Na wspólnej drodze. Kraków i Budapeszt w średniowieczu.
praca zbiorowa

Ocena: 0 (0 głosów)

Nadrzędnym celem, jaki przyświecał twórcom podczas przygotowywania wystawy i katalogu, było stworzenie wielowątkowej, spójnej i interesującej opowieści o dawnym Krakowie i Budapeszcie.

Katalog został podzielony tematycznie na pięć części: Geneza, Klęska, Kreacja, Gloria i Splendor.

Geneza to część poświęcona początkom Krakowa oraz Budy i Pesztu do roku 1241.

Ważnym wątkiem dotyczącym Krakowa jest tutaj legenda o założeniu miasta.

Została ona utrwalona na początku XIII wieku w Kronice polskiej Wincentego Kadłubka.

Ta barwna opowieść, w której legendarny założyciel grodu, książę Krak, walczy ze smokiem, jest wciąż żywym i inspirującym reliktem niematerialnej przeszłości Krakowa.

Najstarsza legenda dotycząca miasta Buda - a raczej osady zwanej dzisiaj Obuda - przetrwała w dziele zatytuowanym Gesta Hungarorum, spisanym przez autora podpisującego się P. dictus magister, a znanego szerzej jako Anonymus lub Bele Regis Notarius.

Istnieje również pewna legenda dotycząca początków dziejów Pesztu, osady powstałej wokół przystani promowej naprzeciwko dzisiejszej góry Gellerta.

Św. Gellert, biskup i misjonarz zrzucony z tejże góry i zabity przez pogan, pochowany został w kościele parafialnym Pesztu.

Obuda rozrastała się nadal w granicach wyznaczonych przez fundamenty rzymskich murów, podczas gdy okolice Pesztu, będącego początkowo punktem handlowym powstałym obok przystani promowej na przeciwległym brzegu Dunaju, usiane były niewielkimi miejscowościami.
Tytuł kolejnej części - Klęska - przypomina o niszczycielskim najeździe tatarskim z roku 1241.

Ta tragiczna w skutkach inwazja była wspólnym doświadczeniem mieszkańców zarówno ziem polskich, jak i węgierskich.

Miasto Kraków zostało odbudowane, choć tatarskie zagrożenie nie minęło. Przez całe XIII stulecie jego mieszkańcy żyli w strachu przed kolejnymi atakami i okres ten pozostawił trwałe ślady w ich zbiorowej pamięci.
Termin Kreacja opowiada o okresie szczególnie nasyconym wydarzeniami bądź procesami, jakie w sposób fundamentalny zdefiniowały i określiły na kilka kolejnych stuleci kształt naszych miast.

W kolejnej części zatytuowanej Gloria zaprezentowane zostały owoce działań pokoleń pracowitych mieszkańców miast, "kreatywnych" monarchów i władz miejskich.

Kraków tamtej epoki należał do największych i najważniejszych ośrodków w tej części Europy, pełniąc przy tym funkcję stolicy potężnego królestwa o międzynarodowym znaczeniu.

Część zatytuowana Splendor opowiada o dziejach naszych miast od drugiej połowy XV wieku aż do śmierci króla Stefana Batorego w roku 1586.
Już sam jej tytuł wiele mówi o pozycji ówczesnego Krakowa, który po równie znakomitym okresie Glorii, staje się kolebką odrodzeniowej myśli humanistycznej oraz miejscem narodzin sztuki renesansu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W historiografii polskiej okres ten zwany jest również złotym wiekiem, co znalazło odzwierciedlenie w wyglądzie zewnętrzym miasta, w dużej mierze dzięki mecenatowi artystycznemu dworu królewskiego na Wawelu, którego siedzibę także wówczas przebudowano na wspaniałą monarszą rezydencję.