Dokumenty i materiały do dziejów Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa (Tom 3). Korespondencja z lat 1952-1975
Edward Raczyński

Ocena: 0 (0 głosów)

Jan Nowak-Jeziorański jest jedną z najważniejszych postaci najnowszej historii Polski. W czasie wojny trzykrotnie odbywał niebezpieczne misje, dostarczając tajne dokumenty rządowi polskiemu na uchodźstwie. Po 1945 roku nieprzerwanie działał na rzecz odzyskania przez Polskę suwerenności, najpierw jako dziennikarz BBC, a później, przez niemal ćwierć wieku, jako dyrektor Radia Wolna Europa. Po 1989 roku starał się o przystąpienie Polski do NATO i Unii Europejskiej.

Czterotomowa publikacja prezentuje historię i program Rozgłośni Polskiej RWE z czasów, kiedy kierował nią Jan Nowak. Tom trzeci zbiera korespondencję dyrektora RWE z Edwardem Raczyńskim, ówczesnym członkiem Rady Trzech i przyszłym prezydentem RP na uchodźstwie, który z biegiem czasu stał się powiernikiem i przyjacielem Rozgłośni oraz ,,niezawodnym w każdej potrzebie sojusznikiem" Nowaka.

Cele RWE były polityczne, jednak Jan Nowak-Jeziorański doskonale rozumiał, że program musi łączyć politykę z edukacją, a także być dla słuchaczy w Polsce oknem na świat zachodniej kultury, nie wykluczając kultury masowej. Audycje stanowiły przeciwwagę dla zniekształcanej przez władze komunistyczne interpretacji historii Polski oraz dostarczały informacji o najważniejszych wydarzeniach i osiągnięciach z dziedziny literatury, sztuki i muzyki. To właśnie dzięki Rozgłośni polska młodzież po raz pierwszy miała okazję posłuchać piosenek zespołu The Beatles.

Dwa poprzednie tomy z cyklu, wydane w 2018 roku, prezentowały mniej znane dokumenty dotyczące działalności RWE w latach 1950-1975 oraz korespondencję Nowaka z dwoma czołowymi współpracownikami Rozgłośni - Adamem Ciołkoszem i Aleksandrem Bregmanem.

,,Z prawdziwym żalem przyjąłem wiadomość o Pańskim ustąpieniu ze stanowiska, na którym przez 24 lata prowadził Pan walkę o to, co najcenniejsze w życiu naszego narodu. Zdawałem sobie dobrze sprawę, w jakich trudnych warunkach pełnił Pan swoje odpowiedzialne zadanie. Jeśli starałem się iść Panu na rękę w miarę moich ograniczonych obecnie możliwości - to nie tylko z przyjaźni, ale z przekonania, że to się Panu należy".

Edward Raczyński do Jana Nowaka, 1975

,,Próba przedstawienia procentowego udziału audycji historycznych w ogólnym czasie emisji nie jest zadaniem łatwym (...). Wypada zadowolić się wobec tego pewnością, że spełniały one w programie Rozgłośni doniosłą rolę. Dowodzą tego poruszane zagadnienia, ze względu na cenzurę zwykle nieobecne w obiegu krajowym, a także ranga autorów audycji, publicystów, naukowców i świadków historii".

Ze wstępu Rafała Habielskiego