Arcydzieło kobiecej literatury tureckiej. Turcja, schyłek XIX wieku. Na tronie zasiada „krwawy sułtan”, Abdul Hamid II, w społeczeństwie narasta ferment. Na tym tle rozgrywa się historia Rabii, córki komedianta zdobywającego szturmem stambulskie sceny. Kiedy ojciec za wykpiwanie możnych i konszachty z młodoturkami zostaje wygnany ze stolicy, pieczę nad dzieckiem przejmuje dziadek, surowy i zionący nienawiścią do całego świata imam. Wychowywana w izolacji od otoczenia, pozbawiona prawa do śmiechu i zabawy, Rabia ma jednak talent, który ją ocali: piękny głos. Śpiewając wersety Koranu, zyskuje wstęp na salony, gdzie odkrywa świat pozornych przyjemności i pałacowych intryg. W domu swojego protektora, Selima Paszy, otrzymuje możliwość pobierania nauk u słynnego derwisza, Vehbiego Efendiego, a dzięki Peregriniemu, muzykowi z Włoch, poznaje muzykę europejską. Po powrocie ojca z wygnania Rabia decyduje się z nim zamieszkać. Z biegiem lat staje się samodzielną młodą kobietą, wierną tradycji i religii, obowiązkową, skromną i wystarczająco silną, by stawić czoło przeciwnościom losu. Dzięki ojcu Rabia zanurza się w fascynujący świat teatru, radości i zabawy. Świat, w którym pozna wreszcie smak miłości i gorycz cierpienia.
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Data wydania: 2009-09-04
Kategoria: Literatura piękna
ISBN:
Liczba stron: 336
Tytuł oryginału: The Clown and His Daughter / Sinekli Bakkal
Język oryginału: turecki
Tłumaczenie: Anna Kłosiewicz
Przeczytane:2017-02-07, Ocena: 5, Przeczytałam, Poszły w świat..., ...Arabski Świat,
„Rabia” Halide Edip Adivar została uznana za arcydzieło tureckiej literatury kobiecej. Wydana w 1935 roku w Wielkiej Brytanii, a dopiero po roku w Turcji bardzo dobrze oddaje klimat epoki panowania Abdula Hamida II zwanego „krwawym sułtanem”. Pod koniec XIX w. w społeczeństwie Stambułu narastało niezadowolenie, a wykpiwanie możnych i znaczących osobistości oraz kontakty z ruchem młodoturków zawiązanym w 1878 r. skutkowało licznymi wygnaniami z kraju.
W takich niespokojnych czasach przyszło żyć Rabii – tytułowej bohaterce powieści H.E. Adivar. Dziewczynka urodziła się w rodzinie poważanego i surowego imama, który we wszystkim dopatrywał się próżności, zła i rozwiązłości. Matka dziewczynki wychowywana przez tak zasadniczego i apodyktycznego ojca stała się zgorzkniałą i nieszczęśliwą kobietą. Ojciec Rabii był artystą, komediantem, osobą o skrajnie różnym charakterze i podejściu do życia. Deportowany z kraju przez wiele lat pozostawał na wygnaniu. Utalentowana muzycznie Rabia, wychowywana przez matkę i bezwzględnego w poglądach dziadka, swoje nieszczęśliwe dzieciństwo kojarzy jedynie z nauką wersetów Koranu i lękiem przed okrutną sprawiedliwością Allaha. Dopiero, gdy jej ojciec Tewfik powrócił do Stambułu mogła zaznać radości i beztroski. Wyklęta przez matkę i dziadka uciekła do ojca i prowadziła z nim sklep w dzielnicy Sinekli-Bakkal. Jej piękny głos i wrodzony talent doskonalony na lekcjach śpiewu u najlepszych nauczycieli zaowocował prawdziwą nobilitacją. Już jako nastolatka Rabia zyskała sobie przychylność i sympatię wyższych sfer. Poznała ich życie opływające w luksusy i pozorne przyjemności oraz stała się świadkiem pałacowych intryg. Jej dorosłe życie, tak różne od innych muzułmańskich rodzin, nie było jednak wolne od smutku i cierpienia.
Lektura powieści to ciekawa i ekscytująca wycieczka nad wody Bosforu, do Turcji, w której zachodzą ogromne zmiany. Nowoczesność wkracza pomiędzy dawną kulturę i tradycję, europejskość jest tępiona i wykpiwana. Z drugiej jednak strony łamane są przyjęte przed wiekami wzorce i zasady. Bohaterka jako reprezentantka muzułmańskich kobiet, wychowana w skrajnym rygorze, staje się łącznikiem pomiędzy starym i nowym porządkiem. Jej mąż – Włoch, chrześcijanin jest nauczycielem i kompozytorem. To miłość do muzyki tak naprawdę łączy tych dwoje ludzi. I choć związek ten jest mało autentyczny, na pewno stanowi spore wyzwanie dla ludzi ze skrajnie różnych kultur. Zachowanie Rabi drażni i wydaje się być nieco sztuczne. Mamy tu twarde reguły, zasady i konwenanse z jednej strony i zauroczenie i pociąg do tego co nowe, nieznane z drugiej. W bohaterce nieustannie ścierają się dwie natury.
Kiedy przyjrzymy się bliżej biografii autorki, bez trudu odnajdziemy w „Rabii” sporo wątków autobiograficznych. W odniesieniu do płaszczyzny polityczno-historycznej powieść może być ciekawym tematem do dyskusji na temat europeizacji Turcji i roli kobiety w muzułmańskim świecie. To ciekawa propozycja dla osób chętnych do poznawania innych kultur i tradycji.
Zachęcam do lektury.