Lalka
Bolesław Prus

   Powieść ma dwoistą narrację. Większość rozdziałów to tradycyjna opowieść z trzecioosobowym narratorem, jednak mamy też do czynienia z (nie)miłym dodatkiem w postaci „Pamiętnika starego subiekta”, gdzie poznajemy przeszłość Ignacego Rzeckiego, będącego subiektem w sklepie głównego bohatera, jak i bieżące wydarzenia opowiedziane z jego perspektywy. Co kto lubi, ale ja w czasie lektury stron wypełnionych przydługim bełkotem staruszka, co chwila łapałam się na tym, że czytam po raz kolejny to samo zdanie, albo w ogóle gubię wątek… Droga przez mękę.

 

   Jak wspomniałam wyżej, główny bohater, czyli Stanisław Wokulski, to kupiec, który swojego niewiarygodnego majątku dorobił się w Bułgarii. Człowiek wykształcony, konkretny, może i dałby się lubić, gdyby nie jego z choinki urwana, przesłaniająca cały świat, wielka miłość do panny Izabeli Łęckiej, arystokratki z Bożej łaski, której głównym zmartwieniem jest sprzedanie rodowego serwisu, mającego częściowo pokryć domowe długi. Dziewczę to niezwykle płytkie i naiwne, ale obecność takiego wątku w „Lalce” dowodzi, że mężczyźni od dawien dawna najpierw lecą na wygląd, a później dopiero zaczynają zastanawiać się nad charakterem swojej potencjalnej wybranki. Przykre, ale za to jak prawdziwe. Podobnie jak to, że zacna Iza do Wokulskiego od samego początku pała dziwną niechęcią – bo facet zawód ma nie taki. Jakże to arystokratka może zaszczycić swoim spojrzeniem zwykłego kupca, nieważne jak uczonego i bogatego! Chociaż… co do drugiej zalety, wypadałoby się jeszcze zastanowić. 

 

   Przyznam szczerze, że gdyby tak skrócić „Lalkę” o dwieście stron, może i byłaby to całkiem ciekawa powieść. To prawda, że realia, jakie przedstawia, nie są już aktualne, ale miło czytało się na przykład opisy ówczesnego Paryża, czy też wielkopańskich zabaw i zalotów. Podejrzewam, że odrobina pikanterii nie zaszkodziłaby książce, a jedynie przyspieszyłaby akcję i dała więcej motywacji do czytania. Wyrzuciłabym część „Pamiętników starego subiekta” (szczególnie fragmenty o wojnie) i niekończących się „filozoficznych” rozmów bohaterów, szczególnie wywodów doktora Szumana. Wokulskiemu przydałoby się jeszcze trochę zdecydowania, bo swoją osobą po dłuższej chwili zaczynał mnie drażnić.