Człowiek, Rozmówca i Pies

Całe miasto przesycone było atmosferą klubokawiarnianych spotkań. Kiedyś, to właśnie przy stolikach powstawały teorie i robiono intersy. Literat siedział za plecami arystokraty, który sąsiadował z nowoczesnym przemysłowcem. Dzisiaj, część atmosfery zagarnięta została przez multikulturalną globalizację, nakazującą ludziom podejmowanie konkretnych decyzji w odpowiednich do tego miejscach. Ale tylko część, nie całość. Dalej istniały wyspy starego porządku rzeczy, w których niezaznajomiony z nim człowiek, podsłuchując odbywające się rozmowy, bez wątpienia byłby zadziwiony różnorodnością tematów.

Przy jednym z takich stolików siedzieli bohaterowie tej skromnej opowieści. Sceneria, pozostająca właściwie bez znaczenia, być może – sprzecznie z zamierzeniem autora – przyjmie dla Czytelnika postać ważnego tła dziejących się wydarzeń.

W miejscu tym panował przyjazny półmrok, pozwalający zachować intymność nawet wśród licznych klientów lokalu. Na omawianym stoliku, jak na każdym innym, stała świeca. Co znamienne, obsługa kawiarni zapalała ulotny płomień przy stolikach do których dosiadali się goście, gasiła go też – zapewne z oszczędności – po opuszczeniu krzeseł przez gości. Mimowolnie, migotliwe płomienie stawały się symbolem prowadzonych przy nich rozmów, odchodząc w niebyt razem z rozstaniem zgromadzonych przy nich osób.

