PRZEWODNIK po historii i zabytkach ZIEMI SZCZYCIEŃSKIEJ
Iwona Liżewska, Wiktor Knercer

Iwona Liżewska i Wiktor Knercer zapraszają czytelnika na wycieczkę po mazurskich osadach, wsiach, miasteczkach i miastach w ramach powiaty szczycieńskiego. Mamy okazję poznać wiele mniej lub bardziej znanych miejscowości, ich zabytków oraz poznać historię ich powstania. 
Książka podzielona jest na kilka działów tematycznych. Po słowie od autorów mamy opis krajobrazu historycznego Ziemi Szczycieńskiej. Następną, najważniejszą i najdłuższą częścią jest alfabetyczny opis miejscowości.
"Ziemia Szczycieńska, region wyznaczony przez granice dawnego powiatu Szczytno, obejmujący siedem gmin: Dźwierzuty, Jedwabno, Pasym, Rozogi, Szczytno, Świętajno, Wielbark oraz miasto Szczytno to obszar objęty tematyką tego opracowania." 
Ta część Mazur jest krainą dość urozmaiconą krajobrazowo, część terenów jest płaska o ubogich, piaszczystych ziemiach, ale większa część terenów jest zalesiona i urozmaicona malowniczymi wzgórzami przecinającymi rzeczki i jeziora. Krajobraz ten zresztą ciągle się zmienia, duży wpływ na te zmiany ma oczywiście człowiek... Ten przewodnik jest już dość dawno wydaną pozycją (1988r.), więc z pewnością nie wszystko jest takie, jak opisali autorzy. 
Przypadkiem trafiłam w bibliotece na tę pozycję, a że lubię tego rodzaju ciekawostki, to z ochotą zabrałam się za lekturę.

" Jedynym miastem na tym terenie był Pasym, założony w miejscu osady galindzkiej w 1326 roku, który prawa miejskie otrzymał w 1386 roku. Opasane murami miasto o regularnym układzie przestrzennym, charakterystycznym dla miast zakładanych w tym okresie, opartym na rzucie prostokąta, z kwadratowym rynkiem, było ostatnim na terenie państwa krzyżackiego, wzniesionym w fazie osadnictwa średniowiecznego.
Szczytno wysunięte bardziej na południe było w owym okresie osadą bartników."
Miasto powiatowe tego regionu właśnie w tym roku obchodziło swoje 300 - lecie, więc o ponad 300 mniej niż najstarsze miasto w powiecie. Działania wojenne i powojenne sprawiły, że jedno miasto straciło na rzecz drugiego, prężniej się rozwijającego. Zresztą z pewnością wiele czynników miało wpływ na taki przebieg historii. 
Nie będę opisywała historii wszystkich miejscowości, jeśli się ktoś zainteresuje, to z pewnością sam znajdzie. Na końcu książki autorzy umieścili objaśnienia użytych w przewodniku terminów, z których możemy dowiedzieć się czym różni się wieś ulicówka od wielodrożnicy oraz wiele innych mniej terminów.
Dodam na końcu, ze w jednym z pasymskich kościołów (tym na okładce) można zobaczyć między innymi... meluzynę.