Nawrócona
Stefan Hertmans

Czytając tę książkę czułam się, jakbym oglądała żywy obraz - mozaikę (jedną z tych, jakie w wieku XI zdobiły romańskie kościoły we Włoszech ). Hertmans niezwykle plastycznie opowiada o życiu Chamutal - chrześcijanki, która z miłości zmienia wiarę. Przyjęcie żydowskiego wyznania przez wykształconą dziewczynę z dobrego flamandzkiego domu, wiąże się z ostracyzmem społecznym i zmusza dziewczynę do ucieczki.
Hertmans tworzy historię Chamutal z dostępnych strzępków informacji, zawartych w dokumentach odnalezionych w Kairze, a losy dziewczyny stają się niejako pretekstem do opowiedzenia o końcu pewnego porządku świata i początku następnego - życie dziewczyny przypada na początek wypraw krzyżowych,które przyczynią się do pogłębienia antagonizmów wyznaniowych i doprowadzą do pogromu Żydów.
Chamutal jest świetnie skrojoną postacią - Hertmans pisze o niej językiem współczesnym, ale jako że przeplata opowieść o niej ze współczesnymi fragmentami swojej podróży po Europie w poszukiwaniu śladów dziewczyny, zabieg ten jest niezwykle wiarygodny i atrakcyjny. Piękny, plastyczny język pisarza (dużo w tej książce światła - coś przez coś prześwieca, światło na coś pada, albo przemieszcza się, zmienia barwę) znakomicie podkreśla niepokojący ton opowieści. Co ważne, autor nie ocenia Chamutal - bo co wiadomo na temat jej motywacji, jej uczuć, jej sposobu myślenia? Dlaczego wybrała taką drogę życia? Jednocześnie cała jej historia na tle tego konkretnego okresu historyczno- społecznego jest ponadczasowa, w pewien sposób uniwersalna i wciąż aktualna. Śledzi się ją z fascynacją, zaangażowaniem, zachwytem i przerażeniem jednocześnie. Chamutal była mi i bliska i odległa, i zawsze, bez względu na okoliczności, zasługująca na szacunek i podziw, a jej historia momentami rozdzierała serce.

 "Nawrócona" nie jest arcydziełem literackim, ale pozostaje w sercu na długo - być może na zawsze.

Wśród wielu zachwytów, przyszedł czas na moj- mniej optymistyczny komentarz.
Podczas, gdy pierwsze 100 stron mnie porwalo tak, że nie mogłam książki odłożyć, pozostałe 200 zmeczylo. Podobał mi się język, ale nie podobała narracja. Podobala mi się historia, nie podobał sposób jej przedstawienia. Nie lubię takiego "gdybania", ani w książkach, ani w życiu. Albo autor zna historię i chce ją opowiedzieć, albo milczy. Moim zdaniem losy tytułowej Nawroconej dziewczyny, która z miłości przyjmuje religię ukochanego, można było przedstawić w całości jako fikcje literacką. Misz- masz przedstawiony przez Hertmansa do mnie nie przemawia.
Przeczytać warto, ale nie namawiam ?

Będzie krótko, bo mnie nie porwało, niestety. I nie mam Hertmansowi nic do zarzucenia, bo język przepiękny (tu ukłony w stronę tłumaczki Alicji Oczko), sama historia wzruszająca, niebanalna, zaskakująca i nieprzewidywalna. Po prostu nie dla mnie, nie w tym momencie. Bohaterka mnie irytowała, opisy momentami męczyły.

Wiem, że to dobra książka, ale wiem też, że nie dla każdego…