Recenzja książki: Odnaleźć sens. O towarzyszeniu w perspektywie samobójstwa
Recenzuje: Danuta Szelejewska
Większość z osób, które odebrały sobie życie, była zdrowa psychicznie, a to oznacza, że cierpienie psychiczne, smutek i poczucie beznadziei nie muszą być oznakami choroby. Poradnik Odnaleźć sens. O towarzyszeniu w perspektywie samobójstwa służy fachową pomocą zmagającym się z rozpaczą po samobójczej śmierci bliskiego.
Poradnik łączy elementy teologii i psychologii: odpowiadając na zadawane przez Małgorzatę Terlikowską pytania, rozmówcy (psychoterapeutka Marta Czajczyńska oraz interwent kryzysowy ks. Jarosław Magierski) analizują tytułowe zagadnienie z różnych perspektyw. Uświadamiają, że warto poświęcić innym czas i bezinteresowność, co szczególnie jest ważne w sytuacjach granicznych, w chwilach najbardziej bolesnych. Skupiają się zwłaszcza na śmierci dziecka oraz sytuacji osieroconych rodziców, uwrażliwiając na sygnały „zapalające czerwoną lampkę”. Przytoczone na początku każdego rozdziału fragmenty korespondencji (autorzy pozostali anonimowi) do Papageno Team (powołana przez arcybiskupa Grzegorza Rysia strefa wsparcia i duszpasterstwo specjalistyczne skierowane do osób dotkniętych kryzysem samobójczym), są punktem wyjścia rozwijanych tematów (pytanie zapisano wytłuszczoną czcionką, odpowiedzi – wyczerpujące).
Ponieważ zatrważające statystyki (w Polsce rocznie ponad pięć tysięcy osób odbiera sobie życie) zmuszają do natychmiastowego działania, autorzy zwracają uwagę na to, co ważne: przekonują o ogromnej mocy słowa ułatwiającego wyjście z kryzysu suicydalnego (potrzebne są zdrowe relacje pomocowe, by człowiek czuł się ważny i potrzebny), podkreślają potrzebę szukania wsparcia i udzielania go (wołanie o pomoc to nie wstyd) oraz opieki nad rodziną na różnych poziomach przeżywanej żałoby (oprócz obecności i rozmowy konieczna jest opieka profesjonalna), analizują kwestię poinformowania (lub nie) innych o przyczynie śmierci (tabu niczemu nie służy), ustosunkowują się do zagadnienia ostatniego pożegnania (katolicki pogrzeb, zbawienny żal, ufność w miłosierdzie Boże, list pożegnalny, niewłaściwe zachowania podczas pogrzebu), omawiają sposób przeżywania żałoby (obwinianie się, wyrzuty sumienia, złość, żal, poczucie zdrady, oskarżenia ze strony otoczenia), analizują destrukcyjny wpływ samobójczej śmierci na otoczenie (obarczanie innych odpowiedzialnością za to, co się wydarzyło), a także kładą nacisk na potrzebę wsparcia od strony duchowej, w przestrzeni Kościoła (szukanie sensu i odpowiedzi na pytania egzystencjalne, sakrament pokuty i pojednania, kierownictwo duchowe, rekolekcje wsparciowe).
Treść publikacji Wydawnictwa Promic jest wartościowa i pomocna. Język przekazu – prosty, całkowicie zrozumiały. W tekście znalazły się fragmenty biblijne (wraz z siglami), artykuły zaczerpnięte z Katechizmu Kościoła Katolickiego, odwołania do dokumentów papieskich, przemyślenia teologów, psychologów i suicydologów, wyniki badań naukowych, opisy konkretnych przypadków a także wnioski z pracy psychoterapeutycznej. Pozycje bibliograficzne zawarto w przypisach. Pomocą służą zamieszczone na końcu poradnika materiały dodatkowe: Plan bezpieczeństwa (z miejscami na notatki), Gotlandzka skala męskiej depresji (z tezami do indywidualnej analizy), Metoda 5Z (zweryfikuj, zapisz się, zastanów się, zdecyduj, zostań), Rekomendacje dotyczące informowania o zachowaniach samobójczych oraz kontakt pomocowy Papageno Team.
Książka Odnaleźć sens. O towarzyszeniu w perspektywie samobójstwa jest lekturą bardzo potrzebną. Należąc do serii Sztuka życia doskonale spełnia swoje zadanie. Przeznaczona dla każdego, pobudza do głębokich refleksji nad samym sobą i ulotnością ludzkiego życia.
