Ballada o lutniku
Wiktor Paskow

"Ballada o lutniku" - tytuł jest bardzo zagadkowy i z pewnością może skłonić czytelnika do zastanowienia się nad znaczeniem tytułu. Co ten tytuł może oznaczać? Czy zapowiada jakąś podniosłą historię niczym z romantycznej epoki? Otóż nie., jednakże nic więcej nie zdradzę. Może zdradzę tylko tyle, iż jest to bardzo smutna historia ( a raczej wspomnienie ) ubogiego człowieka, żyjącego niegdyś w czasach powojennych i niepewnych w Bułgarii. Możliwe, iż nie jest to zbyt ciekawa powieść, gdyż nie ma w niej miejsca na niespodziewanzwroty akcji lub niezwykłe wydarzenia. Głównym tłem powieści jest samo życie, które potrafi pisać różne scenariusze, a na pierwszym planie wysuwają się garstki ludzi zmagających się.z biedą.

GerorgHenih, niegdyś znany ceniony lutnik, ówcześnie stary i ubogi człowiek na skraju ubóstwa i zapomnienia. Otoczony tylko garstką dobrych znajomych - dawny mistrz swojego rzemiosła jakim były skrzypce - zostal w pewien sposób wykluczony ze społeczeństwa. W dodatku nieznane jego pocohodzenie nie polepszyło jego sytuacji. Człowiek ów znajdował się na marginesie życia społecznego i wydawał się być utrapieniem dla sąsiadów. 

W powieści pojawił się też inny wątek - a mianowicie wątek dotyczący niezwykle cenenego mebla jakim był kredens, który miał być powodem do kłótni w ubogiej rodzinie. Matka wywodząca się z zamożnej rodziny zapragnęła doborobytu we własnej rodzinie, co było nie lada wyzwaniem, zwłaszcza iż jej mąż nie był zamożnym człowiekiem. I tutaj kredens może śmiało uchodzić za symbol przemijającego bogactwa i ułudy, w jakim pogrążył się ówczesny świat, a właściwie system polityczny. A małym "pionkiem w grze" miał być mały Wiktor okrzyknięty przez starego lutnika "królem". 

Chłopiec jak na dziecko przystało musiał być posłuszny rodzicom i starać się sprostać ich oczekiwaniom. 

Tym, co szczegółnie przykuło moją uwagę w tej książce to realistyczny opis życia codziennego w ubogiej rodziinie. Rodzina nie cieszyła się uznaniem w lokalnej społeczności i była odosobniona w życiu społecznym. Bieda, brak dostatku, ostracyzm - to wszystko jest bardzo dobrze przedstawione, a przy tym nie podkoloryzowane. 

Po przeczytaniu "Ballady o lutniku" na myśl przychodzą mi dobrze znane dawne lektury szkolne, takie jak "Zbrodnia i kara" Dostojewskiego czy "Ludzie bezdomni" Żeromskiego, w którym tłem była szara codziennośc oraz ich problemy i rozterki - to wszystko jest istnym przeciwieństwem epoki romantyzmu, w którym dominowało sielankowe życie pozbawione trudu i znoju ludzkiego. 

Zastanawiać może sam tytuł powieści, który zdaje się dość zaskakujący. "Ballada o lutniku" - dlaczego taki a nie inny tytuł? Czym właściwie jest ballada? I dlaczego o lutniku? Ballada kojarzy się przecież z czymś romantycznym, pozbawionym przyziemności - tytuł w swej wymowie może kłócić się z samą fabułą i sensem opowiadanej historii. 

Książka z pozoru nieciekawa i niezbyt atrakcyjna w odbiorze okazała się bardzo poruszająca i dająca do myślenia. Akcja powieśći rozgrywajca się w czasach powojennych ukazuje życie takie jakie jest bez upiększeń i dramaturgii. Ot, zwykłe, zwyczajne ludzkie życie. Nie może zabraknąć też zobrazowania działania systemu polityczego, który jest nieodłącznym elementem życia społecznego. Także brak empatii i poszanowania dla drugiego człowieka zostało wyraźnie przedstawione w powieści Wiktora Paskowa. 

Uważam, żee jest to książka dla każdego czytelnika. Tematyka i problematyka powieści wydaje się być aktualna i nie tracić w żaden sposób na watości. Ponura rzeczywistość znakomicie zobrazowana przez autora powieści wydaje się o wiele większym wyzwaniem niż najbardziej sensacyjne ( i fickyjne ) opowieści właśnie dlatego iż jest prawdziwa. Serdecznie polecam tę książkę nie tylko wielbicielom litaratury Wiktora Paskowa. 

Piękna, bardzo wzruszająca opowieść o relacjach, o życiu, o przyjaźni, miłości, zawiści i chciwości, a także o smakowaniu życia i jego znaczeniu, o sztuce rzemiosła i celebrowaniu drobiazgów, o smutku i radości, zauważaniu tego, co ważne. Tak wiele, a zawarte w tak niewielkiej objętości. To esencja uważności. Paskow pięknie napisał "Balladę...", tym bardziej, że inspirował się lutnikiem z własnego dzieciństwa (przynajmniej tak twierdzi w posłowiu tłumaczka). Myślę też, że przetłumaczenie tej książki nie należało do najłatwiejszych zadań, ponieważ tytułowy lutnik był Czechem zamieszkałym w Sofii i nie posługiwał się sprawnie językiem bułgarskim. Tak więc słowa uznania należą się również tłumaczce. Piękna to była podróż w inny świat, dla mnie zupełnie obcy, a jednak emocje wyzierające z każdej strony sprawiły, że także bliski.