Recenzja książki: Cztery Drogi

Recenzuje: Book Loaf

Ogromny dom wypełniły milczenie i uprzedzająca grzeczność [...]. Każdy siedział na brzegu swojego łóżka, nasłuchiwał ostrożnych kroków w innych pomieszczeniach i czekał, aż ktoś do niego zapuka. Wejdzie do środka, przysiądzie i spyta, jak mu minął dzień. Ale nikt nikogo nie odwiedzał i o nic nie pytał, wszyscy żyli jak więźniowie za zamkniętymi [...] drzwiami. 

Mała, fińska wieś, położona nad Zatoką Botnicką. Trzy pokolenia kobiet - babka, matka i synowa - żyją pod jednym dachem. Każda stanowi zupełne przeciwieństwo tej starszej. Maria jest emancypantką, do pracy jeździ rowerem i nic nie robi sobie z faktu, że cały świat może podziwiać jej nogi, wystające spod obszernej spódnicy. Pewnego dnia z ulgą odrzuca krępujący ją gorset. To przełom, który wyznacza dla niej nowy początek. Nie chce i nie potrzebuje w swoim życiu mężczyzny. Jej jedyna córka - wprost przeciwnie. Niestety, małżeństwo nie daje jej szczęścia. Kiedy wnuk Marii żeni się z Kaariną, jedyną rysą na harmonijnym rodzinnym obrazku okazuje się być Lahja, która próbuje zemścić się na synowej za własne niepowodzenia.

Choć Onni, mąż Lahji, nie żyje już od wielu lat, jego obecność wciąż jest wyczuwalna w domu przy Czterech Drogach. W oparach tradycyjnej fińskiej sauny, pomiędzy ciszą i niedomówieniami, czają się rodzinne tajemnice związane z przeszłością ojca Johannesa. Po powrocie z wojny radziecko-fińskiej mężczyzna zmienia się nie do poznania i wszystko wskazuje na to, że jego zachowanie jest bezpośrednią przyczyną przemiany Lahji. Zgorzkniałej babki unikają nie tylko jej własne wnuki; nawet z dorosłymi już dziećmi nie potrafi znaleźć wspólnego języka.

Ta książka wydaje się idealnym przykładem zwykłej, a jednocześnie niezwykłej sagi rodzinnej. Z jednej strony mamy klasyczną tajemnicę, która paraliżuje życie rodzinne. Z drugiej - wszystko jest tu tak oszczędne i minimalistyczne, idealnie skandynawskie. Język jest prosty, ale nie pospolity, autor umiejętnie dobiera słowa, dając czytelnikowi możliwość wielowymiarowej analizy wydarzeń. Mimo tego, niezwykła plastyczność języka sprawia, że czytelnik z łatwością przenosi się w świat mroźnego odludzia, odgrodzonego od cywilizacji tundrą.

Podzielona na cztery części książka ukazuje, jak bardzo odmienne mogą być punkty widzenia głównych bohaterów. Wydarzenia z poszczególnych rozdziałów, prezentowane z perspektywy różnych członków tej wielopokoleniowej rodziny, zazębiają się i tworzą unikatowy obraz świata sparaliżowanego ciszą i trudną do określenia tęsknotą za innym życiem.

Szuka kontaktu z drugim człowiekiem, takim samym jak on, bo pragnie komuś powiedzieć, jak trudno jest tęsknić do czegoś, czego nawet nie wolno chcieć.

Autorka bloguje na: www.book-loaf.blogspot.com