Matura 2021 – język polski odpowiedzi do egzaminu

We wtorek 4 maja odbył się egzamin maturalny z języka polskiego. Do matury przystąpili absolwenci szkół średnich z całej Polski. Jakie były zadania na maturze 2021 z języka polskiego? I jakie są poprawne odpowiedzi? 

• Egzamin maturalny z polskiego rozpoczął się o godz. 9:00 w szkołach w całej Polsce. 
• Na maturze z polskiego trzeba przygotować rozbudowaną pracę pisemną. 
• Wśród maturalnych typów znalazł się m.in. Pan Tadeusz czy Zemsta. 

4 maja 2021 roku odbył się egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym. Przystąpili do niego wszyscy zainteresowani abiturienci szkół średnich w Polsce. Egzamin z polskiego jest jednym z trzech, które zdający zaliczyć muszą na przynajmniej 30% i stanowi podstawę do uzyskania świadectwa maturalnego. 

Czytaj także: Jak napisać notatkę syntetyzującą na maturę?

Matura 2021 – język polski – zadania

W tegorocznym egzaminie maturalnym kolejny raz została sprawdzona znajomość uczniów z lektur szkolnych. 

Jest lalka i ambicja potwierdzone info #matura2021

— Taśka (@taasiaa11) May 4, 2021

Według pierwszych doniesień w sieci, lektura, która pojawiła się na rozprawce, to Lalka Bolesława Prusa. Informacje o pojawieniu się Lalki podał jako pierwszy Super Express. Tematem rozprawki miał być motyw ambicji. Być może zdający mieli wykazać, jak ambicja wpływa na człowieka i jego działania.

Na ten moment informacje na ten temat nie są potwierdzone przez Centralną Komisję Egzaminacyjną, która planuje udostępnić arkusze z zadaniami dopiero o godz. 14:00. Od godzin porannych w Google Trends zauważyć można jednak nietypowy ruch na frazę "ambicja lalka". Największe zainteresowanie według statystyk Google'a pochodziło z okolicy województwa podlaskiego.

W zadaniu na wypracowanie uczniowie mieli do wyboru trzy typy zadań – dwa z nich dotyczyły rozprawki, trzecie było analizą i interpretacją wiersza. W tekście czytania ze zrozumieniem pojawić miała się Zemsta Aleksandra Fredry. Oprócz tego uczniowie musieli rozwiązać zadania związane z tekstem krytycznoliterackim dot. komizmu w literaturze.

Już wkrótce poniżej ukażą się wszystkie zadania wraz z odpowiedziami. 

Czytaj także: 8 faktów, których nie wiedzieliście o Adamie Mickiewiczu. Tego nie powiedzą Wam w szkole

W 2021 roku maturzyści zdawali maturę z języka polskiego jedynie w formie egzaminu pisemnego. Nie odbyły się matury ustne. Matura z języka polskiego w 2021 nie została ułatwiona z powodu pandemii. Uczniowie musieli przygotować się do egzaminu według obowiązującej podstawy programowej. 

Matura 2021 – język polski – odpowiedzi 

Poniżej już wkrótce zaprezentujemy wszystkie proponowane odpowiedzi do zadań. Uwaga! Odpowiedzi w poniższym artykule to propozycje naszej redakcji, a nie oficjalny klucz odpowiedzi!

Teksty zapisane kursywą oraz podkreślone to propozycje prawidłowych odpowiedzi. Odpowiedzi aktualizowane są na bieżąco!

Zadanie 1. (0–1)

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Ewy Kołodziejek. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. Autorka rozważa używanie wyrazów modnych z perspektywy poprawności językowej. P F

2. Z tekstu wynika, że wyrazy nazwane natrętami trudno usunąć ze słownictwa współczesnych Polaków. P F

3. Autorka dowodzi, że zmiany zachodzące we współczesnej polszczyźnie są zawsze zgodne z normą językową. P F

Zadanie 2. (0–2)

Określ wyrażoną w tekście postawę Ewy Kołodziejek wobec mody językowej i sformułuj argument potwierdzający tę postawę.

Postawa autorki wobec mody językowej:

rozwiązanie: np. Według Ewy Kołodziejczyk należy za wszelką cenę tępić natrętów językowych oraz krytykować wyrazów modnych w języku.

Argument:

rozwiązanie: np. Jak zauważa Ewa Kołodziejek, używanie nowych wyrazów, które powstają w ramach mody językowej, czasem bywa emocjonalizacją języka. Co więcej, nowe słownictwo wynika czasem z przyczyn pozajęzykowych, związanych z życiem codziennym użytkowników języka.

Zadanie 3. (0–2)

3.1. Podaj dwie przyczyny używania natrętów językowych, wskazane w tekście Ewy Kołodziejek.

rozwiązanie: np.

