M*A*S*H. Ponadczasowa satyra wojenna, na podstawie której powstał kultowy serial
Richard Hooker

"Kiedy funkcjonujesz w takich okolicznościach długo,  parę osób pokochasz albo parę osób znienawidzisz.  Nam się poszczęściło. Tak mi się wydaje. Wiem natomiast, że takie coś zdarza się raz w życiu.  Poza rodzinami z nikim już nie stworzymy takich więzi,  jak stworzyliśmy  w tym cholernym namiocie przez ostatni rok".

Byli młodzi,  za młodzi by sprostać okrucieństwu wojny,  którym przyszli im się zmierzyć. Medyczny personel w Korei byli poddawani ekstremalnym sytuacjom. Ekstremalne były również metody radzenia sobie ze stresem, wojną i samotnością.  To jest właśnie opowieść o tych ekstremach. 

Czarny humor,  antywojenny wydźwięk,  słodko gorzka opowieść o próbie ratowania zdrowych zmysłów,  która stała się podstawą kultowego filmu i równie kultowegi serialu,  które wielbię.

Jednym z najbardziej interesujących mnie motywów omawianych w kinie, telewizji, czy innych mediach są historie uczestników wojny. Czas apokalipsy, Pluton, Kompania braci, to tylko kilka przykładów mojej fascynacji. Jedną z najbardziej oryginalnych i klimatycznych tytułów, z którym od dawna chciałem się zapoznać jest M*A*S*H. W Polsce właśnie ukazała się książka, będąca podstawą kultowego serialu. Dziś postaram się przybliżyć wam jej fenomen.

Za sprawą wydawnictwa Znak Koncept w naszym kraju pojawiło się pierwsze polskie wydanie książki autorstwa Richarda Hookera. Pisarz i chirurg opisuje w niej swoje doświadczenia z pracy w polowych szpitalach w czasie wojny koreańskiej (1950-53). W charakterystycznym stylu przepełnionym dużą dawką ironii prezentuje nam trudy tej pracy oraz sposoby radzenia sobie lekarzy z wszechobecnym w takich warunkach stresem.

Jak już wcześniej wspomniałem, bohaterami M*A*S*H są przede wszystkich chirurgowie, ale także inni członkowie armii amerykańskiej. Głównym miejscem akcji książki jest tytułowy Mobile Army Surgical Hospital (stąd skrót), czyli polowy wojskowy szpital chirurgiczny. Nosi numer 4077 i jak się szybko przekonujemy pełny jest oryginalnych postaci.

Prym wiedzie tutaj Sokole Oko Pierce, prowodyr wielu zwariowanych pomysłów takich jak organizacja meczu futbolowego, czy udawanie chorego psychicznie. Towarzyszą mu przede wszystkim Duke Forrest oraz John ,,Trapper" McIntyre. Charakterystycznych postaci o jeszcze ciekawszych ksywkach jest tu jednak o wiele więcej. Wśród nich mamy Paskudnego Johna, Bezbolesnego Polaka, Radara, czy Gorące Wargi.

Jak przeczytacie na tylnej okładce książki, M*A*S*H jest satyrą. W związku z tym nie brak tu charakterystycznych dla tego gatunku wyolbrzymień, często bardzo absurdalnych. Objawiają się one przede wszystkim w zachowaniu naszych głównych bohaterów. Stąd m. in. wrażenie, że większość wolnego czasu popijają drinki i kombinują jak wykręcić jakiś numer swojemu przełożonemu. Stąd również taki pomysł jak zarabianie kasy na wysłanie młodego Koreańczyka na studia do USA przez paradowanie z zarośniętym Trapperem, udającym Jezusa z krzyżem na ramionach.

Powyższe, to jednak nie wszystko, co książka ma do zaoferowania. Richard Hooker pomiędzy przezabawnymi scenami z życia mieszkańców obozu bardzo mocno i w miarę możliwości szczegółowo skupia się na pracy Sokolego Oka i reszty. Koncentruje się na chirurgii, niekończących się operacjach, specyficznym sposobie funkcjonowania w warunkach polowych. Najlepiej te metody zostają nam zobrazowane, gdy Pierce i Duke dokształcają przybyłych w ich miejsce chirurgów.

Rannych transportowano śmigłowcami, przywożono sanitarkami. Do naprawy płuca, tętnice, jelita, pęcherze, wątroby, śledziony, nerki, krtanie, gardła, kości, żołądki. Pułkownik Blake, chirurdzy, Paskudny Jan i Bezbolesny, który jeśli nie wykonywał ekstrakcji strzaskanych zębów i nie drutował szczęk, wspierał Paskudnego, podając rannym znieczulenie, komunikowali się ze sobą gorączkowo, starając się utrzymać jakiś porządek.

M*A*S*H już od pierwszych stron wciąga czytelnika. Historia rozwija się przed nami bardzo płynnie, w przejrzysty i zrozumiały dla każdego sposób. Pod zasłoną humoru dostrzegamy ludzi z krwi i kości, którzy próbują zrozumieć ten bezsensowny stan jakim jest wojna. Jest to tytuł, który szczególnie w dzisiejszych czasach, gdy tuż koło naszego nosa ma miejsce rozlew krwi, daje do myślenia.