Genezis
Bernard Beckett

Szczerze powiedziawszy, rzadko mam przyjemność z science fiction. Nie za bardzo przepadam za statkami kosmicznymi, sztuczną inteligencją, czy innymi technologicznymi wymysłami przyszłości. Jednak, gdy koleżanka z filozofii, która omija ów rodzaj książek z jeszcze większą gorliwością niż ja, poleciła mi Genezis, to nie mogłam oprzeć się pokusie sięgnięcia po nią.

Powieść Bernarda Becketta przedstawia czterogodzinny egzamin główniej bohaterki, Anaksymandry, oscylujący pomiędzy wydarzeniami z przeszłości a postacią Adama Forde, który bez wątpienia, w sposób wyjątkowy, odznacza się na tle omawianej historii. Anaksymandra szczegółowo opowiada o upadku cywilizacji, tworzeniu się utopijnej republiki, a także postaci Adama i Arta – eksperymentalnego robota, który miał za zadanie nauczyć się żyć wśród ludzi. Z każdym omawianym przez bohaterkę tematem, czy ukazanym hologramem, egzaminatorzy zadają coraz to bardziej kłopotliwe pytania, a Anaksymandra poznaje tajemnice, o których wolałaby nigdy nie usłyszeć…

Genezis wciągnęło mnie w swój naukowo-filozoficzny świat niemalże od pierwszych stron. Z początku dość sceptycznie podchodziłam do budowy przypominającej miejscami dramat, ale w końcu przekonałam się do tej formy. Nawet uznałam ją za dużą zaletę - nadaje powieści indywidualności i powiewu świeżości, gdyż takie rozwiązanie w książkach spotyka się raczej rzadko. Ponadto, książka napisana jest pod bardzo filozoficzno-technicznym kątem, uważam jednak, że nikt nie będzie miał problemu ze zrozumieniem jej treści, która - swoją drogą – jest co najmniej zastanawiająca. Benard Beckett w bardzo intrygujący sposób ukazuje czytelnikowi przyszłość, gdzie utopia nazywana jest jedynie utopią, a ludzie wyzbywają się swoich uczuć w imię lepszego życia. Lecz czy naprawdę jest lepsze? Ukochana postać Anaksymandry, Adam Forde, buntuję się przeciwko temu stanowi rzeczy i dzięki dużemu poparciu obywateli, zamiast na śmierć zostaje skazany na towarzystwo sztucznej inteligencji – Arta. To właśnie z nim prowadzi ciekawe, filozoficzne rozmowy, które chłonęłam jednym tchem. Jednocześnie zastanawiałam się nad tym, jak daleko w przyszłości rozwinie się technologia? I czy sztuczna inteligencja nie zastąpi przypadkiem człowieka?

- Jesteś zaprogramowany, aby podważać moje przekonania - Adam wzruszył obojętnie ramionami, najwyraźniej wyzbywszy się już swego gniewu. - Ale ja postanowiłem Cię ignorować. Mamy więc sytuację patową.

- Interesujący dobór słów - stwierdził Art. - Z drugiej strony, mógłbym powiedzieć, że ty jesteś zaprogramowany, żeby mnie ignorować, a ja, dla zabawy, staram się walczyć z twoim programem i podważać twoje przekonania.

- Nauczyli Cię tej gadki w fabryce, w której zostałeś wyprodukowany?

- Wiem, jak produkuje się ludzi. Nie mów, że widzisz w tym więcej godności.

W powieści nie brakuje także humorystycznych akcentów, choć świat przedstawiony w niej przypomina bardziej antyutopię. Sam wygląd Arta, który przypominał paskudną metalową wersję owłosionego orangutana, budzi w czytelniku niemałe obrzydzenie, choć ciężko mi jednoznacznie powiedzieć, czy ów robot jest postacią pozytywną, czy negatywną. Wiem jedno – bez wątpienia autor chciał nam pokazać, że technologia wcale nie dąży do ulepszenia i upiększania naszego świata – ona go niszczy.

Warto wspomnieć tutaj również o zakończeniu Genezis. Jest zaskakujące, nieprzewidywalne i wręcz wprawiające czytelnika w osłupienie. Nawet po przeczytaniu ostatnich słów książki, nie potrafiłam odłożyć jej na bok, jak mam zwyczaju. Po prostu patrzyłam jak zaczarowana na ostatnią stronę i potrafiłam wydusić z siebie tylko: ale… ale… jak to? Naprawdę, ciężko opisać mi uczucia, którymi zakończyłam przygodę z tą książką. A może jest wręcz przeciwnie? Bo bez wątpienia na długo zostanie w mojej pamięci. 

Dlatego właśnie Genezis polecam absolutnie wszystkim. Ta książka doprawdy warta jest uwagi, przedstawia ważne aspekty cywilizacji i tego, do czego stopniowo dąży. Być może tego samego możemy spodziewać się w przyszłości?