Recenzja książki: Czarne mleko

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Jeśli pewnego dnia wpadnie mu w ręce jedna z powieści Elif Safak, czytelnik może mieć pewność, że na kolejne publikacje autorki będzie czekał z wytęsknieniem, a gdy te w końcu się na rynku ukażą, z ogromnym zachwytem będzie się w nich zaczytywał. Czarne mleko to niezwykle osobista powieść, w której Safak ukazuje czytelnikowi swoją naturę, charakter i poglądy. To książka, w której autorka, narratorka i równocześnie główna bohaterka próbuje dojść do ładu ze swoimi wewnętrznymi głosami. To wreszcie publikacja, w której Elif Safak na oczach czytelnika zmienia się i swój światopogląd o sto osiemdziesiąt stopni.

Safak, młoda turecka pisarka, uważa się za kobietę spełnioną. Wykonuje zawód, który przynosi jej nie tylko sławę oraz uwielbienie tysięcy fanów, ale przede wszystkim radość, szczęście i świadomość, że może robić to, co potrafi i co najbardziej na świecie kocha. W swoim ustabilizowanym życiu słucha od czasu do czasu rad czterech żyjących w jej podświadomości głosów – małych kobietek, które nazywa Calineczkami. Calineczki te tworzą Chór Niewspółbrzmiących Głosów. W zależności od potrzeb i aktualnego stanu ducha, Elif słucha Panny Intelektualistki Cynicznej, Milady Ambicji Czechowskiej, Pani Derwisz lub Panienki Praktycznej. Pozornie ustabilizowane życie Elif Safak zaczyna drżeć w posadach, gdy kobieta zaczyna rozważać wejście na drogę małżeństwa i macierzyństwa.

Równolegle do dylematów autorki w książce przytoczone zostały epizody z życia sławnych pisarek. Opisywane przez Safak kobiety, żyjące w ubiegłym lub nawet kilka wieków temu, podejmując się zawodu pisarki, aby móc się w pełni realizować, rezygnowały z małżeństwa, nie wspominając już o macierzyństwie. Te jednak kobiety, które próbowały pogodzić życie rodzinne z karierą pisarską, zazwyczaj nie wytrzymywały napięcia i poświęcały jedną sferę życia na rzecz drugiej. Należy w tym miejscu wspomnieć, że często jako ważniejsze wybierały pisarstwo. Na kartach powieści czytelnik usłyszy zatem o ciekawych, ale i niełatwych losach Zeldy Fitzgerald, Virginii Woolf, Ursuli K. Le Guin czy sióstr Bronte.

Elif Safak, stawiając sobie za wzór dzielne, pełne zapału i chęci do pracy pisarki, wie, że aby utrzymać się na szczycie, musi zrezygnować z założenia rodziny. W tym jednak momencie do głosu dochodzą dwie dotychczas nieznane pisarce Calineczki. Blue Belle Bovary radzi Elif, aby wydobyła na światło dzienne trochę kobiecości, natomiast Mamcia Pudding Ryżowy – cóż, zaczyna manipulować przy jej hormonach.

Czarne mleko to historia dojrzewania do małżeństwa, macierzyństwa oraz powrotu do codzienności po trudnych, pełnych smutku i pustki dniach, opanowanych przez depresję poporodową. Powieść Elif Safak, choć jest lekturą najwyższej klasy, jest także publikacją przynoszącą czytelnikowi wiele radości i spokoju. Wyrazisty język i mocny ton, a także przewijająca się miejscami ironia, cynizm i bezpośredniość sprawiają, że Czarne mleko to książka niezwykle prawdziwa. Doświadczenia opisane przez Elif Safak, zwłaszcza depresja oraz twórcza niemoc, sprawiają, że powieść można traktować po trochu także jako niezwykle cenny i wartościowy poradnik dla młodych matek.

Czarne mleko to książka, która dedykowana jest nie tylko młodym kobietom, mającym poważny mętlik w głowie, stojąc u wrót wymarzonej kariery. To doskonała publikacja, która udowadnia, że ani kobieta, ani mężczyzna nie mają we współczesnym świecie konkretnych ról do odegrania. Jeśli życie toczy się jednym torem, nie jest powiedziane, że pewnego dnia nie warto skorzystać z przyjaznej zwrotnicy i wjechać na tor nowych doświadczeń. Otwartość, gotowość do zmian i podejmowania nowych wyzwań - to tylko kilka cech, które za ważne uznaje Elif Safak.