1) chęć zintensyfikowania i wyolbrzymienia własnych przeżyć;

2) wyrażenie emocji.

3.2. Na podstawie tekstu Ewy Kołodziejek wyjaśnij, na czym polega szkodliwość natrętów językowych.

rozwiązanie: np. Natręty językowe zakłócają ekonomiczność i komunikatywność przekazów językowych. Użytkownicy posługujący się natrętami, korzystają z nich bezrefleksyjnie, nie korzystając z ogólnie przyjętych, często bardziej atrkacyjnych synonimów. Tym samym natręty językowe niszczą urodę tekstów i mogą doprowadzić do trwałych zmian w języku.

Zadanie 4. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego – zdaniem Ewy Kołodziejek – słowa ciężki i ciężko można uznać za określenia hiperbolizujące wypowiedź.

rozwiązanie: np. Wyraz ciężki związany jest z ogromną wagą konkretnego przedmiotu lub czymś trudnym. Korzystanie z tego słowa sprawia, że możemy - tworząc fortunne połączenia z czasownikami - stworzyć wyrażenia, które będą podkreślały trudną codzienność współczesnego człowieka, zmuszonego do pokonywania licznych życiowych trudności.

Zadanie 5. (0–1)

Wypisz z tekstu Ewy Kołodziejek po jednym sformułowaniu charakterystycznym dla stylu naukowego i stylu potocznego.

Styl naukowy:

rozwiązanie: np. "słowa nadmiernie eksploatowane zakłócają ekonomiczność i komunikatywność przekazu"

Styl potoczny:

rozwiązanie: np. "życie staje się coraz cięższe"

Zadanie 6. (0–1)

Na podstawie tekstu Bohdana Dziemidoka określ dwie cechy człowieka obdarzonego zmysłem komizmu.

rozwiązanie: np. Człowiek obdarzony zmysłem komizmu to taka osoba, która śmieje się ze świata pełnego absurdu i ludzkich słabości, a jednocześnie - nie przeciwstawia się im, bo wie, że sam nie jest pozbawiony wad. To także osoba, która potrafi humorem przezwyciężyć pesymizm i malkontenctwo oraz naiwny optymizm.

Zadanie 7. (0–1)

Na podstawie tekstu Bohdana Dziemidoka wyjaśnij, w jaki sposób posługiwanie się zmysłem komizmu pomaga ludziom znajdującym się w szczególnie trudnych sytuacjach.

rozwiązanie: np. Według  Bohdana Dziemidoka zmysł komizmu pozwala ludziom przetrwać w trudnych czasach za sprawą obracania w żart elementów codziennych sytuacji. Zdaniem Dziemidoka człowiek potrafiący śmiać się z samego siebie, tym samym chroni się przed szyderstwami innych.

Zadanie 8. (0–1)

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń odnoszących się do tekstu Bohdana Dziemidoka. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. Przywołanie wypowiedzi Tatarkiewicza z książki O szczęściu służy w tekście wyjaśnieniu, na czym polega humorystyczna postawa wobec życia. P F

2. Słowa przypisywane Kantowi można zrozumieć wyłącznie w kontekście zacytowanej wcześniej wypowiedzi Woltera. P F

3. Przywołanie kontekstu historycznego w ostatnim akapicie tekstu służy zilustrowaniu zmian w sposobie rozumienia istoty komizmu. P F

Zadanie 9. (0–3)

Przeczytaj poniższy fragment utworu literackiego.

PAPKIN
rzucając się na krzesło

Umrzeć, umrzeć, wielkie Nieba!
po krótkim milczeniu
Lecz gdzież była moja głowa!
Jam go beształ, mieszał z błotem.
On traktament miał dać potem;
I ten pośpiech jego wielki,
Z jakim wziął się do butelki,
Z jakim nalał lampkę całą,
Jeszczeże mi było mało!...
Tak, połknąłem, mam truciznę.
Już się z tego nie wyśliznę,
Więc testament mój ułożę...
z płaczem nie przesadzonym
Potem kupię wieczne łoże,
Potem pogrzeb swój zapłacę...
Potem... requiescat in pace.
Papkin, ocierając często z łez oczy, pisze czas jakiś.

