Recenzja książki: Winny

Recenzuje: Piotr Piekarski

Winny Joanny Opiat-Bojarskiej to bardzo solidny, mroczny thriller, który pozostawia czytelnika z poczuciem niepokoju. To opowieść o przeszłości, która powraca cieniem, nie pozwalając rozpocząć nowego życia. Ale nie tylko o niej.

Tytułowy „winny” to Marcin Rybacki. Przed laty zapadł na niego wyrok, a wydał go zarówno sąd, jak i rodzina oraz otoczenie Marcina. Wyrok ten był surowy, ale wydawało się, że z czasem jego życie wróci na normalne tory. Niestety, nie będzie to takie proste. Jakiś czas po tym, jak mężczyzna rozpoczyna tak zwane „nowe życie”, przeszłość powraca. Postawiony pod ścianą Marcin musi podjąć walkę. Tylko czy ma jakiekolwiek szanse? 

Joanna Opiat-Bojarska nie snuje tradycyjnej, chronologicznej narracji, nie opisuje kolejnych wydarzeń z życia głównego bohatera. W jej powieść czytelnik wsiąka powoli, z poczuciem rosnącego niepokoju. To nie jest gładka, przyjemna proza – bo i główny bohater taki nie jest. W kolejnych scenach, migawkach z przeszłości autorka charakteryzuje Marcina, pokazując, jak to się stało, że stał się tym, kim jest.  

A jest człowiekiem targanym regularnymi napadami gniewu, które co pewien czas muszą znaleźć ujście. Jest mężczyzną niezbyt towarzyskim ze względu na to, że zbyt duże natężenie bodźców sprawia mu niemal fizyczny ból. Tylko zanurzenie ciała w wodzie, tak zwany reset, pozwala mu zachować przynajmniej pozory normalności. 

Marcin jest mężczyzną z odsiadką na karku i bez referencji – a takiemu człowiekowi przecież niełatwo znaleźć pracę. Nie mając perspektyw, opuszcza więc Poznań i wyjeżdża do Inowrocławia, gdzie czeka na niego dawny kumpel. Słonina miał mu pomóc znaleźć zatrudnienie i załatwić parę spraw związanych z przeszłością. Gdy jednak Marcin trafia do mieszkania kolegi, ten już nie żyje. Co takiego stało się przed laty i przekreśliło szanse Marcina na jasną przyszłość? Kto jest temu – właśnie – winny? Dlaczego jego relacje z bratem są tak napięte? Czy zaszczuty mężczyzna wreszcie uwolni się od swoich demonów? Czy uda mu się wygrać tę walkę? A może to sam Marcin jest swoim największym wrogiem?      

Joanna Opiat-Bojarska w swojej powieści niejednokrotnie zwodzi czytelnika. Enigmatycznie opisuje fragmenty rozmaitych wydarzeń, kolejne sceny z przeszłości swego bohatera, następnie rozwiewając część wątpliwości i nadając im nowy kontekst. Również część postaci drugoplanowych dopiero z czasem ukazuje swoje prawdziwe oblicze. A finał tej książki, gdy wszystko już układa się w spójną całość, pozwala docenić warsztat pisarki Opiat-Bojarskiej. 

To nie jest powieść „lekka, łatwa i przyjemna”. To w ogóle raczej nie jest powieść, którą czytałoby się z przyjemnością, ale o to właśnie chodzi, bo i świat, który opisuje Opiat-Bojarska, i życie głównego bohatera przyjemne nie są. Wrażenie robi umiejętnie budowana atmosfera niepokoju, napięcia i tajemnicy, którą czytelnik pragnie odkryć jak najszybciej, nie potrafiąc oderwać się od lektury. Nie należy jednak spieszyć się z czytaniem, bo wówczas nawet bardzo uważnemu czytelnikowi może umknąć wiele szczegółów. A w Winnym, jak się wydaje, niemal każda drobnostka ma znaczenie i trzeba to docenić podczas lektury. 

Jest w powieści złożoność rodzinnych więzi, jest problematyka społeczna, jest znany skądinąd z literatury motyw wydarzeń z przeszłości, od których bohaterowie nie potrafią się oderwać. Jest interesujący, wiarygodnie zarysowany główny bohater, jest intryga i sprawnie budowane napięcie. Winny to po prostu rasowy thriller, który spełni oczekiwania wszystkich miłośników gatunku.

Tagi: bóg