Recenzja książki: Cisza. Esencja naszego umysłu

Recenzuje: Justyna Gul

Ego i ja

Żyjemy w świecie chaosu i iluzji, którą karmimy się, pragnąc mieć poczucie kontroli. Wydaje nam się, że rozumiemy otaczający nas świat i rządzące nim mechanizmy. Przewidujemy przyszłe wydarzenia, oceniamy działania innych ludzi i weryfikujemy głoszone przez nich teorie przez filtr swojego umysłu, zgadzając się z nimi, jeśli nie naruszają granic naszego bezpieczeństwa bądź negując, jeśli nie zgadzają się z przyjętym przez nas czy przez ogół społeczeństwa sposobem myślenia. Czasami jednak dopada nas refleksja, że nic nie jest takie, jakie miało być. Poświęcenie kończy się rozczarowaniem, oferta pomocy spotyka się z odrzuceniem, zaś na naszą miłość ktoś może odpowiedzieć obojętnością. Padamy bowiem ofiarą iluzji, mechanizmów, które sprowadzają się do oszukiwania samego siebie.

(…) Nasze życie jest lustrem odzwierciedlającym osobisty wewnętrzny świat. Jeżeli chcę to życie odmienić, muszę wyjść z wiezienia własnych wyobrażeń, iluzji i leków, tak by lustro odbijało jedynie czystą formę – pisze Ryszard Klein w swojej książce Cisza. Esencja naszego umysłu. Opublikowana nakładem wydawnictwa KOS pozycja stanowi próbę zgłębienia własnego umysłu, poznania swojego wnętrza po to, aby poprawić jakość życia, odzyskać równowagę oraz doskonalić umiejętność bycia ze sobą. Trwania w ciszy bez konieczności zagłuszania jej wewnętrznym dialogiem czy informacjami płynącymi z mediów.

Trzymam w dłoniach nie poradnik pełen trywialnych porad czy sentencji nadających się wyłącznie do wpisania do pamiętnika. To raczej mapa naszego wewnętrznego świata oraz zbiór wskazówek, jak się poruszać po tej krainie, pełnej niespodzianek i przeszkód. To swego rodzaju okulary, które pomagają nam dostrzec więcej, nie koncentrując się na nic nie znaczących detalach, którym - niestety - poświęcamy w życiu codziennym tak dużo uwagi. To zbiór metod służących weryfikacji swojego obrazu świata, a także samego siebie, o ile podejmiemy wyzwanie rzucone przez autora.

Klein dzieli książkę na trzy części, a każda z nich zbudowana jest z rozdziałów. Są one niczym przystanki na drodze samorozwoju i pozwalają zgłębiać kolejne zagadnienia, których znajomość, a raczej świadomość występowania, pozwala zweryfikować dotychczasowy pogląd i zmusza do refleksji. Choć tematyka rozdziałów jest różna, to wszystkie krążą wokół jadra książki, wokół sposobów na „odkurzenie” swojego umysłu, na pozbycie się utartych schematów działania czy myślenia, zatruwających nas i zmuszających do zastanowienia się nad podejmowanymi dotychczas decyzjami.

Część pierwsza dotyka tematów egzystencjalnych i stanowi swego rodzaju wstęp, wprowadzenie czytelnika w skomplikowany świat umysłu oraz zaciemnień, które utrudniają nam widzenie Prawdy, takich jak przyzwyczajenia czy iluzja zrozumienia, utrzymująca nas w przeświadczeniu o wiedzy i zrozumieniu zjawisk oraz ludzi. Autor obnaża stereotypy, które utrudniają odbiór rzeczywistości i szersze na nią spojrzenie. Oddaje się również refleksji nad czasem, wciągając czytelników w rozważania nad jego linearnością czy nad wielkościami czasowo-przestrzennymi.

Część druga, stanowiąca psychologiczne ujęcie tematu, wyjaśnia takie pojęcia jak nieświadoma wola i ego. Autor przywołuje przykład naszego systemu obronnego oraz struktury naszego „ja”, które, by utrzymać swoją wizje „ja” idealnego, potrzebuje takich mechanizmów, jak wypieranie czy przeniesienie. Dowiadujemy się również, jak powstaje ego, sięgając w tym celu do pierwotnych, podstawowych potrzeb. Zapoznamy się ponadto z typologią osobowości według Helen Palmer oraz koncepcją nieświadomej motywacji Freuda.

Trzecia część, transcendentalna, to propozycje ćwiczeń, które wspomagać mają naszą wewnętrzną przemianę. Znalazły się tu ćwiczenia medytacyjne, będące środkiem do osiągnięcia kontroli nad ciałem i umysłem, a także – jak pisze autor  – drogą prowadząca do oświecenia. Klein podzielił część praktyczną na trzy części, z których każda pozwala pracować nad określoną grupą problemów. Poćwiczymy zatem obserwację świata zewnętrznego, obserwację samego siebie oraz obserwację własnych myśli. Warto trzymać się układu zaproponowanego przez autora, rozpoczynając wewnętrzną przemianę od obserwacji otoczenia i ćwiczenia uważności zmysłowej.

Przystępując do lektury książki Cisza. Esencja naszego umysłu, warto zdać sobie sprawę z tego, że wyruszamy w podróż, której celem będzie nie osiągniecie doskonałości, ale wyrobienie w sobie nawyku nieustannego doskonalenia się. Przede wszystkim jednak jest to wspaniała i pełna niespodzianek, choć czasami bolesna podróż, służąca poznaniu siebie, swoich lęków, obaw, rozszerzeniu granic bezpieczeństwa i otwarciu się na Prawdę. Pokonanie ograniczeń, pozbycie się stereotypów i mechanizmów myślenia nie będzie łatwe, ale pozwoli nam uniknąć wiecznego rozczarowania, sprawi, że nauczymy się postrzegać ludzi takimi, jacy są, a nie takimi, jakimi my ich widzimy. Omijając pułapki umysłu, będziemy mogli spokojnie kroczyć drogą ku wybranym celom. Spokojni, szczęśliwi, pozostający w zgodzie z samym sobą.