Izba Regionalna w Piekarach Śląskich. Historia, działalność i zbiory społecznego archiwum miasta i regionu
Łukasz Żywulski

Publikacja jest formą przewodnika po historii placówki i ludziach, którzy ją współtworzyli. Fakt jej powołania był niezwykle istotny z punktu widzenia ochrony dziedzictwa materialnego, historycznego i kulturowego wielu pokoleń mieszkańców Piekar Śląskich. Trud włożony przez dziesiątki osób uczestniczących w gromadzeniu, opracowywaniu i popularyzacji historycznego dziedzictwa powinien być zawsze powodem do dumy mieszkańców miasta. Silny nacisk został położony na społeczny kontekst działalności Izby Regionalnej. W publikacji znajdziemy wiele odniesień do idei archiwistyki społecznej, która w ostatnim czasie – dzięki Centrum Archiwistyki Społecznej – przeżywa swój rozkwit i ma przed sobą wielką przyszłość. Z książki dowiemy się, jak wyglądała działalność Izby Regionalnej w zakresie pozyskiwania zbiorów, ich opracowywania, digitalizacji, organizacji wystaw, przygotowywania publikacji, realizacji projektów i popularyzacji wiedzy o regionie wśród mieszkańców. Największą część publikacji stanowi przewodnik po zbiorach z opisem zawartości każdej kolekcji i wyszczególnieniem najciekawszych obiektów.

FRAGMENT RECENZJI

"Opracowanie jest niewątpliwie godne uwagi. Z pewnością może stać się doskonałym źródłem (bazą) dla badaczy historii i kultury Górnego Śląska (historyków, etnografów i etnologów, kulturoznawców itd.),jak również doskonałą lekturą dla kolekcjonera czy przeciętnego odbiorcy – pasjonata zainteresowanego historią Górnego Śląska. Nie tylko jednak część katalogowa stanowi wartość przedłożonego opracowania, dokumentuje ono bowiem i systematyzuje w logiczny sposób historię placówki sensu stricto, pozwalając poznać etapy jej tworzenia, przeobrażania się i kontynuacji trwania w podjętej misji".

dr Joanna Lusek, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu

IZBA REGIONALNA

Izba Regionalna jest integralną częścią Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Teodora Heneczka. Jej początki sięgają czasów przedwojennych gdy 9 kwietnia 1938 roku zawiązało się Kółko Miłośników Piekar Śląskich z zamiarem utworzenia lokalnego muzeum historycznego. Założycielami organizacji byli działacze społeczni i nauczyciele miejscowych szkół, którym bliskie były ideały przyświecające dzisiejszym archiwistom, bibliotekarzom i muzealnikom. Pierwszą siedzibą Kółka Miłośników Piekar Śląskich był lokal Towarzystwa Czytelni Ludowych w Piekarach Śląskich przy dzisiejszej ul. Popiełuszki 1. Ambitne plany powołania muzeum pokrzyżowała druga wojna światowa, odbierając piekarskim pasjonatom historii prawo do marzeń, a nawet życia. W latach 50. nastąpił w Polsce burzliwy okres rozwoju ruchu regionalnego, który nie ominął również ziemi piekarskiej. W październiku 1959 roku pasjonaci historii miasta powołali Stowarzyszenie Miłośników Piekar Śląskich, które po okresie wzlotów i upadków oraz długoletnich przerw w działalności przekształciło się na początku lat 80. w Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Piekarskiej. Oddolne inicjatywy społeczników skutkowały powstawaniem tymczasowych placówek o charakterze muzealnym, ale bez jakiejkolwiek gwarancji stałego finansowania i długofalowego mecenatu miasta. Dopiero po transformacji ustrojowej i wygaszeniu stowarzyszenia gromadzone przez kilkadziesiąt lat zbiory trafiły decyzją władz samorządowych do Miejskiej Biblioteki Publicznej w Piekarach Śląskich, która 1 maja 1993 roku w budynku biblioteki otworzyła dla zwiedzających placówkę muzealną istniejącą po dziś dzień, ale już w innej lokalizacji i w o wiele lepszych warunkach. Prężnie działająca instytucja zaopiekowała się powierzonymi (często bezcennymi) zbiorami, a następnie rozbudowała je, opracowała, spopularyzowała, zdigitalizowała i co najważniejsze zagwarantowała odpowiednie warunki do ich podziwiania.