9.1. Podaj autora i tytuł utworu, z którego pochodzi zacytowany fragment.

Autor: Aleksander Fredro

Tytuł: Zemsta

9.2. Czy Papkin przyjmuje humorystyczną postawę wobec życia, o której pisze Bohdan Dziemidok w tekście O komizmie? Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do zacytowanego fragmentu, całego utworu, z którego pochodzi fragment, oraz tekstu Bohdana Dziemidoka.
rozwiązanie: np. Nie, Papkin nie przyjmuje humorystycznej postawy wobec życia. Papkin często rozpacza , dominuje w nim pesymizm. Nie zauważa, że jego zachowanie jest dla innych komiczne, a Cześnik nie traktuje go z powagą. Papkin nie potrafić śmiać się z tego, co przydarza mu się w życiu. Zamiast tego woli się załamywać, co nie jest cechą osoby posiadającej zmysł komizmu.

Zadanie 10. (0–2)

10.1. Uzupełnij tabelę. Określ, jaką funkcję pełni w tekście Bohdana Dziemidoka sformułowanie zacytowane w tabeli, i podaj przykład sformułowania z tekstu wskazującego na pozorną sprzeczność elementów.

Sformułowanie z tekstu:                        Funkcja w tekście
1. Nie ulega wątpliwości…                    Potwierdza fakt.
2. To paradoksalne...                             Wskazuje na pozorną sprzeczność elementów.

10.2. Jakie funkcje w kompozycji tekstu Bohdana Dziemidoka pełni akapit 4.? Zaznacz właściwe odpowiedzi.

A. Stanowi wprowadzenie polemiki.
B. Stanowi wprowadzenie kontekstu.
C. Stanowi podsumowanie rozważań.
D. Stanowi wzmocnienie argumentacji.
E. Stanowi zaproszenie odbiorcy do dyskusji.

Zadanie 11. (0–2)

W poniższym zdaniu zastąp podkreślone frazeologizmy innymi środkami językowymi właściwymi dla oficjalnej odmiany polszczyzny. Zachowaj pierwotny sens zdania, zgodny z wymową 3. akapitu tekstu Bohdana Dziemidoka.

Ludzie o takiej postawie wobec życia nie mają nadmiernie wygórowanych wymagań wobec innych i świata, nie mają także skłonności do tego, by wszystko widzieć w czarnych kolorach i martwić się na zapas.

rozwiązanie: np. Ludzie o takiej postawie wobec życia nie mają nadmiernie wygórowanych wymagań wobec innych i świata, nie mają także skłonności do tego, by dostrzegać jedynie negatywne aspekty życia i nadmiernie się martwić. 

Zadanie 12. (0–3)

Napisz streszczenie tekstu Bohdana Dziemidoka O komizmie, liczące 40–60 wyrazów.

rozwiązanie: np. W „O komizmie” Bohdan Dziemidok porusza problem zmysłu komizmu. W pierwszej części tekstu Dziemidok zauważa, że zmysł komizmu w dyskursie nazywanie jest poczuciem humoru. 

Według autora humorem posługuje się osoba, która zauważa nie tylko niedorzeczności otaczającego ją świata, ale własne słabości, a mimo to potrafi się z tego śmiać.

Tekst podsumowany jest rozważaniem o tym, że humorystyczna postawa wobec życia może być skuteczną formą samoobrony. 

WYPRACOWANIE

Temat 1

Czy ambicja ułatwia osiągnięcie człowiekowi zamierzonego celu?

Rozwiązanie: Uczniowie musieli obowiązkowo odwołać się do lektury Lalka Bolesława Prusa. Oprócz tego maturzyści mogli w swojej pracy zawrzeć argumenty pochodzące z innych lektur. Do motywu ambicji pasowałby m.in. Makbet. Przypomnijmy, że w sztuce Szekspira przedstawiona zostaje historia wodza w armii króla Dunkana, który postanawia przejąć władzę w Szkocji. W zależności od tezy, w swojej rozprawce uczniowie mogli wykorzystać także np. III część Dziadów Adama Mickiewicza czy Przedwiośnie Stefana Żeromskiego. Do tezy związanej z ambicją można także użyć Ferydudrke i chęć ucieczki od formy (gęby, pupy) przez Józia. 

Temat 2

Miasto - przyjazne czy wrogie człowiekowi?

Rozwiązanie: Do tematu dołączony był fragment Ziemi obiecanej W.S. Reymonta. Ze względu na to, że dzieło Reymonta nie było lekturą z gwiazdką, uczniowie prawdopodobnie musieli odnieść się jedynie do fragmentu tekstu zawartego w zadaniu. W swojej pracy zdający mogli skorzystać z lektur z gwiazdką, np. opisu miasta w Zbrodni i karze, Lalce, Dżumie czy Ludziach bezdomnych. Miasto pojawia się także w Sklepach cynamonowych Brunona Schulza.

Temat 3

Zinterpretuj podany utwór (wiersz Strych Beaty Obertyńskiej). Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 wyrazów.

Artykuł jest w trakcie opracowania przez redakcję. Zapisz go w swoich zakładkach i zajrzyj za kilka chwil.