Ukryty geniusz zwierząt
Katharina Jakob

O książce:
My, ludzie, aż zbyt często czujemy się lepsi od innych.
Bo w końcu tylko MY tworzymy symfonie, skomplikowane programy komputerowe, budujemy mosty i samochody, a rakietami zwiedzamy kosmos. Te, i inne intelektualne zdolności osiągnęliśmy podczas kulturowej ewolucji. Niestety jej osiągnięcia zniekształciły nasz pogląd na inne stworzenia, chociaż pod wieloma to właśnie one mają nad nami olbrzymią przewagę. Nikt z nas, bez dodatkowego technicznego sprzętu nie potrafi biegać tak szybko jak gepard, czy stosować echolokacji jak robią to nietoperze.
Kto by pomyślał, że ośmiornice są obdarzone osobowością, pszczoły tworzą mapy topograficzne okolic ula, a szympansy potrafią gotować? Zwierzęta nie tylko myślą, lecz także planują, przewidują przyszłość i wyobrażają sobie, co dzieje się w umysłach innych. Badania nad ich inteligencją przynoszą zdumiewające odkrycia, a w nauce dokonuje się właśnie głęboka przemiana.
Ta wspaniale wydana książka jest mnóstwem przykładów działania zmysłów i zachowań zwierząt, których możemy tylko zazdrościć, gdy porównujemy je do ludzkich możliwości.
Czytelnik podczas lektury staje się współtowarzyszem spotkań naukowych, które przemierza wraz z autorką i badaczami odkrywając przy tym wiele nowego.

"Nie możemy oczekiwać, że emocje u zwierzęcia będą w skali jeden do jednego takie same jak u ludzi. Emocje wykształciły się poprzez dobór naturalny, przez dostosowanie do warunków życiowych. Może być zatem tak, że zwierzęta mają emocje, których my w ogóle nie znamy." (str. 17)

Moje zdanie:  
Głównym narratorem tej powieści jest Katharina Jakob - dziennikarka naukowa pisząca dla czasopism takich jak "Dogs" czy "PM History". Cała lektura opiera się bowiem na jej wspomnieniach, notatkach i przeprowadzanych wywiadach z z najznakomitszymi naukowcami zajmującymi się różnymi działami etologii zwierząt.
Język powieści jest lekki, barwny, pobudzający wyobraźnie, co powoduje, że czytelnik odczuwa wrażenie jakby stał zaraz obok tych sławnych badaczy, i z wielkim zainteresowaniem "na żywo" słuchał o ich pasjach.  Dzięki temu w książce udało się zaprezentować w sposób bardzo intrygujący i  oryginalny zarówno wyniki badań, często trwających kilka dziesięcioleci, jak i sylwetki znanych w kręgach zoologicznych biologów i etologów.
Rozpiętość zagadnień poruszanych w książce pani Jakob jest naprawdę imponująca.  Podróż do świata zwierząt  rozpoczynamy od tajemniczej kultury waleni, potem zahaczamy o psy i ich zdolność rozpoznawania przedmiotów, dalej mamy zadziwiająco inteligentne ptaki (gołębie, kruki, papugi), a nawet bezkręgowce - takie jak pszczoły, ośmiornice i mrówki.
Jednak nie jest to koniec omawianych tematów. W międzyczasie dowiemy się jeszcze o prowadzonych badaniach na świniach, delfinach, pieskach preriowych, naczelnych i olbrzymiej grupie różnych gatunków zwierząt.
Ta książka to nie tylko świetne kompendium wiedzy o świecie etologii, ale także lektura dająca dużo do myślenia o naszym światopoglądzie. Musimy wciąż pamiętać, jak wiele jeszcze mamy do poznania. I poznawać to, co pozostało z otwartymi umysłami, by móc w sposób prawdziwy i szczery - bez dyskryminacji gatunkowej - badać niesamowite zdolności zwierząt.
Powinniśmy je lepiej zgłębić, bo choć inne od naszych, to jednak równie ważne i na pewno nie gorsze.
Osobiście książkę będę polecać moim studentom, bo jest to kawał dobrej, ciekawej lektury popularnonaukowej.
Katharinie Jakob udało się w świetny sposób połączyć porywające opowieści o nieznanym świecie zwierząt, z prezentacją najnowszych wyników badań naukowych. Ja to cenię.

"Porównawcze analizowanie kognitywnych zdolności u zwierzęcia i człowieka odgrywa zasadniczą rolę dla zrozumienia nas samych. Ani człowiek nie jest przy tym redukowany do poziomu zwierzęcia, ani zwierzę nie jest uczłowieczane." (str. 14)

 Ocena: 8/10

Za możliwość przeczytania książki dziękuję wydawnictwu Prószyński i S-ka

"Porównawcze analizowanie kognitywnych zdolności u zwierzęcia i człowieka odgrywa zasadniczą rolę dla zrozumienia nas samych. Ani człowiek nie jest przy tym redukowany do poziomu zwierzęcia, ani zwierzę nie jest uczłowieczane."

