Recenzja książki: Dlaczego tak nam trudno żyć
Recenzuje: kalina
Dlaczego tak wiele osób jest znerwicowanych? Czemu tak często czujemy się nieszczęśliwi? Co nam każe całe lata trwać w nieudanych związkach? Dlaczego tak łatwo wpadamy w nałogi? Skąd się bierze prawdziwe oblężenie gabinetów psychoterapeutycznych? Autorzy starają się odpowiedzieć na to pytanie wykorzystując swoje doświadczenia właśnie z pracy psychoterapeutycznej z pacjentami. Stawiają hipotezę, że wszystkiemu winne są mechanizmy obronne. Powstały one już w dzieciństwie na skutek presji społecznej oraz błędów popełnianych przez rodziców. Bronimy się za ich pomocą przed bólem psychicznym, odrzuceniem. W dzieciństwie służą więc dobremu. Problemy zaczynają się wtedy, gdy przenosimy je w dorosłe życie. Wtedy zaczynają być destruktywne. Nie pozwalają nam przeżywać prawdziwych uczuć. Sprawiają, że ranimy innych (przede wszystkim partnerów i dzieci) w obronie własnej. Zachowujemy się dokładnie tak, jak tego od nas społeczeństwo oczekuje. Zamiast dawać sobie prawdziwą bliskość gramy role idealnego partnera czy rodzica. Nie ujawniamy swoich prawdziwych uczuć w obawie przed brakiem akceptacji, a czasem po prostu zaprzeczamy ich istnieniu. Taką samą postawę przekazujemy swoim dzieciom, które- jak dorosną- przekażą ją kolejnym pokoleniom. Autorzy proponują nam wyjście z tego zaklętego kręgu. Namawiają do otwarcia się na swoje prawdziwe uczucia, na pełne doświadczanie życia zarówno z jego radościami, jak i z bólem. Przytaczają bardzo liczne przykłady służące jako przestroga. Poznajemy historie osób, które wycofują się przerażone ze związków, gdy partner otwarcie wyznaje im miłość. Dlaczego tak się dzieje? Przecież powinni być szczęśliwi! Jednak pamiętają oni, że w dzieciństwie byli krzywdzeni przez osoby najbardziej bliskie, czyli rodziców. Boją się więc związać z kimkolwiek, bo zaufanie drugiej osobie oznacza bezbronność wobec niej. A może ona zranić w którymś momencie równie dotkliwie jak ojciec czy matka. Lękając się bólu ludzie tacy odepchnęli możliwość bliskości.
Niechęć do bliskości to tylko jeden z wielu mechanizmów obronnych. Autorzy wymieniają jeszcze takie formy redukowania napięcia jak: trwanie cały czas w dobrze znanych schematach (np. osoba dorastająca w domu alkoholika wiąże się w dorosłym życiu z alkoholikami), uzależnianie się od innych osób (lub ich od siebie), przebywanie w świecie fantazji czy szeroko pojęte nałogi (w tym obsesyjne jedzenie czy seks). Chronią one przed bólem, lecz nie pozwalają przeżywać pełni istnienia. Zamykając się na wszelkie negatywne uczucia nie dajemy dostępu także tym pozytywnym. Nie jesteśmy zanurzeni w nurcie życia, lecz przepływa ono obok nas.
Nieprzypadkowo ostatni rozdział jest poświęcony sposobom redukowania lęku przed śmiercią. Kończy się on bowiem słowami, które mogłyby służyć za motto całej książki, są jej myślą przewodnią:
"Nie istnieje żaden mechanizm obrony czy ochrony przed śmiercią, ale jest sposób życia, który stanowi jego afirmację, a nie zaprzeczenie. Obudź się, zanim życie bezpowrotnie przejdzie obok ciebie. Otto Rank głośno przyznał, że nie da się całego niepokoju uśmierzyć za pomocą terapii, i to jest właśnie to, o czym mówił: niemożliwe jest stanięcie twarzą w twarz z prawdą o ludzkiej egzystencji bez lęku. Gdy jednak doświadczy się owego lęku, wybór jest prosty: odciąć i zagłuszyć uczucia, próbując uniknąć strachu, albo żyć pełnią życia, w pokorze, zajmując się tym, co ważne, okazując współczucie sobie i innym. Wszystkich nas czeka ten sam los".
Lektura piękna i mądra, choć na początku wzbudza sprzeciw. Przywykliśmy bowiem traktować mechanizmy obronne jako coś dobrego. Wiele osób najprawdopodobniej więc po przeczytaniu nadal będzie je stosować. Ale może ktoś się jednak zatrzyma i pozwoli sobie na życie pełnią życia? Miejmy nadzieję.
Kalina Beluch
