Recenzja książki: Schizofrenia
Recenzuje: Justyna Gul
Czego się boimy?
W świadomości społeczeństwa schizofrenia oznacza zazwyczaj bliżej nieokreślone szaleństwo. Tymczasem choroba psychiczna może się zdarzyć w każdej rodzinie – szacunkowo na schizofrenię choruje jedna na sto osób. Szacunkowa liczba chorych w Polsce wynosi około trzysta tysięcy osób powyżej 18. roku życia. Rocznie rozpoznaje się około piętnastu tysięcy nowych zachorowań. Nie można tez zapominać, że tak naprawdę to tylko część cierpiących, bowiem istnieją osoby, które nigdy dobrowolnie nie zgłoszą się do lekarza. Osoby te i ich bliscy sami zmagać się będą z uciążliwościami choroby, wstydząc się stygmatu, jakim jest szaleństwo. Tymczasem choroba ta wywołuje cierpienie nie tylko bezpośrednio nią dotkniętych – staje się raczej częścią życia rodzinnego, niszcząc je i narażając wszystkich na szereg nieprzyjemności.
Schizofrenia nie jest jedną chorobą – istnieje grupa zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu o podobnych mechanizmach powstawania, które zazwyczaj określane są wspólną nazwą schizofrenii. Lekarze w kontaktach z pacjentem bądź też jego bliskimi posługują się bardziej opisowymi słowami (stan psychotyczny, zespół urojeniowo-lękowy), które odwołują się raczej do konkretnych objawów choroby. Czym jednak tak naprawdę jest schizofrenia? Jakie jest jej podłoże, jak przebiega i – co najważniejsze – w jaki sposób (i czy w ogóle) można ją leczyć? Na te pytania odpowiadają autorzy książki Schizoferenia, profesor neuropsychologii Christopher Frith i profesor psychiatrii Eve Johnstone.
Publikacja ukazała się w serii Szerokie Horyzonty nakładem wydawnictwa GWP i stanowi obszerne kompendium wiedzy na temat choroby, jej objawów oraz powiązania z czynnikami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Składająca się z ośmiu rozdziałów książka jest nieocenioną pomocą nie tylko w leczeniu pacjentów (mogą bowiem z niej korzystać zarówno lekarze, terapeuci czy pracownicy zakładów opiekuńczych i szpitali psychiatrycznych), jak i wsparciem dla rodzin pacjentów oraz samych dotkniętych chorobą osób. Mimo skomplikowanego problemu, autorzy starali się przedstawić chorobę, jej przebieg czy różnego rodzaju terapię w sposób maksymalnie uproszczony, nie przekraczając jednak granicy pomiędzy książką mającą mocne podwaliny naukowe a zwykłym poradnikiem. Doskonałe wyważenie stopnia trudności tekstu i dostosowanie opracowania do możliwości szerokiego grona odbiorców czyni Schizofrenię wartą przeczytania nawet wówczas, kiedy problem nie dotyczy nas bezpośrednio. Chociażby po to, by zrozumieć, co czuje człowiek, któremu rozpada się świat i zdobyć się na wyrozumiałość oraz działanie zamiast strachu i napiętnowania.
W kolejnych rozdziałach autorzy przybliżają czytelnikom różne doświadczenia schizofrenii, rozwój samego pojęcia, twórcę teorii zaburzeń psychicznych oraz symptomy schizofrenii. Frith i Johnstone zajmują się również problemami związanymi z funkcjonowaniem intelektualnym w schizofrenii, rozważają, czy poziom inteligencji obniża się podczas choroby i jak leczenie wpływa na wyniki testów. W rozdziale poświęconym schizofrenii i narkotykom zapoznamy się z jednym z najbardziej ekscytujących odkryć naukowych drugiej połowy XX wieku, związanym z poznaniem roli chemicznych przekaźników w mózgu i ich znaczeniem dla zrozumienia działania leków. Autorzy omawiają również przekonania badaczy na temat istnienia biologicznych, społecznych i psychologicznych przyczyn leżących u podstaw schizofrenii.
Frith i Johnstone zadają także pytanie: "Czego się boimy?”, bowiem pomimo coraz bardziej obszernej wiedzy na temat choroby, schizofrenia wciąż budzi głęboki lęk. Boimy się przede wszystkim tego, że dotknie ona nas samych, że zostaniemy wykluczeni ze społeczeństwa. Jednak zrozumienie natury schizofrenii jest podstawą do tego, by chorzy, niezależnie od stopnia zaburzonego spostrzegania rzeczywistości, byli wciąż traktowani godnie i z szacunkiem na jaki zasługuje każdy człowiek. Ten aspekt społeczny, choć nie stanowi głównego przesłania książki, to jednak wyłania się zarówno z opisu choroby dokonanego przez autorów, jak i samych pacjentów, których relacje zostały zamieszczone oraz lekarzy. Integralną część książki stanowią notatki z sesji oraz przebiegu leczenia pacjentów, zdjęcia tematycznie powiązane z omawianym zagadnieniem oraz lista literatury dodatkowej, przeznaczonej dla osób chcących dalej zgłębiać motyw obłędu i chorób psychicznych. Tym samym Schizofrenia staje się nie tylko książką odsłaniającą kulisy tej jednej z najbardziej tajemniczych i przerażającej ludzi choroby, ale również podręcznik dla wszystkich, którzy z chorymi pracują bądź którzy do takiej pracy się przygotowują.
