Recenzja książki: Sztuka podróżowania

Recenzuje: Karolina Mucha

Majestatyczne, ośnieżone szczyty. Egzotyczne dżungle. Huczące wodospady. Żyjące własnym życiem pustynie. Słonie, żyrafy, renifery, kangury. Barwni przedstawiciele innych kultur: Aborygeni, Eskimosi, Indianie, Tybetańczycy. Wszystko to dobrze znamy, prawda? Z telewizji, z książek, gazet, Internetu. Jednak czasami – wśród codziennej bieganiny – pojawia się pragnienie, by zobaczyć to wszystko na żywo, by dotknąć, poczuć, usłyszeć… Ale wiadomo – to marzenia nierealne, niemożliwe do spełnienia. Wielkie podróże zdarzają się innym: tym, którzy mają masę pieniędzy, odwagę i niewielkie zobowiązania.

Czy aby na pewno?

Pogląd o tym, że na dalekie wyprawy mogą wybrać się tylko wybrani, dość łatwo dziś obalić. Współczesny świat staje otworem niemal dla każdego – każdego, kto tego naprawdę chce. Oczywiście, podróżowanie może przybrać różne formy: od turystycznych wycieczek, po ekstremalne ekspedycje eksploatatorskie. O tym właśnie opowiada Sztuka podróżowania Jacka Pałkiewicza.

Pałkiewicz, jeden z najbardziej zasłużonych polskich podróżników, o którym Wojciech Cejrowski mówi, że był wszędzie, podjął się stworzenia swoistego kompendium dotyczącego podróży. Co w nim znajdziemy? Właściwie… wszystko. Począwszy od informacji teoretycznych (m.in. rozważania dotyczące istoty podróżowania, historię turystyki, opowieści o kobietach–podróżniczkach, listę siedmiu cudów świata, kategoryzację podróży), przez liczne ciekawostki, anegdoty, fragmenty z relacji odkrywców, aż po konkretne, ściśle praktyczne porady (lista niezbędnych przedmiotów, wzór podania do potencjalnego sponsora wyprawy, kosztorys, mini-słowniczek, rady ze szkoły przetrwania itp.). Dzięki temu Sztuka podróżowania może posłużyć zarówno jako encyklopedia–poradnik przed niemal każdą podróżą, jak też jako przyjemna lektura, dostarczająca rozrywki. Chociaż bowiem autor nie wydaje się urodzonym pisarzem, którego literackie wyrobienie budziłoby zachwyt, z pewnością jest on człowiekiem oczytanym, posiadającym tak ogromne doświadczenie i wiedzę, że jego opowieści muszą wzbudzać zaciekawienie. Mają w tym udział liczne fotografie, ukazujące piękno, tajemniczość i zróżnicowanie świata, ale też wzbudzające podziw samym profesjonalizmem wykonania. Szkoda tylko, że zdjęcia te zostały rozmieszczone w sposób dość przypadkowy, na ogół zupełnie nie współgrając z tekstem, obok którego się znalazły.

Korzystanie z książki ułatwiają dość przejrzysty układ treści, liczne wykresy i zestawienia oraz wyodrębnienie najistotniejszych, zgrabnie sformułowanych zdań. Trzeba zresztą przyznać, że autor, lubujący się w cytatach – do tego stopnia, że niekiedy cytuje sam siebie (co być może ma służyć potwierdzeniu wyrażonych przed laty poglądów) – wydaje się celowo dążyć do takich sformułowań. Niestety, niekiedy posuwa się w tym staraniu zbyt daleko i raczy czytelnika banałami w stylu: jedni męczą się w samotności, inni nie przepadają za towarzystwem albo autorytet jest kapitałem, który bardzo trudno jest zdobyć i łatwo utracić.

Na szczęście te drobne „wpadki” nie umniejszają ani podziwu dla osiągnięć autora, ani ogólnej wartości książki i płynącego z niej przesłania: podróżowanie to prawdziwa sztuka i oznacza nie tylko fizyczne, ale także – a może nawet przede wszystkim – umysłowe badanie świata.