Recenzja książki: W cieniu

Recenzuje: Adrianna Michalewska

Co może zrobić człowiek, któremu ziemia nagle osuwa się spod nóg? Jak żyć, gdy pewnego dnia człowiek, któremu ufamy i z którym żyjemy pod jednym dachem od dwudziestu lat, przychodzi i mówi, że to koniec, że odchodzi, a my mamy się wyprowadzić i do tego udawać, że nic się nie stało, bo tak się przecież zdarza? Możemy czekać, licząc, że się opamięta, że nasze życie wróci na poprzednie tory. Ale gdy wydarzenia nabierają tempa, czasami trzeba działać. Aby ocalić swój świat, należy podjąć trudną decyzję i zdecydować, kto ma umrzeć. Albo damy się zabić, albo sami kogoś zabijemy.

Susan Harrison, znana pod pseudonimem A.S.A. Harrison, kanadyjska performerka, napisała powieść, thriller psychologiczny, w którym zbrodnia jest w zasadzie wydarzeniem drugoplanowym. Jej debiutancka książka, W cieniu, opublikowana już po śmierci artystki, stała się bestsellerem nie z powodu wartkiej akcji czy szczególnie wyrafinowanej zbrodni. W cieniu to w rzeczywistości psychologiczna analiza ludzkich zachowań, refleksja nad działaniami, do których popycha nas społeczeństwo. Jak pokazuje Harrison, niezależnie od tego, czy coś robimy, czy też biernie czekamy na rozwój wypadków, efekt może być taki sam. Działanie ma własności terapeutyczne, pozwala uzyskać złudne poczucie panowania nad swoim losem, jednak rzeczywistość nie zawsze odpowiada naszym oczekiwaniom i brak wiedzy jest dla ofiar przestępstwa istotniejszy niż pełna świadomość tego, co się wokół dzieje.

Czterdziestokilkuletnia psychoterapeutka Jodi pewnego dnia dowiaduje się, że mężczyzna, z którym dzieli życie od przeszło dwudziestu lat, postanowił ją opuścić i ułożyć sobie świat na nowo. Jest wstrząśnięta, ale nie dramatyzuje. Spodziewa się, że przeżywający kryzys wieku średniego partner otrząśnie się z chwilowego kaprysu i wróci do niej i do ich wspólnego, komfortowego, bezkonfliktowego życia. Todd, początkowo zachłyśnięty nowymi doznaniami, zaczyna podejrzewać, że jego dotychczasowe życie z Jodi miało jednak swoje uroki. Oboje rozważają, co powinni zrobić. Tymczasem do gry wkraczają przyjaciele i przyjaciółki, którzy mają już gotowy zestaw przestróg i rozwiązań patowej sytuacji. Zwłaszcza, że w grę wchodzi spory majątek, zgromadzony przez jedną z rozstających się osób. I zanim Todd oraz Jodi podejmą jakieś decyzje, świat stanie na głowie.

Powieść Susan Harrison wpisuje się w konwencję znaną nam z twórczości Dennisa Lehane. Świat bohaterów warunkuje przeszłość, kształtująca ich decyzje i sposób reagowania. Pogłębiona analiza ich zachowania, często będąca głównym przedmiotem thrillera, odsuwa fizyczną zbrodnię na drugi plan. Prawdziwe przestępstwo jest już faktem, zanim ktoś pociągnie za spust rewolweru. Krzywda rodzi krzywdę, a działanie jest dużo gorsze od zaniechania. Jednak bohaterowie nie mogą tak po prostu przejść nad wydarzeniami będącymi ich udziałem do porządku dziennego. Po pierwsze, obawiają się, że sytuacja przybierze jeszcze bardziej niekorzystny dla nich obrót. Po drugie, zbyt wiele osób w ich otoczeniu zachęca do działania. I tak ofiara staję się zbrodniarzem, a zbrodniarz - ofiarą. Nikt nikomu nie ufa, nawet wspólne życie do niczego nie zobowiązuje. Jak w powieści W cieniu przyjaciel staje się wrogiem, a człowiek, któremu kiedyś podało się pomocną dłoń, okazuje się tym, kto postanawia zniszczyć nam życie.

W cieniu jest historią, którą polecić warto czytelnikom z analitycznymi umysłami. Tu nie ma zagadki, pościgów i sensacji. Jest na zimno kalkulowana historia o tym, co zrobić, gdy ktoś postanawia zniszczyć nasze życie, a my jesteśmy gotowi na wszystko, aby tylko je zachować. Pozycja dla koneserów.