Powołano nową instytucję odpowiedzialną za rozwój języka polskiego. Nosi imię katolickiego świętego

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę, dzięki której powstanie nowa instytucja, odpowiedzialna za rozwój i promocję języka polskiego poza granicami kraju. Instytut będzie nosił imię św. Maksymiliana Marii Kolbego. 

Fot. Radosław Czarnecki / CC BY-SA 4.0.

14 listopada 2022 roku Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę, która utworzyła Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. świętego Maksymiliana Marii Kolbego.

Sejm niejednogłośny wobec ustawy

Rządowy projekt ustawy wpłynął do Sejmu 21 września 2022 roku, a 13 września został skierowany do I czytania na posiedzeniu Sejmu. Podczas 63. posiedzenia Sejmu za całością projektu głosowało 445 posłów. Za przyjęciem ustawy było 253 posłów, przy czym „za” głos oddało 226 posłów PiS, 23 posłów KO, 2 posłów z koła Polskie Sprawy oraz 2 posłów niezrzeszonych. Przeciw projektowi było 167 posłów, głównie z KO i Lewicy, ale także Konfederacji, Polski2050 czy Porozumienia. 

Czytaj także: Andrzej Duda o Żulczyku: Nie wiedziałem, że ktoś taki istnieje

27 października swoje stanowisko wyraził Senat, który odrzucił cały projekt ustawy. W odpowiedzi na to stanowisko sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży złożyła wniosek o odrzucenie uchwały Senatu. Ostatecznie Sejm RP odrzucił ustawę Senatu, a 14 listopada Prezydent podpisał dokument. 

Czym zajmować się będzie Instytut Rozwoju Języka Polskiego? 

Nowa organizacja swoją siedzibę będzie miała w Warszawie, a cele jej działalności to rozwój i promocja języka polskiego poza granicami kraju. Tam działać będą mogły oddziały zamiejscowe. 

Jak czytamy w komunikacie Kancelarii Prezydenta RP, wśród zadań nowej organizacji znalazły się także m.in. wspieranie kultywowania polskiej tradycji i wartości języka polskiego jako ojczystego oraz  wzmacnianie współpracy między Polonią i Polakami zamieszkałymi za granicą a podmiotami działającymi w Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą.

Czytaj także: Prezydent nie zgadza się na usunięcie książki Sienkiewicza z listy lektur

Oprócz tego Instytut będzie mógł ustanawiać i finansować stypendia dla członków Polonii. Takie środki otrzymywać będą zwłaszcza osoby zaangażowane na rzecz podtrzymywania polskiej tożsamości narodowej oraz więzi z Ojczyzną lub osoby zaangażowane na rzecz nauki języka polskiego.

90 milionów na realizację zadań instytutu 

Jak wynika z komunikatu, podjęta ustawa uchwaliła także maksymalny limit wydatków Instytutu Rozwoju Języka Polskiego z budżetu państwa na realizację zadań wynikających z ustawy. Na ten cel jeszcze w 2022 roku przeznaczono do 14 925 000 zł, z kolei w kolejnych latach Instytut będzie mógł wydać maksymalnie 92 400 000 zł każdego roku. Budżet ten będzie obowiązywał od 2022 do 2031 roku. 

Czytaj także: 2023 rokiem Wisławy Szymborskiej? Michał Rusinek pisze do Marszałek Sejmu 

Działalność Instytutu Rozwoju Języka Polskiego będzie nadzorowana przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, obecnie zatem – przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, którym kieruje Przemysław Czarnek. Minister edukacji ma także możliwość wyboru dyrektora instytutu. 

Politycy wybierają władze instytutu 

Wynagrodzenie Dyrektora Instytutu także będzie ustalał minister edukacji, zgodnie z przepisami ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Klub Parlamentarny Koalicji Obywatelskiej, zgłaszając poprawki do ustawy, proponował, by wynagrodzenie ustalone zostało na poziomie średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego. Propozycja ta została jednak odrzucona. 

Czytaj także: Niezależne księgarnie dostaną rządowe wsparcie? Ministerstwo da 3 miliony złotych

Rada Instytutu, kierująca działalnością organizacji, wybierana ma być przez premiera (jeden członek Rady), a także ministra spraw zagranicznych (jeden członek Rady), ministra kultury (jeden członek rady) oraz ministra edukacji (maksymalnie sześciu członków Rady). Kadencja Rady Instytutu trwać będzie cztery lata.

Rozwój języka polskiego pod patronatem katolickiego świętego 

W nazwie świeżo utworzonego instytutu podano także jego patrona – św. Maksymiliana Marię Kolbego. To polski franciszkanin, który odpowiedzialny był za stworzenie organizacji religijnej Rycerstwo Niepokalanej, a następnie miesięcznika „Rycerz Niepokalanej” i Radia Niepokalanów. 

W latach 30. XX wieku uczestniczył w podróżach misyjnych, m.in. w Japonii. Do Polski wrócił w 1936 roku. W czasie II wojny światowej trafił do obozu w Auschwitz, gdzie zmarł. W 1982 papież Jan Paweł II podjął decyzję o kanonizacji Kolbego jako męczennika. 

W ustawie powołującej do życia Instytut nie podano powodu, dla którego Instytut nosi imię świętego Kościoła katolickiego.