SPIS TREŚCI

Przedmowa Prezydenta Miasta Piekary Śląskie

Wstęp

Archiwum społeczne w bibliotece

Część 1. Historia Izby Regionalnej

1.1. Początki działalności Kółka Miłośników Piekar Śląskich (1938-1939)

1.2. Z Tarnowskimi Górami czy bez? (1959-1975)

1.3. Działalność Stowarzyszenia Miłośników Piekar Śląskich (1976-1980)

1.4. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Piekarskiej (1981-1991)

1.5. W strukturach Miejskiej Biblioteki Publicznej (1992-2023)

1.6. Pasjonaci – sylwetki piekarskich archiwistów społecznych

Część 2. Działalność Izby Regionalnej

2.1. Informacja

2.2. Edukacja

2.3. Spotkania

2.4. Projekty

2.5. Publikacje

2.6. Popularyzacja

2.7. Wystawy

2.7.1. Historia, archeologia, biografie

2.7.2. Etnografia, kultura ludowa, zwyczaje

2.7.3. Kolekcjonerstwo

2.7.4. Sztuki plastyczne

2.7.5. Fotografia

2.7.6. Pozostałe wystawy

Część 3. Katalog zbiorów Izby Regionalnej

3.1. Gromadzenie

3.2. Opracowanie

3.3. Digitalizacja

3.4. Przewodnik po zbiorach

3.4.1. Meble

3.4.2. Śląski strój ludowy

3.4.3. Betlejka śląska (szopka bożonarodzeniowa)

3.4.4. Mundury górnicze

3.4.5. Mundury służbowe i inne uniformy

3.4.6. Przedmioty życia codziennego

3.4.7. Wystrój wnętrza mieszkalnego – tkaniny, haft, garnitura

3.4.8. Naczynia

3.4.9. Sprzęt gospodarstwa domowego

3.4.10. Wyposażenie biurowe

3.4.11. Kufle do piwa

3.4.12. Militaria

3.4.13. Sprzęt górniczy

3.4.14. Narzędzia rzemieślnicze

3.4.15. Lampy, latarki, oświetlenie

3.4.16. Legitymacje

3.4.17. Negatywy

3.4.18. Śpiewniki

3.4.19. Proporczyki

3.4.20. Pieczątki

3.4.21. Książki

3.4.22. Taśmy filmowe

3.4.23. Foldery, programy wydarzeń, prospekty

3.4.24. Dewocjonalia

3.4.25. Figury, rzeźby, statuetki

3.4.26. Nuty

3.4.27. Zdjęcia, obrazy, tablice, dokumenty w ramach – małe formaty

3.4.28. Zdjęcia, obrazy, tablice, dokumenty w ramach – duże formaty

3.4.29. Obrazy religijne

3.4.30. Dyplomy

3.4.31. Fotografie luzem

3.4.32. Albumy ze zdjęciami

3.4.33. Księgi pamiątkowe, kroniki, protokólarze

3.4.34. Plany budynków miejskich

3.4.35. Dokumenty archiwalne z XIX-XX w.

3.4.36. Materiały i opracowania tematyczne

3.4.37. Zagadnienia (dokumenty, materiały, opracowania)

3.4.38. Sztandary

3.4.39. Monety, banknoty

3.4.40. Sztuka lokalna (malarstwo, grafika, rysunek)

3.4.41. Piekarzanie – materiały biograficzne

3.4.42. Kartki pocztowe

3.4.43. Płyty winylowe i pocztówki dźwiękowe

3.4.44. Kartografia

3.4.45. Plakaty

3.4.46. Czasopisma

3.4.47. Flagi

3.4.48. Reklamy

3.4.49. Odznaczenia

Wykaz skrótów

Aneksy

Bibliografia

Indeks osobowy

Podziękowania

Darczyńcy zbiorów

Ambasadorzy książki

Informacje dodatkowe o Izba Regionalna w Piekarach Śląskich. Historia, działalność i zbiory społecznego archiwum miasta i regionu:

Wydawnictwo: inne
Data wydania: 2023-10-19
Kategoria: Historyczne
ISBN: 9788367448376
Liczba stron: 324
Język oryginału: polski