Okładka książki - Franz Kafka. Encyklopedia

KUP TERAZ

Franz Kafka. Encyklopedia
Richard T. Gray, Ruth V. Gross, Rolf J. Goebel, Clayton Koelb

Ocena: 0 (0 głosów)

Encyklopedia to pierwsze kompleksowe opracowanie ujęcie twórczości i życia Franza Kafki. Praca czworga autorów – Richarda T. Gray’a, Ruth V. Gross, Rolfa J. Goebela, Claytona Koelba – gromadzi wiedzę dostępną w Polsce w postaci rozproszonej i niesystematycznej, albo niedostępną w ogóle. Pomysł ujęcia dzieł i biografii Kafki w postaci haseł odpowiada zasadom edycji encyklopedycznej, jednak wyjątkowa materia tej książki sprawia, że kompendium to ma charakter autorski i dlatego bliskie jest monografii.

Być może żaden autor nie porwał współczesnej wyobraźni tak bardzo, jak urodzony w Pradze Franz Kafka (1883-1924). Jedną z przyczyn tej wyjątkowości jest szczególne wyznanie interpretacyjne, jakie teksty Kafki stawiają czytelnikowi. Popularność Kafki bierze się w pewnej mierze z czytelności jego prozy – w przeciwieństwie do Jamesa Joyce’a, z którym często Kafkę się porównuje. Zarazem czytelnicy odbierają Kafkę z konsternacją, gdyż pod pozornie klarowną powierzchnią kryją się pełne sprzeczności i konfliktów wewnętrznych teksty, które stają się żyzną glebą dla najbardziej sprzecznych interpretacji. Niemożność ustalenia konkluzywnych, uniwersalnych znaczeń została przyjęta jako jedna z cech charakterystycznych Kafkowskiej twórczości.

Z powodu fundamentalnej nierozszyfrowalności twórczości Kafki i płynności krytycznych podejść do jego tekstów idea wydania encyklopedii o życiu i dziele Kafki wydaje się wewnętrznie sprzeczna, wręcz paradoksalna. Od encyklopedii oczekuje się przecież wyczerpującej informacji o zamkniętej, jasno określonej sferze faktów. Można zatem mieć wątpliwości, czy zadanie kompilacji jako wymóg encyklopedyczny nie jest samo w sobie kafkowskim przedsięwzięciem: niemożliwym, pełnym nierozwiązywalnych paradoksów, skazanym na fragmentaryczność. W istocie łatwo sobie wyobrazić opowiadanie napisane przez Kafkę, w którym bezimienny narrator – może zwierzę, a może tylko nieszkodliwy ludzki szperacz – podejmuje się zebrania w formie encyklopedycznej wszelkiej wiedzy, przeszłej i obecnej, związanej z życiem i dziełem konkretnego autora. Zaznajomieni z dziełem Kafki z pewnością wyobrażą sobie, że taki hipotetyczny tekst składałby się niemal w całości ze wstępu, w którym narrator wyliczałby całe mnóstwo przeszkód stojących na drodze do ukończenia pracy, którą sam sobie narzucił.

Autorzy nie roszczą sobie pretensji do przedstawienia ostatecznych poglądów na życie Kafki ani do zredukowania interpretacyjnego chóru krytycznych spotkań z jego tekstami do pojedynczego głosu. Jak zauważył sam Kafka w jednym z aforyzmów: „Tylko w chórze możliwe jest dostąpienie jakiegoś rodzaju prawdy”. Encyklopedia jest raczej zaproszeniem czytelników do spotkania z Kafką poprzez dostarczenie tła informacyjnego o jego życiu, stylu pisarskim, historycznym kontekście oraz różnorodności jego doświadczeń intelektualnych, działań i wpływów. Czytelnik znajdzie między innymi: streszczenia wszystkich dzieł Kafki oraz publikowanych i niepublikowanych tekstów, krótkie opisy głównych postaci jego fikcji, informacje o spuściźnie epistolarnej, notatkach, dziennikach; objaśnienia relacji autora z bliskimi i znaczącymi postaci współczesnego mu życia, opisy jego stosunku do pisarzy, artystów i myślicieli, informacje o życiu Kafki i klimacie ówczesnej Pragi, wyjaśnienie terminów i pojęć kluczowych dla jego pisarstwa.

Publikacja została przygotowana w sposób, który pozwala zarówno korzystać z niej naukowcom, literaturoznawcom i krytykom, jak i wieloletnim miłośnikom, a nawet początkującym czytelnikom Kafki.

O autorach:

Richard T. Gray – germanista, profesor nauk humanistycznych, wykłada na wydziale germanistyki University of Washington. Autor m.in. książek Constructive Destruction. Kafka's Aphorisms: Literary Tradition and Literary Transformation (1987), Approaches to Teaching Kafka’s Short Fiction (1995), Ghostwriting: W.G. Sebald's Poetics of History (2017);

Ruth V. Gross – kierownik wydziału języków i literatur obcych, profesor germanistyki North Carolina State University. Redaktorka Critical Essays on Franz Kafka (1990), współredaktorka tomu Kafka for the Twenty-First Century (2011);

Rolf J. Goebel – profesor germanistyki w University of Alabama, gdzie wykłada język i kulturę niemiecką. Autor m.in. książek Kritik und Revision: Kafkas Rezeption mythologischer, biblischer und historischer Traditionen (1986), Constructing China: Kafka’s Orientalist Discourse (1997). Redaktor tomu A Companion to the Works of Walter Benjamin (2009);

Clayton Koelb – profesor germanistyki i komparatystyki literackiej, kierownik wydziału języków germańskich University of North Carolina. Autor m.in. Kafka’s Rhetoric (1989), Kafka: A Guide for the Perplexed (2011).