Nieznany rękopis Józefa Czechowicza po 100 latach trafi do Muzeum Narodowego

Odnaleziono rękopis nieznanego wiersza znanego lubelskiego poety – Józefa Czechowicza. Utwór powstał ponad sto lat temu, a teraz trafił do Muzeum Narodowego w Lublinie. 

Józef Czechowicz w towarzystwie Blanki Drzewskiej i Henryka Domińskiego / Polona.pl / domena publiczna

Do tej pory rękopis przechowywany był w prywatnych zbiorach rodziny Heleny Życińskiej. To właśnie jej Czechowicz przed wieloma laty podarował wiersz. Utwór ujrzał światło dzienne dzięki rodzinie adresatki. Rękopis trafił do zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie.

Znaleziono nieznany rękopis Czechowicza

Dokładnie sto lat temu, w dniach 14-15 października, Józef Czechowicz napisał wiersz. Pracował on wówczas jako nauczyciel w miejscowości Słobódka. Eksperci przypuszczają, że poeta stworzył utwór w czasie weekendu spędzonego z przyjaciółmi nad jeziorem Opsa. Data, która widnieje na rękopisie, sugeruje, że Czechowicz pracował nad nim dwa dni lub w późnych godzinach nocnych. Wiadomo również, że w tamtym czasie, poeta zmagał się z kryzysem twórczym. To właśnie ten utwór mógł pomóc Czechowiczowi z pokonaniem blokady. Po skończeniu, pisarz podarował wiersz przyjaciółce Helenie Życińskiej, do której zwraca się już w pierwszych wersach utworu.

Mówisz mi moje dzieje i sprawy, co będą/ Schylona nad kartami wróżko czarnooka

– pisze Czechowicz.

Szczegółowa analiza grafologiczna potwierdziła autentyczność wiersza. Badanie przeprowadził Aleksander Wójtowicz, Dyrektor Muzeum Literackiego im. Józefa Czechowicza w Lublinie, który bez cienia wątpliwości stwierdził, że jest to rękopis sporządzony przez lubelskiego poetę. Dyrektor Wójtowicz w swoich wypowiedziach na temat rękopisu zwraca również uwagę na początek wiersza. Sugeruje, że do powstania utworu doprowadziły zabawy przyjaciół we wróżby, co z kolei pokazuje co robił nie tylko młody Józef Czechowicz, będąc nauczycielem na Kresach, ale również czym zajmowała się nauczycielska młoda inteligencja po ciężkich latach wojny i kryzysu ekonomicznego.

Józef Czechowicz – kim był lubelski poeta?

Józef Czechowicz był jednym z najwybitniejszych polskich poetów dwudziestolecia międzywojennego. Urodził się w 15 marca 1903 roku w Lublinie, z którym wiązało się zarówno jego życie, jak i twórczość. Wiele utworów poświęcił właśnie temu miastu. W dorobku poety znajdziemy nie tylko poezję, ale również prozę, pracę dla wielu czasopism literackich oraz dziecięcych, a także słuchowiska radiowe. Związany był między innymi z czasopismem „Reflektor”, a w późniejszym czasie redagował takie tytuły jak: „Płomyk” i „Płomyczek”, a także „Głos Nauczycielski”, „Pion” czy „Kamena”. Bardzo widoczna była literacka aktywność Czechowicza w rodzinnym mieście. Poeta redagował dodatek literacki do „Ziemi Lubelskiej”, a w międzyczasie założył Lubelski Związek Literatów, który skupiać miał wszelkich twórców z ówczesnego województwa lubelskiego. Oprócz twórczości literackiej Czechowicz brał udział w walce na froncie. W wieku 17 lat jako ochotnik wyruszył na wojnę polsko-bolszewicką.

Może zainteresuje Cię również...

• Cenny rękopis zostanie przekazany Węgrom? Skandal w Toruniu
• „Bliscy”. Nowa książka Annie Ernaux w Polsce już w przyszłym miesiącu
• Sanah śpiewa wiersze Mickiewicza, Asnyka i Słowackiego

Po wybuchu II wojny światowej powrócił do rodzinnego miasta wraz z ewakuującymi się pracownikami radia. Zginął 9 września 1939 roku w bombardowaniu Lublina przez niemiecką Luftwaffe, zaledwie kilkaset metrów od domu rodzinnego. W miejscu zburzonej kamienicy po wojnie powstał plac nazwany imieniem Józefa Czechowicza, a w 1969 roku odsłonięto tam pomnik poety.

Twórczość Józefa Czechowicza zalicza się do nurtu nazwanego poezją trzeciego wyrazu - trzeciego po tradycyjnej poezji Skamandra oraz poezji Awangardy Krakowskiej i futurystów. Józef Czechowicz w swoich utworach pisze zarówno o sielankowym obrazie wsi oraz prowincji, jak i katastroficznej wizji upadku. Wraz ze zbliżającą się wojną, w jego utworach pojawia się niepokój oraz przeczucie zbiorowej śmierci. Wiersze poety cechuje przede wszystkim oniryzm, a także muzyczność. Zadebiutował utworem prozatorskim Opowieść o papierowej koronie, którego jednym z tematów jest niespełniona homoseksualna miłość. Z najsłynniejszych tomików poezji Czechowicza można wymienić: Kamień (1927), Ballada z tamtej strony (1932), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939).