Historia Hiszpanii
Tunon de Lara Manuel Valdeon Baruque Julio Dominguez Ortiz Anton

Mimo że rządy dyktatora Franco dawno się skończyły debata na temat Hiszpanii nadal nie cichnie. Obecnie ponownie pojawiła się kwestia walki o niepodległość Katalonii i niedawne, mocno kontrowersyjne objęcie tronu przez Filipa VI. Realia III tysiąclecia poddają w wątpliwość podstawowe filary naszej wiedzy, które powoli są rozliczane już przez współczesny świat. Zatem pojęcia narodu, państwa czy obywatelstwa powinny być obecnie postrzegane w nowym świetle i dlatego potrzeba refleksji na temat znaczenia tych zagadnień jest duża nie tylko w Hiszpanii. Dziś wiedza o przeszłości pomaga nie tylko lepiej zrozumieć teraźniejszość, ale pozwala rozważnie decydować o przyszłości.

Ta pozycja to synteza rozległej wiedzy o tym kraju. To pierwsza próba zebrania jak najbardziej szczegółowych informacji w jednym tomie. Trzeba przyznać, że udana. Książka stanowi kompletny i dokładny obraz osobowości i wiedzy historycznej autorów - wielkich historyków. Szkoda, że nagle urywa się na ostatnich latach dyktatury Franco. To produkt współpracy czterech wiodących specjalistów. Lara był specjalistą od historii współczesnej, Ortiz jednym z najlepszych z historii hiszpańskiej starego reżimu i społecznej, a Baruque był historykiem okresu średniowieczna. Niestety wszyscy już nie żyją. Publikacja ta to połączenie niespożytej ciekawości kulturowej jej autorów i ich szerokiej edukacji humanistycznej. Niezachwianie zachęca do teoretycznej konceptualizacji pracy historycznej. Wspomina o tradycji, uwypukla ideologię tamtych czasów i kulturę jako walkę o hegemonię społeczną. Uzupełnia "pustynne" przestrzenie historii.

Napisana z dziennikarską zwinnością i do tego przy użyciu efektywnego stylu. Autorzy interpretują przytoczone tu fakty ze spokojem i zawsze przy wsparciu wielu źródeł bibliograficznych. Bije z niej otwartość i rzadki rodzaj talentu, które podwyższają jej magnetyzm. Trzeba przyznać, że autorzy potrafili wywrzeć wrażenie nie tylko na swych ówczesnych współpracownikach. To połączenie analitycznego rygoru i jasności wykładu. Zapewnia prosty obraz i interdyscyplinarne podejście do badanego tematu. Zauważalne są tu inspiracje pracami Ernesta Labrousse'a, Marca Blocha, Luciena Febvre'a i Fernanda Braudela. Nie można także zaprzeczyć jej wyraźnej analizie socjologicznej i politycznej.

Trochę przeszkadzała mi w lekturze niewielka czcionka. Męczyła mój wzrok. Nie jest to z pewnością lektura do czytania "od deski di deski". Zgłębiam ją nadal. Jak na razie wybiórczo. Powoli. Wydawałoby się chaotycznie. Ogrom informacji tu zebranych mnie przytłacza i jednocześnie niebywale uszczęśliwia. Najbardziej zainteresowały mnie rozdziały: Hiszpania rzymska, Korona Kastylii w XIV i XV stuleciu, Kultura i mentalność, Karol III i Karol IV, Wojna domowa i Hiszpania pod dyktaturą Franco. A jeszcze tak wiele przede mną. Bogactwo źródeł bibliograficznych niezwykle mnie ukontentowało, a słowo wstępne i noty biograficzne opracowane przez Piotra Sawickiego pomogły mi poznać problemy z jakimi zetknął się polski tłumacz i wydawca tej publikacji. Może kiedyś nadejdzie dzień, że poznam jej wszystkie rozdziały. Na razie mi do tego nie spieszno. Chcę jak najdłużej mieć możliwość zgłębiania jej treści. Jednak dziś mogę już przyznać, że znane mi fragmenty są bardzo zajmujące...