Recenzja książki: Strażnicy sampo. Miecz

Recenzuje: Edyta Staniec

Cudowne kantele 

Timo Parvela to niezwykle popularny w Findlandii autor, piszący książki skierowane przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Szczególną popularność przyniosły mu opowieści o Elli - historie o grupce uczniów szkoły podstawowej, znane również polskiemu czytelnikowi. Jak bardzo cenionym jest autorem, świadczy dobrze fakt, że pisarz ten otrzymał nagrodę Hansa Christiana Andersena. Parvela tworzy również książki dla dorosłych, jest autorem książek edukacyjnych, scenariuszy radiowych i telewizyjnych.

Miecz jest pierwszą częścią trylogii Strażnicy Sampo. To powieść fantasy, mocno nawiązująca do Kalevali, czyli fińskiego eposu, składającego się z pieśni ludowych (run) i legend z rejonów Finlandii, Estonii, Karelii. Waga Kalevali jest niezwykła, nazywana jest ona fińskim eposem narodowym, miała wpływ na budzenie się świadomości narodowej Finów. Miecz łączy elementy mitologii z rzeczywistością nam znaną oraz z problemami nękającymi świat. Można nawet stwierdzić, że chwilami powieść ta łączy fantasy z elementami kryminału.

Główni bohaterowie powieści to dwaj chłopcy - Ilmari i Ahti. Podczas szkolnego koncertu i wykonywania utworu na kantelach (dla niezorientowanych: kantele to fiński instrument ludowy, przeżywający dziś renesans popularności), dochodzi do dziwnych zdarzeń. Gra Ahtiego nieomal hipnotyzuje słuchaczy, wprowadzając olbrzymie zamieszanie i wywołując niewytłumaczalne zjawiska. Wkrótce chłopcy stają się obiektem zainteresowania wielu ludzi, którzy pragną przywłaszczyć sobie kantele. Jako, że chłopcy w zasadzie wychowują się sami (ich ojcowie zaginęli jakiś czas temu w niewyjaśnionych okolicznościach), istnieje duże ryzyko, że zarówno młodzi bohaterowie, jak i sam instrument wpadną w niepowołane ręce. Rzecz w tym, że na skutek wielu skomplikowanych wydarzeń, obrońcami instrumentu, a zarazem cudownego przedmiotu Sampo, stają się właśnie dwaj chłopcy. Mity zaczynają przeplatać się z rzeczywistością, to, co nieprawdopodobne, staje się możliwe, a chłopcy muszą szybko dorosnąć, by stawić czoła złu tego świata.

Miecz to książka magiczna. Sposób, w jaki autor opisuje świat, jest pełen wdzięku, nieuchwytnej magii słowa, delikatności i lekkości. Widać to zwłaszcza w chwilach, gdy Parvela opisuje grane na kantelach melodie, ukazując dźwięki w sposób chwytający za serce. W tym miejscu wypada również sprawiedliwość oddać tłumaczce, która stanęła na wysokości zadania, dokonując przekładu powieści.

W powieści nawet tytuły rozdziałów stanowią dla czytelnika niezłą łamigłówkę. Lekkość pióra, sprawność, z jaką włada słowem autor, po prostu powalają na kolana. Do tego ciekawa fabuła, która momentami przenosi czytelników w świat fantazji, chwilami zaś wprowadza elementy grozy, sprawia, że po zakończeniu lektury z niecierpliwością czeka się na kontynuację opowieści o przygodach bohaterów Miecza.