Premier League. Historia taktyki w najlepszej piłkarskiej lidze świata
Michael Cox

Premier League. Dla wielu kibiców na całym świecie to najbardziej emocjonująca liga. Swoją ogromną popularność w dużej mierze zawdzięcza temu, że w Anglii praktycznie każdy może wygrać z każdym. Angielskim drużynom może i brak jakości technicznej, ale z pewnością nie można im odmówić głodu walki, determinacji i nieustępliwości, które nieraz mogą znaczyć więcej niż umiejętności czysto piłkarskie.

Książka Michaela Coxa to ni mniej, ni więcej, tylko solidne kompendium wiedzy prezentujące i analizujące w ujęciu historycznym zmiany taktyczne, które na przestrzeni lat zachodziły w lidze angielskiej. Premier League autorstwa brytyjskiego eksperta w dziedzinie futbolu to przedstawienie zarówno powolnej, stopniowej i – co ważniejsze – nieuniknionej ewolucji, jak i gwałtownych przeobrażeń z udziałem najznamienitszych futbolowych rewolucjonistów, którzy w największym stopniu odmienili oblicze angielskiej piłki.

Dla kibiców z zapałem i dużą regularnością śledzących wydarzenia na angielskich boiskach to praktycznie lektura obowiązkowa. Coś, czego nie wolno albo przynajmniej nie powinno się przegapić. Książka Michaela Coxa szczególnie przypadnie do gustu tym, którzy w czasie meczu rozkładają na czynniki pierwsze ustawienie rywalizujących zespołów, a po spotkaniu uważnie studiują pomeczowe statystyki. Nie powinni po nią sięgać ci, którzy Premiership oglądają od wielkiego dzwonu i to wyłącznie dla piłki samej w sobie. Kibice dostrzegający w futbolu jedynie gole nie będą umieli docenić taktycznych rozważań Coxa i, czytając, zwyczajnie będą się nudzić. A trzeba pamiętać, że kompendium Coxa to blisko 500 naszpikowanych taktyką stron. Dla kogoś, kto ogląda piłkę wyłącznie dla goli, lektura Premier League będzie niczym nudny mecz, którego wynik po 120 minutach jest taki sam jak przed pierwszym gwizdkiem. Zero akcji i bieganie od szesnastki do szesnastki bez szans na gola.

Jeśli jednak Wasze podejście do futbolu obejmuje również wszystko to, co można nazwać jego otoczką, to ta książka spełni Wasze oczekiwania. Cox prezentuje to, co w angielskiej piłce najważniejsze. Stopniowe odejście od ofensywnej, nastawionej na ciągłe ataki gry na rzecz bardziej zachowawczego, defensywnego futbolu, w którym królowali gracze pokroju Makélélé, Lucasa Leivy, Andersona i Johna Obiego Mikela; rewolucyjne długie wyrzuty z autu w stylu Rory’ego Delapa, które doprowadziły do sytuacji, że zawodnicy woleli wybijać piłkę na rzut rożny niż za boczną linię boiska, wprowadzenie odwróconych skrzydłowych, gra z fałszywymi dziewiątkami. To wybrane przykłady zachodzących w Premier League zmian.

Co ciekawe, w gronie największych rewolucjonistów Premier League, jeśli brać pod uwagę jedynie menedżerów, znajdziemy trenerów kierujących wszystkimi najważniejszymi zespołami w Anglii. Wenger i jego zdrowo odżywiający się Arsenal, Ferguson i jego waleczny Manchester United, postrzegający piłkę jako szachy Benítez i stawiający na kontrpressing Klopp w roli menadżerów Liverpoolu, Guardiola i grający tiki-takę Manchester City, Mourinho ze swoim autobusem oraz Conte z trzyosobowym blokiem obronnym stojący na czele Chelsea, Pochettino i grający pressingiem Tottenham, a w końcu również Ranieri i bezprecedensowy triumf Leicester City. Poszczególne rozdziały książki dokładnie opisują wpływy każdego z wymienionych trenerów zarówno na konkretne drużyny, jak i całą ligę. Nietrudno zauważyć, że w tym zaszczytnym gronie futbolowych rewolucjonistów tylko jeden pochodzi z Wielkiej Brytanii (choć oczywiście w książce autor przedstawia sylwetki także innych trenerów, w tym również brytyjskich). Michael Cox zdaje się potwierdzać, że ewolucja wyspiarskiego futbolu bazowała niemal wyłącznie na obcych wpływach, przede wszystkim iberyjskich i włoskich. Brytyjski dziennikarz na przykładzie zmian zachodzących na przestrzeni 25 sezonów Premier League w wyczerpujący sposób przedstawia proces uniwersalizacji piłki nożnej, w której współcześnie każdy zawodnik realizuje więcej zadań, niż wskazywałaby na to jego boiskowa funkcja. Rozwój taktyczny w Premier League istotnie zaczął się od niewinnej zmiany polegającej na wprowadzeniu zakazu łapania podanej piłki przez bramkarzy, zmuszającej golkiperów – często wbrew ich woli – do aktywniejszego udziału w budowaniu akcji, ale prawdziwe przeobrażenia dokonały się później, gdy hermetyczny, ksenofobiczny angielski futbol wreszcie otworzył się na obce wpływy, które następnie całymi garściami czerpał z kontynentu.

Premier League Michaela Coxa to kawał świetnego i – co może istotniejsze – wyczerpującego taktycznego kompendium, które w naturalny, wynikający z potrzeb tekstu i toku myślowego autora, sposób tłumaczy stosowane z większym lub mniejszym powodzeniem rozwiązania taktyczne w prawdopodobnie najlepszej piłkarskiej lidze świata. Fani angielskiej Premier League będą tą książką zachwyceni!