Powszechne wśród wspólnot szamańskich wierzenia dotyczące zejścia pod ziemię dają się wytłumaczyćm ającym podłoże neurologiczne wrażeniem wiru. Wprowadza ono ludzi w trzecie, najgłębsze stadium transu, kiedy to doznają halucynacji i widzą zwierzęta, potwory i inne obrazy. Wir stwarza wrażenie ciemności, ciasnoty, niekiedy powoduje trudności z oddychaniem. Wejście do otworu w ziemi czy do jaskini odtwarza i materializuje to neuropsychologiczne doświadczenie. Poandto, jak jasno pokazują przytaczane relacje, duchowe podróże podziemne
Na obszarach Afryki Południowej, gdzie malowidła występują najliczniej, nie ma głębokich jaskiń, ale najwyraźniej skalne schroniska przynajmniej w pewnych sytuacjach postrzegane były jako wejścia do świata duchów. Artyści-szamani mieli dar przekonywania różnych stworzeń i duchów z niższego świata, by przekroczyły skałę. Czyniąc to, odtwarzali swe wizje i czynili dotykalnym to, co przeżyli i ujrzeli podczas pozacielesnych podróży do dolnego świata. Podziemne pochodzenie niektórych wyobrażeń zasugerowane bywa przez sposób, w jaki wy
Więcej