Recenzja książki: Na szczyt góry

Recenzuje: Kasia Pessel

Już okładka daje przedsmak tego, co czeka czytelnika, który sięgnie po tę książkę - dłoń na czyjejś twarzy ma powstrzymać przed krzykiem, a może ktoś sam sobie zatyka usta? Jaka jest prawda i kogo lub czego dotyczy? Uderzenie kuflem po piwie kończy się śmiercią zaatakowanego i nagle pub pustoszeje, nikt nie chce być świadkiem zabójstwa. Ofiarą jest kibic, jednak dlaczego znalazł się właśnie w miejscu, w którym mecz oglądają fani drużyny przeciwnej? Jeden ze świadków - twierdzący, iż niczego nie zauważył, zajęty lekturą, a przyłapany na kłamstwie - okazał się bardzo uważnym obserwatorem. Czy jego relacja okaże się przydatna? Czy mamy do czynienia z przypadkową śmiercią, a może kryje się za nią coś więcej? Każdy z uczestników zdarzenia trochę inaczej zapamiętał całe zajście. Wydaje się to całkiem normalne, tylko jak z różnych zeznań stworzyć jeden obraz, zawierający wyłącznie to, co faktycznie się wydarzyło?

Zadanie stworzenia tego obrazu przypadło dwóm policjantom ze słynnej, chociaż już nieistniejącej, Drużyny A, która po klęsce ostatniego dochodzenia musiała zakończyć działalność. Członkowie specjalnej jednostki powoli starają się odbudować swoją pozycję i reputację, jednak nie jest to łatwe. Każdy z nich na nowo składa swoje życie zawodowe, i choć czekają na nich wspólne zadania, na razie muszą działać oddzielnie. Zamordowany kibic, zabity więzień, ludzie zamordowani w rozgrywkach mafijnych... Trzy różne, odrębne zbrodnie, trzy zespoły dochodzeniowe i jedno spotkanie, wiążące w całość elementy układanki.

Jednak nie same dochodzenia są w centrum uwagi, ważnym elementem powieści jest życie osobiste stróżów prawa, kulisy ich pracy. W ten sposób czytelnicy mają okazję przekonać się, jacy naprawdę są ich ulubieni bohaterowie i co ma lub miało wpływ na to, kim są obecnie. Rodziny, związki uczuciowe, przeszłość (nie zawsze wzorcowa) - to wszystko składa się na sylwetki bohaterów, nie idealne, ale właśnie dzięki słabościom i wadom bliższe czytelnikowi. Motywy sensacyjne i obyczajowe przeplatają się, zaskakując rozwojem akcji. Każdy element wnosi tu tajemnicę, której rozwiązanie rodzi kolejne pytania. Osobiste doświadczenia rzadko są ukazywane są z taką dokładnością, szczególnie w obszarze emocji związanych z negatywnymi stronami pracy policjanta.

Rzeczywistości przedstawianej przez autora daleko jest do sielskiej Skandynawii, kojarzonej raczej bardziej z pozytywnymi aspektami życia niż z kryminalnymi sprawami, a jednak od dobrych kilku lat właśnie powieści sensacyjne autorstwa pisarzy ze Skandynawii zbierają najwyższe oceny. Dlaczego twórcy szwedzcy czy norwescy są tak cenieni przez czytelników i krytykę? Może to kwestia niepowtarzalnego klimatu - niejednoznacznego, nie uciekającego od brutalnej prawdy, nie skupiającego się tylko na czerni bądź bieli, lecz ukazującego całą paletę kolorów, raz aż kłujących w oczy, a innym razem - nieco przygaszonych. Rasizm, neonazizm, mafia, wzajemnie zwalczające się wrogie grupy kibiców, korupcja w szeregach policji, niedofinansowanie wymiaru sprawiedliwości oraz niespodziewane uczucie - to wszystko znajdzie czytelnik w książce Arnego Dahla. Kryminał społeczny, który zawiera z jednej strony starannie przemyślany wątek sensacyjny - z wieloma zakrętami, zwodzący czytających, by w finale przynieść zaskakujące rozwiązanie, z drugiej zaś strony - opowiadający o ludziach, tych dobrych, i tych złych, sportretowanych nawet w najdrobniejszym szczególe.