Z zainteresowaniem i przyjemnością zagłębiłam się w niezwykły świat zwierząt, choć większość informacji zawartych w książce była mi już wcześniej znana, to jednak nawet dla kilku nowych warto było chwycić za publikację. Tutaj bardziej niż wiedza liczą się istotne przesłania, jakie autorka zamieściła w tekście, odwołujące się do tego, jak wiele jeszcze mamy do zrobienia w procesie poznawania zdumiewających umiejętności zwierząt, wykraczających poza pozornie zwykłe właściwości ich narządów zmysłów i wzorce zachowań. Powinniśmy je lepiej zgłębić, bo choć inne od naszych, to są równie ważne, nie tylko wprawiają w podziw i zachwyt, ale również umożliwiają lepsze zrozumienie otaczającego nas środowiska, jak i nasz gatunek. W naturalny sposób porównujemy je z ograniczonymi zdolnościami człowieka, który dużo zatracił w wyniku trwającej dziesiątek wieków ewolucji kulturowej. Ale i też za pośrednictwem neuronauki szukamy rozmaitych analogii w procesach zachodzących w mózgu człowieka i zwierzęcia. Katharina Jakob w przejrzysty sposób przybliża wybrane pojęcia naukowe, tak aby czytelnik komfortowo i swobodnie odnalazł się w omawianych zagadnieniach, przykładowo teoria umysłu, myślowa podróż w czasie, pamięć epizodyczna, a to już daje wyobrażenie, w którym kierunku się poruszamy w trakcie przygody czytelniczej.

W książce zaprezentowano zarówno wyniki badań, często trwających kilka dziesięcioleci, jak i niejako przy okazji sylwetki biologów, etologów i neuronaukowców, dokładnie widzimy, na czym współcześnie skupiają się obserwacje i eksperymenty. Wędrówkę po świecie zwierząt zaczynamy od aspektów wielokulturowości i systemu komunikowania się waleni. Przyglądamy się psu, mistrzowi w odgadywaniu zachowań człowieka i interpretowaniu jego zamiarów. Wiele stron poświęcono różnym przedstawicielom ptaków, ich magnetorecepcji, zmysłowi do mechaniki, wytwarzania narzędzi, znajomości praw fizyki, inteligencji społecznej, wczucia w sytuację swoich pobratymców, neofobii, zdolności oceniania własnej wiedzy lub niewiedzy. Później zaglądamy do bezkręgowców, zagadnień odczuwania bólu przez pszczoły, imponującego podejmowania decyzji ekonomicznych przez mrówki, zadziwiającej samodzielnej nauki otwierania mechanicznych zamknięć przez ośmiornice ich fenomenalnej pamięci przestrzennej. Pod koniec znajdziemy ciekawostki o pieskach preriowych, przedstawicielach człekokształtnych, strzelczykach indyjskich, żółwiach, świniach, delfinach, oraz zastanowimy się, czy faktycznie zwierzęta nie mają własnego języka, czy to ostatni prawdziwy Rubikon między "nami a nimi". 

bookendorfina.pl

Książa „Ukryty geniusz zwierząt” autorstwa Kathariny Jakob zwróciła moją uwagę tytułem. Biorąc ją do ręki spodziewałam się rewelacyjnych in formacji.

Katharina Jakob jest dziennikarką naukową piszącą dla czasopism "Dogs" i "PM History". Jej artykuły ukazały się także w "GEO Wissen", "Die Zeit", "Natur" i "Süddeutsche Zeitung". Główną dziedziną zainteresowań autorki są badania nad inteligencją zwierząt oraz relacje między ludźmi i zwierzętami.
Książka omawia badania nad poszczególnymi gatunkami zwierząt – wieloryby, ośmiornice, psy, papugi, kruki oraz ich osiągnięcia. Autorka rozmawia z naukowcami, którzy od lat poświęcają się swojej pracy. Podane są przykłady genialnych zwierząt.

Niestety książka mnie znudziła. Dość ciężko mi się czytało. Nie dowiedziałam się niczego innego poza tym, co usłyszymy czy też zobaczymy w emitowanych bardzo często filmach przyrodniczych. Miłym dodatkiem jest kilka zdjęć zwierzaków.

Myślę, że jakiejś części czytelników pozycja przypadnie do gustu. Jednak mnie rozczarowała. Na plus trzeba policzyć to, że wydawnictwo Prószyński i S-ka postarało się. Twarda oprawa i szycie. Podoba mi się wizualnie.