Kochaj bliźniego
Erich Maria Remarque

,,Kochaj bliźniego" to wspaniała, cudowna, pięknie napisana i nienachalnie poruszająca książka. Nie spodziewałam się tego, biorąc do ręki dzieło Ericha Marii Remarque'a. Są jednak takie książki, o których, niezależnie od poruszanej tematyki, już przy pierwszej stronie myśli się: ,,O, to jest to, co lubię!", a kolejne kilka kart jeszcze potwierdza ten fakt. I są książki, w których tekst płynie, pomimo tego, że akcja w nich nie toczy się wartko. Sprawiają wielką przyjemność w obcowaniu z nimi, dają miłe poczucie przyciągania do siebie, pokazują piękno sztuki, jaką jest literatura. Taka pozycją jest ,,Kochaj bliźniego". Otwierając ją, czułam łączące nas przezroczyste nici o błękitnej poświacie (a tak, od czego wybujała wyobraźnia ?), które wychodząc z krawędzi otwartej książki sięgały mojej głowy, ramion i tym tworzyły zamknięty świat, a rzeczywistość znikała. Akcja powieści zaczyna się w roku 1935, gdy w Niemczech u władzy jest Hitler wprowadzający dyktaturę nazizmu. Ludność traci swe prawa obywatelskie, następują prześladowania Żydów, nie mają prawa funkcjonować inne partie niż NSDAP, która ,,likwiduje" potencjalnych przeciwników (nawet wewnątrz własnych struktur), m.in. bez wyroków sądowych osadzając ludzi w już powstałych obozach koncentracyjnych. W takiej sytuacji wielu Niemców z różnych przyczyn zmuszonych jest uciekać poza granice swojego kraju. By nie być deportowanym z powrotem, nie można posługiwać się swoim dowodem tożsamości, natomiast bez paszportu jest się bezpaństwowym ,,nikim" - bez meldunku, bez pracy, bez środków do przetrwania, narażonym w każdej chwili na aresztowanie. Jedną z takich osób jest główny bohater powieści Ludwik Kern, młody imigrant, który ukrywa się m.in. w Austrii, Czechosłowacji, Szwajcarii, Francji... Próbując przeżyć z jedną walizką jako dobytkiem, bez wsparcia rodziny, 21-letni chłopak radzi sobie, niejednokroć ryzykując życie. Nie mając jednak innego wyboru. Kolejnym ,,wyrzutkiem" jest Steiner, uciekinier z obozu koncentracyjnego, człowiek niesamowicie twardy, a jednak... ,,Brutalna epoka. Pokój umacnia się przy pomocy dział i bombowców, a humanizm przy pomocy obozów koncentracyjnych i pogromów. Nastąpiło odwrócenie wszelkich wartości. Agresor jest dzisiaj strażnikiem pokoju, a człowiek bity i ścigany - burzycielem ładu na świecie." Książka przedstawia sytuacje, które zmieniają postrzeganie człowieka na innych, zobojętnienie na ludzką krzywdę, gdy wzajemna pomoc bywa niekiedy dla ludzi jedynym ratunkiem (stąd prawdopodobnie tytuł), a gdzie znajdują się hieny przebrane za sympatyczne gospodynie domowe, które potrafią wykorzystać złą sytuację nieszczęśliwych, ale i dobre wróżki przebrane za groźnie wyglądających dystyngowanych panów. Powieść ma wiele elementów wspólnych z ,,Łukiem triumfalnym, jednak uważam ,,Kochaj bliźniego" za stanowczo lepsze dzieło. ,,Kochaj bliźniego" jest tym rodzajem dobrej literatury, której nie chce się szybko pochłaniać, by móc dłużej się nią delektować. Jest to bardzo mądra i pięknie napisana powieść. Jest w niej i nienawiść, i miłość. Czytając ją można poczuć i odrazę do ludzi, i się wzruszyć. Polecam! Niesamowita książka.