Recenzja książki: Znaleźć i zniszczyć. Rozmowa z polskim ochotnikiem walczącym na Ukrainie
Recenzuje: Danuta Szelejewska
W trwającą od 24 lutego 2022 roku wojnę za naszą wschodnią granicą zaangażowana jest również Polska. I to bezpośrednio – dzięki ochotnikom (cywilom, nie zawodowym żołnierzom), będącym aktywnymi uczestnikami starć zbrojnych. Książka Znaleźć i zniszczyć to szczera Rozmowa z polskim ochotnikiem walczącym na Ukrainie, który idąc na heroiczną misję, musiał zaakceptować śmierć.
Książka – wywiad powstawała przez ponad rok (konkretne miejscowości i daty dzielą ją na trzy części, ostatni zapis pochodzi z 7 czerwca 2024 roku), dlatego czytelnikowi łatwo będzie dostrzec stopniowo zmieniające się odczucia oraz oceny Piotra Mitkiewicza (były bokser, warszawski restaurator, twórca zbiórek wspierających ukraińskie dzieci i żołnierzy na Ukrainie), który pojechał, wyrywając się z życiowej stabilności, bić się i umierać, pojechał – jak sam przyznaje – zginąć śmiercią męczeńską (motywacja ta z biegiem czasu uległa zmianie). Odzwierciedlona w zapiskach Wiktora Świetlika, a widziana oczami Mitkiewicza wojenna rzeczywistość przeplata się ze wspomnieniami dotyczącymi życia poza terenem Ukrainy, rodzinnych relacji, marzeń, a także stosunku do wojny i śmierci oraz motywacji prowadzących najpierw do odbioru zaproszenia na wojnę, potem do walki w obronie Ukrainy (jest najdłużej – dwadzieścia dziewięć miesięcy – walczącym ochotnikiem z Polski).
W zaprezentowanych na łamach wywiadu informacjach z pierwszej ręki znalazły się systematyczne relacje, szczere opinie, śmiałe teorie, historyczne dygresje oraz głębokie refleksje uczestnika wojennych działań. Mowa jest w wywiadzie o szarej codzienności żołnierzy oraz ochotników walczących pod ostrzałem czołgów, moździerzy, helikopterów i snajperów, o wojskowej logistyce, rosyjskiej propagandzie oraz zasadach, których nieprzestrzeganie kosztuje ludzkie życie, o pracy z minami, wykrywaniu wybuchających pułapek, szturmowaniu pozycji wroga, ostrzałach artyleryjskich, patrolach, misjach po zwłoki (jedne z najtrudniejszych), nocach w okopach, relacjach z jeńcami (również rosyjskimi), wreszcie – o odpowiedzialności za życie swoje i innych oraz śmierci współwalczących (nie da się przejść obojętnie obok przyjaciela posiekanego przez pekaem). Całe to frontowe doświadczenie Mitkiewicza wpłynęło na jego wyraźnie zmieniające się nastawienie (zwłaszcza do Rosjan i samej wojny) oraz optymizm, coraz bardziej balansujący wskutek rzeczywistości, stojącej w sprzeczności z wcześniejszymi emocjami.
Publikacja Domu Wydawniczego Rebis to realizm wojny widzianej oczami jej uczestnika, ale i obraz odznaczonego dwoma medalami człowieka, który dołączył do Międzynarodowego Legionu Obrony Terytorialnej Ukrainy (jednostka obronna złożona z ochotników różnych państw), by bronić jej ofiar najpierw jako zwiadowca (batalion „specjalny”), obecnie jako operator dronów (programowanie, latanie, zrzucanie bomb, drony-kamikadze). Kolorowe, dobrze opisane zdjęcia (z wyjątkiem czterech, wszystkie pochodzą z prywatnego archiwum Mitkiewicza) doskonale uzupełniają treść. Są w lekturze nazwiska (niektóre zostały celowo zmienione), pseudonimy, miejsca toczących się walk (lokalizację wojskowej bazy ukryto, oznaczając ją jako „baza w x”), nazwy sprzętu militarnego, warianty działań. Jest weryfikacja wyobrażeń o wojnie (co przekazują media, co powtarzają ludzie, a jak jest naprawdę), a także nie dające spokoju przemyślenia o zabijaniu i wolności. Zwartą treść wywiadu uzupełniają notatki /Z zapisków Piotra/ (kursywą) oraz zrzuty ekranu (sms-y wymieniane pomiędzy Piotrem a jego żoną, Pauliną). Ukraińsko- i rosyjskojęzyczne określenia przetłumaczono (w nawiasach) na język polski, wulgaryzmy zachowano.
Książka – wywiad Znaleźć i zniszczyć. Rozmowa z polskim ochotnikiem walczącym na Ukrainie, odkrywając kolejną kartę historii, uczy doceniać pokój i poczucie bezpieczeństwa.
