Mary Shelley. Narodziny Frankensteina
Anne Eekhout

Zachwyt! Zachwyt!

Nie ma chyba osoby, która nie zna postaci Frankensteina. I choć w powieści, powołany do życia stwór, zrodzony z szaleńczych aspiracji zafascynowanego nauką doktora Frankensteina, nie posiada imienia, dziś  właśnie pod mianem swego twórcy jest kojarzony.

A czyja wyobraźnia powołała obu do życia? Mary Shelley! Młoda, utalentowana, obdarzona wyjątkową wrażliwością. I  chyba nie tylko mnie, sięgnięcie po jej powieść zaskoczyło mnogością  głębi, znaczeń, przemyśleń, które popkultura obdarła do jednoznacznej postaci - Frankensteina monstrum.

Powieść Anne Eekhout przybliża nam  postać Shelley,  koncentrując się na inspiracjach jakie nakłoniły osiemnastoletnią, nieco zagubioną dziewczynę, do stworzenia dzieła, które wpisało się w kanon wielkiej literatury. Lato, spędzane w towarzystwie ukochanego Percy Shelleya,ich małego synka Williama,  przyrodniej siostry Claire, owianego sławą lorda Byrona i Johna Polidoriego, owocuje towarzyskim wyzwaniem: napisaniem utworu grozy. Uwielbiająca skupiać na sobie uwagę Claire od razu rezygnuje, pozostawiając Mary rywalizowanie z mężczyznami.

Autorka sprawnie kreśli portret młodej Shelley, również od strony psychologicznej. Oddaje jej głos, bo doskonale zdaje sobie sprawę  jakie moce tkwią w tej postaci. Uwikłana w  skomplikowany związek, naznaczona doświadczeniem straty dziecka -  Mary, odnajduje w pisarstwie swoje powołanie, a wspomnienie innego lata, spędzonego w Szkocji u rodziny Baxterów, przywołuje w niej nastrój grozy i niesamowitości, doświadczeń których czasami nie sposób ogarnąć ludzkim umysłem, by wreszcie skierować jej pióro na historię która zapewni jej zwycięstwo w starciu z mężczyznami i zapisze „Frankensteina” w dziejach literatury jako utwór  prekursorski i ponadczasowy.

Wspaniale napisana powieść. Autorka nie tylko doskonale przybliża nam postać Mary Shelley, ale i doskonale kreśli realia, łącząc świat rzeczywisty z tym nieoczywistym, odczuwanym zmysłami, intuicją, wyobraźnią.

Książka Anne Eekhout "Mary Shelley. Narodziny Frankensteina" jest pozycją trudną do zakwalifikowania. Nie jest to biografia, a przynajmniej nie w pełni. Nie jest to również literatura piękna. Określiłabym to chyba mianem beletryzowanej biografii. Niestety nie tego oczekiwałam. Znam biografię Mary Shelley, dlatego jestem ogromnie rozczarowana tą pozycją. 

Zdecydowanie bardziej polecam do przeczytania "Buntowniczki". Ponieważ ta książka jest tak nierzeczywista, że żeby ją skończyć musiałam czytać ją na siłę. Również język mi nienpodpadł. Warte uznania są tylko elementy faktycznie zgodne z życiem Mary Shelley. Niestety jest tego niewiele. Fikcja przesłania fakty.

Reasumując nie byłaby to zła książka, ale dla osób, które chcą się zrelaksować i oderwać od rzeczywistości. Dla osób poszukujących fachowych informacji o życiu Mary Shelley, narodzinach jej powieści "Frankenstain" czy ogólnie o epoce romantyzmu - to nie jest książka dla was. Zdecydowanie bardziej polecam wspomniane już "Buntowniczki". 

Mary Shelley to matka "Frankensteina", prekursorka powieści science-fiction i kobieta, która nie bała się żyć według swoich zasad. I to ta postać stała się inspiracją dla Anne Eekhout, która bazując na dwóch punktach biograficznych Mary Shelley snuje swoją opowieść mocno osadzoną w prozie gotyckiej, z wyraźną nutą mrocznej fantastyki i romansu. Opowieść "Mary Shelley. Narodziny Frankensteina" prowadzona jest naprzemiennie w dwóch liniach czasowych - w 1812 roku w Szkocji oraz w 1816 roku nad Jeziorem Genewskim. Ta druga jest pretekstem do tej pierwszej: w 1816 Mary podejmuje wyzwanie rzucone przez lorda Byrona do napisania powieści grozy, a żeby to uczynić w jej pamięci pojawiają się historie, których teoretycznie doświadczyła w 1812 roku. Piszę "teoretycznie", bo fragmenty szkockie są tutaj czystym wytworem wyobraźni Eekhout - to one dają ten niepokojący, duszny klimat z początku łagodnie zacierający granice pomiędzy realnością a wytworem wyobraźni, później coraz mocniej tę granicę zaznaczające. Ta część pełna jest inspiracji z samego "Frankensteina" i mrocznych legend szkockich, pełna potworów, wróżkarzy i innych dziwnych, niepokojących stworów, które przeplatają się z emocjami bohaterki mocno osadzonymi na dojrzewaniu i fizycznych, nowych fascynacjach własnego ciała. Część z Jeziora Genewskiego jest bardziej statyczna w emocjach, a może i trudniejsza, bo sama Mary walczy wtedy i z żałobą po starcie córki, jak i zazdrością o swoją przyrodnią siostrę - oczywiście i ta opowieść jest fabularyzowana i to dosyć wyraźnie, ale w porównaniu do historii szkockiej, bliżej jej realności, która pewnie wynika z tego, że bohaterka jest już kimś innym, kobietą mocniej stąpającą po ziemi.