 roku. Od innych wyróżnień literackich odróżnia ją mnogość kategorii – w równie ważnych grupach rywalizują ze sobą poeci, prozaicy, eseiści oraz tłumacze. Od lat wśród jej laureatów przewijają się zarówno autorzy uznani i popularni, jak i młodzi, nominowani bywają również debiutanci. Fundatorem Nagrody jest Prezydent Gdyni. Zwycięzcy otrzymują statuetki – Kostki Literackie – oraz nagrody finansowe w wysokości 50 tysięcy złotych.
W 2019 roku Nagrodę Literacką Gdynia otrzymały eseistka Olga Drenda (Wyroby. Pomysłowość wokół nas.) poetka Małgorzata Lebda , prozaiczka Zyta Rudzka (Krótka wymiana ognia) i tłumaczka Bogusława Sochańska.