- On był mądry – zaczął powoli.- Nie wiem, jak Ci to wytłumaczyć, to nie była mądrość ludzka. Właściwie, wydaje mi się, nie należała ona do naszego świata, choć z pojęć filozoficznych – o ile mi wiadomo – jego postawę najlepiej oddawało pojęcie stoicyzmu. – powiedział niepewnie.  I, po chwili zastanowienia, kontynuował – Nie, żebym się na tym znał. Nie znam się, a Ty, chociaż wiesz o wiele więcej, i tak lepiej tego nie zdefiniujesz.
- Objawiał się?
- Co? – wytrącony z rozmyślań zapytał.
- Jak się objawiał ten jego, jak to ująłeś, stoicyzm?
- Trudno oddać to przy pomocy przykładów. Czas wokół niego przemijał, a on, poza tym, że starzejąc się tracił sporo ze swojej młodzieńczej energii, wydawał się być niezmieniony. Miał swoje utarte ścieżki, człowiek pozornie go nie obchodził. Choć tak naprawdę, był towarzyski. Tylko, z natury rzeczy, potrafił bywać obok Ciebie, nie mówiąc nic. I ten nasz ułomny język nie był mu do niczego potrzebny; o wiele doskonalej wyrażał swoje przemyślenia przy pomocy oczu i mimiki.
Rozmówca strzepnął dym z papierosa.
- To właściwie niezwykłe, jak my, istoty wyższego rodzaju, nachalnie staramy się przekazywać informacje przy użyciu tylu metod. Obraz, język. Na co to wszystko? Do czego nas to zbliża, powiedz mi do cholery. Twarze wszystkich są takie podobne w wyrazie, dlaczego nie potrafimy opanować sztuki przekazu przy pomocy gestów jedynie?
- Nie pierwszy zwróciłeś na to uwagę.
- Ja wiem. – powiedział z namysłem, popiając kawę. – Ale pierwszy zauważam, że takie głupie przecież zwierze, opanowało to lepiej niż większość z nas, ludzi.
- Nie pierwszy. W antycznej Grecji...
- Pieprzyć starożytność. To było, bez mała, dwa tysiące lat temu. I od tego czasu się jakoś posunęlismy w tym aspekcie? Coś, kurwa, nowego udało nam się wyciągnąć z obserwacji zwierząt?
Rozmówca skinął tylko głową, na znak zgody. Pewnej uległości, pogodzenia się ze smutnym faktem porzucenia obserwacji tej subtelności w kontaktach między osobami, o której Ludzkość zwykła twierdzić, że wie już wszystko.
- No właśnie. Może to ja jestem dziwny, ale się z nim wychowywałem, dorósł trochę ode mnie wcześniej, ale też bez przesady. Raczej równo się to odbywało. Dlatego miał na mnie taki wpływ. Kwestia być może tego, że z wyrazu twarzy możesz odczytać co tylko zechcesz. Może...
Rozmówca zaciągnął się dymem i oparł prawą ręką o oparcie krzesła. On zmarszczył jedynie brwi.
- Z drugiej jednak strony, ten jego dystans, to coś, do czego zacząłem dążyć. Zabawne, prawda, że zacząłem się od niego uczyć? No bo co on może wiedzieć o świecie, raz, że wiecznie z nami, ludźmi, dwa, że wyrwany ze swojego środowiska. A jednak, zawsze zauważyć można było niemą reakcję na to, co dzieje się na świecie. Być może właśnie fakt, że skazany był na obserwacje naszych zachowań, pozwolił mu obrać tak specyficzny sposób postępowania wobec świata.
Nastąpiła chwila milczenia. Rozmówca nie chciał jej przerywać, widząc, jak tamten zbiera myśli.
- Reagowania na to, co się dzieje wokół niego. Nienawidził alkoholu i kłótni. Kiedy wybuchał spór, a tak przecież było często, wycofywał się, lecz nie chował. Wcyofywał po prostu i obserwował z dystansu tych głupich ludzi, co kłócą się o ideały, o swoje własne wyobrażenia drugiego człowieka... No bo, powiedz mi, o co się można kłócić?
- Złości Cię ktoś, kto zaczyna zachowywać się nie tak, jakbyś chciał.
- Właśnie. Zresztą... Z czasem też nauczył się złościć. To potrwało kilka lat, ale wreszcie, kiedy człowiek nie pomagał mu w wypełnieniu jego planu dnia, oburzał się. Ale to ważne, egoizm przyszedł do niego z czasem, z zewnątrz. Młodzieńcza energia go przykrywała, ale z upływem dni i miesięcy stawał się wymagający. Od człowieka nauczył się, że trzeba stawiać na swoim, nawet kosztem wkurzania wszystkich wokół. Chociaż przecież jadł nam z ręki, to stawiał wymagania. Czy to przypadkiem nie jest tak, że my też uczymy się tego od innych jakąś dziesiątką naszych umysłów, a potem dorabiamy do tego ideologię o radzeniu sobie w okropnym świecie?
Rozmówca poruszył jedynie brwiami i poprawił swoją pozycję na niewygodnym siedzisku. Odpowiedź była zbędna, nie było to pytanie retoryczne, ale też nikt nie oczekiwał na nie odpowiedzi.
- Wiadomo, nie zatracił się w tym. Od początku do końca pozostał tym spokojnym stworzeniem, nie stał się wiecznym upierdliwcem. Ale jakaś część niego poddała się dyktatowi otoczenia. Nazywamy to „dostosowaniem”. Adekwatniej by chyba było: uzależnieniem od społeczeństwa.
- Które ma nie tylko złe strony, przecież...
- Jasne. – Zgasił papierosa w popielniczce. – Pewnie że tak, w końcu... Jakaś część nas musi ulec i się podporządkować, inaczej społeczeństwo nie miało by szans zaistnieć. Tylko, zwróć uwagę, popatrz na tych ludzi, dostosowujemy się chyba coraz mniej. Może to dobrze, oszczędzamy nasze własne ja od zniszczenia przez bandę dzikich Hunów-współplemieńców. I źle, bo zanikają więzi.
- Na ulicy zderza się tylko nasze ego.
- Właśnie. Nie współistniejemy, ale raczej istniejemy mimo wszystko. Mimo tego, że każdy nam przeszkadza i kopie pod nami dół. Chce nas oszwabić na sprzedawaniu nam głupiego piwa. Stawia swoje prywatne „ja” ponad wszystko inne na naszej planecie. Może jego rolą było właśnie zwrócić mi na to uwagę: nauczyć mnie sposobu, jak być dla siebie i dla innych. Mimo tego, że pozostali coraz rzadziej tak postępują...