Nawroty nocy
Patrick Modiano

Klimat tej książki i moralne zagubienie głównego bohatera bardzo do mnie przemówiły. Czytałam jak zaczarowana. Literacko bez zarzutu, do tego dopieściła emocjonalnie. Moje pierwsze spotkanie z Modiano, jak się okazało, niezwykle udane. Najlepszy możliwy początek mojej przygody z francuskim noblistą.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Jak stać się zdrajcą? Jak tego uniknąć? Te pytania zadaje sobie bohater tej opowieści, który pracuje w tym samym czasie dla gestapo i francuskiego ruchu oporu. Udręczony poszukiwaniem drogi wyjścia z tej sytuacji. Doprowadza go to do męczeństwa, jedynej możliwej ucieczki. Modiano próbuje tu wskrzesić przeszłość. Jego bohater wbrew sobie staje się podwójnym agentem. Młody mężczyzna nie wie, którą stronę wybrać. Jednak wie, że bez względu na swój wybór stanie na straconej pozycji. Mimo to dokonuje wyboru...

Początek tej historii jest raczej niepokojący. Weszłam w świat autora przesiąknięty jakby obsesją II wojny światowej. I poczułam się nieco zagubiona wśród wszystkich tych nazw i mieszanych tożsamości. Nie jest to powieść prosta. Na początku odniosłam wrażenie, że jest dość chaotyczna. Narrator rozpaczliwie poszukuje tu zbawienia na losowo wybranych ulicach Paryża. To człowiek rozdarty. Nie chce nikogo skrzywdzić. Nie chce zawieść żadnej ze stron. Być może trochę naiwnie i z niepokojem próbuje znaleźć wyjście z patowej sytuacji. Wokół bohatera obraca się dziwny kalejdoskop postaci: zdeprawowanych, bezwzględnych. Wszystko wydaje się mieszać. Poszczególne postacie wydają się mieć oblicza innych. Niektórzy z nich wydają się nie istnieć...

Proza niesamowita a jednocześnie dziwna. Pisarz z niezwykłą precyzją odmalował tu atmosferę tamtych lat, szczegółów miejsc. Nerwowy, urywany i nieco mylący styl. Jakby dopasowany do osobowości głównego bohatera, który najwyraźniej pozbawiony hartu ducha, ogarnięty kultem strachu, nie dokonuje wyborów. Zdrada nadaje mu złośliwy charakter. Narracja jest przerywana także tekstami piosenek. Wielość nazw i postaci nie pomaga w uporządkowaniu tworzącego się chaosu. Na szczęście wraz z zagłębianiem się w lekturze poszczególne elementy wydają się coraz lepiej do siebie pasować. Jednak pozostaje wiele niejasności. Niedokończonych wątków, które autor tylko dotknął. Po zastanowieniu się nie mogę zaprzeczyć, że utwór ten odzwierciedla doskonale intrygę, która ma miejsce w umyśle pisarza.

Powieść ma charakter oniryczny, nawet halucynacyjny, która doskonale podkreśla surrealistyczny charakter okupacji wroga i ostatecznej lojalności. Zostałam brutalnie rzucona w rodzaj jakby diabelskiego tańca w towarzystwie makabrycznych postaci. Nie wiadomo kto jest kim, co się dzieje, gdzie się znajdujemy. Dzięki pomysłowej konstrukcji retrospekcji stale przynosiłam się do tego samego punktu w historii. Jednak zrozumiałam to dopiero po jakimś czasie. I tak jest do ostatnich stron, ale to wcale nie przeszkadza w odbiorze. Przeczytałam to dosłownie jednym tchem. Dopiero pod koniec tej historii wszystko staje się jasne. Zakończenie jest mistrzowskie. Całość prowokuje do wielu refleksji i wyzwala silne emocje. Polecam ją osobom, które interesują się złożonością ludzkiej natury i paradoksalnymi sytuacjami.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

