Crack
Daria dziedzic

Tomik wierszy pt. ,,Crack" młodej poetki z Dąbrowy Górniczej Darii Dziedzic (ur. 1977) - absolwentki bibliotekoznawstwa oraz filologii polskiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach jest już trzecim Jej zbiorem wierszy. Wcześniej wydała: ,,Anioły, sny, wiersze" (Nowy Świat 2003) oraz ,,Wyspę" (Mamiko 2010). Znana jest też z licznych publikacji w lokalnych i ogólnopolskich pismach literackich oraz jako laureatka wielu konkursów literackich. Jest więc poetką dojrzałą, co w pełni potwierdza też obecna publikacja.

Książka jest osobistym hołdem złożonym wybitnemu poecie żydowskiemu niemieckiego pochodzenia Paulowi Celanowi (1920-1970). Otwiera ją motto zaczerpnięte z wiersza Celana ,,Słowo o zstępowaniu do głębi" ze zbioru ,,Die Niemandsrose" (1963):

,,Wiesz, przestrzeń jest nieskończona,

wiesz, nie musisz latać". (s. 5)

Tomik skomponowany jest na wzór klasycznej powieści i składa się z Prologu, trzech rozdziałów (Paulstreet I, Paulstreet II i Paulstreet III) oraz Epilogu. Zamieszczone w nim wiersze to poetycka podróż po poezji i świecie Paula Celana, Jego miasteczku, innych ważnych miejscach i wydarzeniach w Jego trudnym, nieszczęśliwym życiu, zakończonym przedwcześnie samobójstwem. Prolog stanowi tylko jeden krótki wiersz, który wprowadza melancholijny klimat do kolejnych rozważań, klimat którego metaforą jest zima:

,,zima. spieszna, śmiertelna

melancholia rodzi się z najczulszych

słów pod kopytami

przemykają wystraszone zwierzęta

teraz już mogę wejść na tory, odrosnąć"

(,,czarne płatki, lód pękający w oczach,

pierwsza głębia", s. 9)

Rozdziały zatytułowane po angielsku jako ,,Ulica Paula" zapełnione są lapidarnymi i skondensowanymi semantycznie miniaturami poetyckimi, w których odbywamy z Autorką tę osobliwą podróż do świata Paula Celana, jego dzieciństwa, młodości, lat dojrzałych, jego miasteczka i innych ważnych miejsc i wydarzeń w życiu, jego przyjaciół i bliskich, a przede wszystkim do Jego poezji. Bohaterka wierszy, ich podmiot liryczny, prowadzi z Celanym bardzo osobisty, miejscami nawet intymny dialog:

,,mówię ci, paul, zostanie w nas

po urojonej podróży szron lub brak pamieci

codziennie rozmawiam z tobą

w końcu czymś

musimy zawrócić sobie w głowach"

(,,pozostałości", s.67)

Wiersze Darii Dziedzic pełne są wieloznacznych symboli, tropów i metafor, których odczytanie i zrozumienie wymaga często dużej erudycji, oczytania w klasykach filozofii i literatury, ale też znajomości idolów współczesnej kultury masowej. Subtelne aluzje odsyłają do Kanta, Darwina, Marcela Prousta, ale też do ,,Jaskółki uwięzionej" Kazimierza Szemiotha, bardziej znanej z kultowego przeboju Stana Borysa, a także do Telly'ego Savallasa i Vivien Leigh. Lektura tych wierszy nie jest więc łatwa, ale zaspokaja najbardziej wysublimowane potrzeby i gusty czytelnika dobrej poezji współczesnej, nie powiela znanych schematów i stereotypów literackich, proponuje nowe, oryginalne odczytanie utworów jednego z nawybitniejszych poetów XX wieku i skłania do pogłębionej nad nimi refleksji. Podobnie jak Prolog również Epilog wypełnia tylko jeden wiersz, bardzo wymowny, osobisty i piękny:

,,tak rodzi się czerń. tak umiera

a we mnie kołyszą się twarze

mówisz że może już koniec

wyłowiony z morza bądź lodowiec

w zimowy wieczór, kiedy o tym mówisz

wypadają włosy i staję się zmęczonym twoim blogiem

dnem rzeki w jasnych oczach

posłuchaj, tak właśnie śpiewam

tak śpiewa każdej nocy inaczej"

(popatrz", s.75)

Tomik został wydany przez Pomysł Wydawniczy GNIOTOWNIK w Poznaniu pod patronatem ,,Zesztów Poetyckich". Niektóre wiersze zostały przetłumaczone przez Monikę Andryszak na niemiecki, Christosa Kargasa na grecki i Mikołaja Chmiela na angielski. Posłowie napisała Roma Jegor.

Daria Dziedzic: Crack.

Pomysł Wydawniczy GNIOTOWNIK,

Poznań 2014, ss. 84

ISBN 978-83-939433-0-2

Tekst publikowany pierwotnie na łamach

portalu ,,Sztukater" (http://sztukater.pl)