100 NA 100. ANTOLOGIA KOMIKSU NA STULECIE ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI
Bogusław Polch';'Zbigniew Kasprzak';'Marek Szyszko';'Andrzej O. Nowakowski';'Papcio Chmiel

„100 na 100. Antologia komiksu na stulecie odzyskania niepodległości” to zbiór, na który czekałam i po którym obiecywałam sobie bardzo wiele. Od zawsze byłam fanka komiksów, także tych historycznych – pamiętam dwujęzyczne wydania opowieści o polskich królach, które znałam niemal na pamięć. Ta pięknie wydana książka była więc dla mnie prawdziwą gratką. Zachwyciła mnie od pierwszego spojrzenia: luksusowy papier, wysoka jakość rysunków, ładna grafika, no i ta symboliczna czcionka „Brygada 1918” – świetny pomysł. Pomyślałam: „Super! Nareszcie ktoś przekona naszą młodzież, ze patriotyzm to nie tylko apele poległych i płacz nad grobami”. Potem zaczęłam czytać i było trochę gorzej. Mam wrażenie, że ktoś uznał, że wystarczy atrakcyjna forma, żeby młodzież zainteresować tematyka historyczną. Owszem, wystarczy, aby ktoś zdecydował się po tę książkę sięgnąć, ale żeby to zainteresowanie utrzymać, potrzebna jest jeszcze niebanalna zawartość. A tutaj tego zabrakło.

Zacznę jednak od tego, co mi się podobało, a trochę tego będzie. Przede wszystkim: szata graficzna – piękna, bogata, wysokiej jakości. Rysunki w różnym stylu, bo różni są autorzy, niektóre to prawdziwe dzieła sztuki. Druga rzecz, bardzo na plus w publikacji skierowanej do młodzieży – to prezentowanie historii często z perspektywy właśnie młodego człowieka uwikłanego w wojnę, walkę o niepodległość, politykę. To jest coś, co z pewnością łatwiej przemówi do młodego czytelnika. Trzecia rzecz, to poruszenie kwestii udziału młodzieży w walce, a także kwestii praw kobiet – i w ogóle dość szeroka tematyka całego zbioru. Czwarty plus – to zawartość merytoryczna – przy tworzeniu tego zbioru uczestniczyli specjaliści, naukowcy, historycy, wykorzystano materiały źródłowe – i to widać. Mamy tu rzetelnie ujęte tematy i prawdę historyczną.

Cztery duże plusy często sprawiają, że całość publikacji oceniam wysoko i jestem po lekturze zachwycona. W tym przypadku nie do końca tak było. Dlaczego? Wyjaśnią to minusy… Pierwszy minus to słabe scenariusze – super, że oddają prawdę historyczną, ale nie zaszkodziłoby obudować jej jakąś akcją, puentą – a tutaj mamy po prostu opowieść o jakimś zdarzeniu, ładnie narysowaną, ale… trudno mi było wzbudzić w sobie zainteresowanie tematem. I nawet opowieść, która podobała mi się najbardziej – zarówno pod względem treści, jak i wykonania: „Pociecha duchowa” – rozczarowała mnie brakiem wyrazistego zakończenia. Autorzy zaprezentowali suche fakty historyczne w dość nudny sposób. Bez polotu, bez intrygującej akcji. Szkoda. Drugi minus to dziwne wprowadzenia historyczne do kolejnych opowieści: niby krótkie i zwarte, a jednak jakieś ciężkie do przejścia, a już na pewno niezachęcające do zgłębiania tematu. Trzeci minus – prawie połowę książki stanowią analizy zawarte w publicystycznych artykułach – to trochę rozczarowuje, bo wydawało się, że będzie tak dużo komiksów, a tu jednak nie. Z drugiej strony – te akurat teksty są zwykle ciekawie napisane, choć nie wydaje mi się, żeby były interesujące dla młodzieży, a to przecież do niej skierowana jest antologia.

Ta antologia stanowi dobre narzędzie do badania polskiego komiksu i zawarte w niej na końcu teksty będą do tego celu bardzo pomocne. Ale czy może ona zafascynować młodego człowieka i sprawić, że uzna historię za ciekawy przedmiot? Nie sądzę. Niemniej jednak na pewno łatwiej jest przybliżyć niezbyt ciekawe tematy w tej właśnie formie, niż za pomocą podręczników pełnych dat i suchych faktów.

Cieszę się, że ta antologia powstała, bo – pomimo minusów, które wymieniłam, uważam jednak, że forma komiksu jest znacznie łatwiej przyswajalna i wiele trudnych i nudnych treści można przekazać w ten sposób w miarę bezboleśnie, choć autorom nie udało się, niestety, uniknąć przynudzania, bo zabrakło wplecenia faktów historycznych w interesujące przygody i perypetie bohaterów. Na pewno, patrząc na obchody stulecia niepodkległości można poiwedziec, że ten komiks będzie jednak bardziej udaną formą i z pewnością zostanie w pamięci dłużej niż pochody i apele... 

Podsumowując: świetny pomysł na przybliżenie młodzieży trudnych tematów i poszerzenie ich wiedzy o informacje, które nie zawsze znajdą w podręcznikach. Bardzo dobry sposób na wzbogacenie i uatrakcyjnienie lekcji z historii czy wiedzy o społeczeństwie, chociaż trudno tu o teksty, które pochłoną bez reszty młodego czytelnika i sprawią, że zacznie interesować się historią. Wielkim atutem tej książki jest szata graficzna – widać, że polskie rysownictwo stoi na naprawdę wysokim poziomie.

NIE TYLKO DLA MIŁOŚNIKÓW HISTORII

W tym roku Polska obchodzi stulecie odzyskania niepodległości, ale z tym właśnie jubileuszem wiąże się jeszcze jeden wart wspomnienia, o którym łatwo zapomnieć. O czym mowa? Oczywiście o przypadających na przyszły rok setnych urodzinach komiksu polskiego, który powstał tuż po odrodzeniu się wolności w naszym kraju. Niniejsza antologia komiksowa w obliczu tego faktu nabiera zupełnie nowego znaczenia. To wszystko nie ma jednak to właściwie jedynie ciekawostka, liczy się bowiem tylko to czy „100 na 100” to dobry album i jak wypada jego wymiar edukacyjny. Na szczęście twórcom obie te rzeczy udały się całkiem nieźle.

Wojna i pokój. Zabory i niepodległość. Życie i śmierć. Trzydziestu twórców, siedemnaście historii ukazujących nam różne aspekty mrocznego czasu naszego narodu i budzącą się nadzieję, ziszczoną w końcu po wielu trudach i poświeceniach.

Całość recenzji na moim blogu: https://ksiazkarniablog.blogspot.com/2018/10/100-na-100-antologia-komiksu-na.html