Gwoździojad
Albert Cohen

Gwoździojad (1938) stanowi drugą z czterech części najwybitniejszego dzieła Alberta Cohena, „Solal et les Solals” (Solal i Solalowie). Pozostałe części to: Solal (1930), Belle du Seigneur. Oblubienica Pana oraz Les Valeureux (1979). Pierwsze dwa tomy wyznaczają miarę oryginalności twórczej autora.

Powieści te, ewokujące krainę dzieciństwa pisarza, prastarą żydowską społeczność Wysp Jońskich, leżą w centrum jego wewnętrznego świata. Żydzi z Korfu (skąd pochodził) czy z pobliskiej Kefalinii (gdzie umieścił akcję) zamieszkują bajeczną krainę, która, wbrew sąsiedztwu Albanii i Grecji, ciąży duchowo ku kulturze francuskiej i angielskiej. Nie brak tu też wpływów z Ameryki, z Polski, a także z Niemiec, Włoch i Palestyny. Słowem, są to obywatele świata, w pełni jednak świadomi faktu, że ów świat ma ich za nic.

W Gwoździojadzie ta utracona ojczyzna w osobach czterech komicznych rodaków pod wodzą tytułowego bohatera nawiedza piątego, który przed laty zerwał z nią więzy na rzecz kariery międzynarodowego dyplomaty Ligi Narodów. Sprowokowana jego żartobliwą depeszą niespodziana wizyta ziomków pozwala nie tylko spiętrzyć piramidę absurdalnych perypetii, ale i skonfrontować przeciwstawne porządki wartości. W wyniku tej konfrontacji kariera podsekretarza Solala ulegnie nieodwracalnemu zwichnięciu. Ale też nic dobrego nie czeka zagubionej w dwudziestowiecznym świecie czwórki Walecznych Przyjaciół Francji. Przetrwa tylko martwy duchowo świat szwajcarskiej machiny urzędniczej.

Albert Cohen, urodzony w roku 1895 w mieście Korfu na greckiej wyspie o tej samej nazwie, ukończył szkołę średnią w Marsylii i studia uniwersyteckie w Genewie. Związał się z Wydziałem Dyplomatycznym Międzynarodowego Biura Pracy w Genewie. Podczas wojny, był w Londynie radcą prawnym międzyrządowego komitetu na rzecz uchodźców, do którego w pierwszym rzędzie należały Francja, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone. Jego zadaniem było opracowanie podstaw międzynarodowego Porozumienia z 15 października 1946, dotyczącego ochrony uchodźców. Po wojnie kierował jedną ze wyspecjalizowanych komórek Narodów Zjednoczonych. Zmarł w 1981 roku.

W Polsce Cohen jest autorem raczej mało znanym – dotąd ukazały się u nas dwie jego książki: Książka o mojej matce (1954, wyd. pol. 1977, 2000) i Belle du Seigneur. Oblubienica Pana (1968, wyd. pol. 2001).

Natomiast we Francji uchodzi za jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, zaś tamtejsza krytyka zgodnie obwołała go największym żydowskim pisarzem francuskiego obszaru językowego. Jego książki, stale wznawiane, tłumaczone na wiele języków, są entuzjastycznie przyjmowane i odkrywane na nowo przez rzesze czytelników. Trzeba przy tym zaznaczyc, że dorobek literacki Cohena nie jest wielki – oprócz wspomnianych tytułów ukazały się jeszcze: O vous, frères humains (1972), Carnets 1978 (1979) i sztuka teatralna Ézéchiel.

W roku 2000 telewizja polska prezentowała wysoko ocenioną we Francji adaptację filmową Gwoździojada pt. Gwoździk (1988), w reżyserii Moshego Mizrahi, z Charles’em Aznavourem, Pierre’em Richardem, Bernardem Blierem i Jacques’em Villeretem w rolach głównych.

Informacje dodatkowe o Gwoździojad:

Wydawnictwo: Noir sur Blanc
Data wydania: b.d
Kategoria: Obyczajowe
ISBN: 83-7392-146-X
Liczba stron: 400