"Paryż znów będzie się nazywał Miastem Światła, a ludzie na sali sądowej będą się przysłuchiwali, dłubiąc palcem w nosie, wyliczaniu naszych zbrodni: donosy, pobicia, kradzieże, morderstwa, wszelkiego rodzaju machinacje - sprawy, które w chwili, gdy zapisuję te linijki, są monetą obiegową. Kto zgodzi się przyjść, by świadczyć na moją korzyść? (...) Pluton egzekucyjny. I wszystkie okropności, jakie Madeleine Jacob zapisze na moje konto. (...) Jakkolwiek by było, moi wspólnicy zabiją mnie, zanim jeszcze Moralność, Sprawiedliwość, Ludzkość wyjdą znów na światło dzienne, aby mnie upokorzyć." Człowiek o wielu imionach grasuje po wojennym Paryżu nocą. Jest policjantem i zdrajcą. Polityczną, moralną i osobistą prostytutką. Nie ma prawdziwego imienia, ale ma twarz - twarz pełną dziecięcej niewinności. Jest ścigającym i ściganym. Jest na skraju przepaści, ponieważ powierzono mu obustronnie rolę podwójnego szpiega. Misje musi wykonywać każdej nocy i zakończyć zanim nadejdzie świt. A ułatwieniem i utrudnieniem zarazem jest to, że losy świata obchodzą go tyle, co własne bezpieczeństwo - nic. Ocenia i podsumowuje innych, podczas gdy sam jest "chimerycznym chłopcem, który cierpi na chorobę: młodość, która bardo szybko przemija". A noc nawraca na każdej stronie. Jeśli powyższą charakterystykę trudno zrozumieć, to dlatego, że trudno zrozumieć Modiano, który bez wątpienia osiągnął literacki kunszt i umiejętność operowania słowem, ale czegoś mu jednak zabrakło. Wkraczamy w rzeczywistość bohatera w losowo wybranym przez autora, tudzież pierwszoosobowego narratora, momencie i opuszczamy ją w podobnym. Fabuła nie tworzy historii, jest spojrzeniem na wycinek życia szpiega, ale nie jest to moment szczególny. Historia nie będzie miała początku i końca, będzie miała wyrwany z kontekstu środek. Bohaterem drugoplanowym jest Paryż, który gnije, rozkłada się, cuchnie i zarasta wojenną dżunglą. Wojenna stolica Francji to także miejsce wypaczenia moralności. Rzecz dzieje się w określonej przestrzeni, ale w zupełnie onirycznym "pozaczasie". Kontury się rozmywają, a nawet jeśli nie, to przecież w nocy i tak wszystko wygląda inaczej.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Zanim Patrick Modiano dostał Nobla nie wiedziałam nawet, że jest taki Francuz, który swoim pisaniem porwie komisję. Jego postmodernistyczna, zawiła forma nie podpasuje każdemu, ale ci najbardziej wytrwali z pewnością go docenią. Jak dla mnie ,,Nawroty nocy" to rzecz wybitna i godna polecenia, bo dawno nie spotkałem się z kimś, kto umiałby tak wciągnąć mnie w swój abstrakcyjny świat cieni i blasków miasta w czasie wojennej okupacji.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Nie ukrywam, że sięgnąłem po Modiano tylko dlatego, że dostał w tym roku nagrodę Nobla. Nie słyszałam do tej pory o autorze nic. Nic też nie czytałam co wyszło spod jego pióra. Jego niezwykły styl da się jednak lubić i właśnie zaczynam ,,Willę triste". Czy znowu mnie tak pozytywnie zaskoczy?

(Kliknij aby rozwinąć opinię)

Modiano to nazwisko dotąd kompletnie mi nieznane, ale jak co roku śledzę tak nominacje jak i nadrabiam dzieła wygranych Nagrody Nobla. ,,Nawroty nocy", które poszły na pierwszy front odbioru zupełnie mnie zaskoczyły. Modiano może się pochwalić nieprzeciętną umiejętnością stwarzania wrażeń obrazowymi sytuacjami. Klasa.

(Kliknij aby rozwinąć opinię)