Recenzja książki: Tradycje kulinarne Japonii

Recenzuje: Katarzyna Krzan

JAPOŃSKA KUCHNIA

Dla przeciętnego zjadacza chleba kuchnia to przede wszystkim jedzenie. W dzisiejszym globalizującym się świecie istnieje tendencja do łączenia przeróżnych tradycji i wzorców kulturowych. Także w dziedzinie żywienia. Niezwykle popularne są teraz książki kucharskie prezentujące sposoby przygotowywania pożywienia nie tylko w różnych tradycjach, ale i przez konkretne osoby. Powstaje w ten sposób żywieniowy tygiel, łączący kuchnię meksykańską z hinduską, koreańską z żydowską, polską z włoską.

Modna od jakiegoś czasu kuchnia „fusion”, jak pisze Autorka, opiera się właśnie na takim łączeniu odległych smaków i sposobów podawania posiłków. Tymczasem w Japonii, kuchnia nie ogranicza się wyłącznie do wykonywania posiłków według określonych przepisów, ale tworzy całą złożoną kulturę, opartą na specyficznych obyczajach dotyczących nie tylko sposobu przyrządzania posiłków, ale przede wszystkim ich spożywania. Jak się okazuje Japończycy cenią naturalny smak potraw, dlatego ograniczają ilość przypraw mogących zmienić smak, kolor czy zapach danego produktu. Ryż ma smakować jak ryż, ryba jak ryba. To Hindusi są gotowi zaoferować kurczaka w siedmiu smakach i kolorach.

„Tradycje kulinarne Japonii” to nie kolejna książka kucharska, tłumacząca jak wykonać sushi, ale dobrze opracowana rozprawa na temat japońskich tradycji. Znaleźć tu można zasady japońskiej wymowy, historię Kraju Kwitnącej Wiśni oraz fascynujące miejscami opisy tradycji, tak odmiennej od naszej. Kultura spożywania posiłków w Japonii jest obwarowana wieloma zakazami, nakazami i zasadami, których łamanie jest oznaką nie tylko złego wychowania, ale i ujmą.

Spośród wielu zasad japońskiej etykiety związanej ze spożywaniem posiłków warto przytoczyć kilka „smaczków”: na przykład pałeczki – „jest to przyrząd, który służy do wkładania jedzenia bezpośrednio do ust. Nie wbija się go w pożywienie, nie przecina się nim potrawy, nie ściska, dlatego uważany jest za najdelikatniejsze narzędzie służące do spożywania posiłków. (…) kawałki warzyw, ryb czy mięsa należy pokroić tak, by można je było na jeden raz włożyć do ust.” Inne są pałeczki dla kobiet i dzieci, inne dla mężczyzn. Pałeczki powinny być używane wyłącznie przez jedną osobę. Japońskie potrawy nie są podawane jedna po drugiej – goście otrzymują cały zestaw obiadowy od razu, a składa się on z miseczki białego ryżu, zupy oraz okazu. Miseczkę z ryżem trzeba trzymać w lewej ręce na wysokości serca. Posiłek popija się zupą. W ryżu macza się także okazu wybierane z osobnego talerzyka. Warto o tym pamiętać podczas posiłków z Japończykami. Książka mimo wszystko przeznaczona dla wytrwałych pasjonatów japonistyki.