Notatki samobójcy
Michael Thomas Ford

Piętnastoletni Jeff po nieudanej próbie samobójczej trafia do szpitala psychiatrycznego.  Spędza tu 45 dni. To czas, w którym poznaje innych "pacjentów", ale przede wszystkim poznaje siebie. Dr Katz próbuje dotrzeć do prawdy, którą chłopak skrzętnie skrywa w sobie. Uparcie odmawia rozmów o tym co się wydarzyło. Przychodzi jednak taki dzień, w którym wszystko zaczyna się zmieniać. A pytania: "Dlaczego trzeba ostrzegać ludzi przed tym, kim się jest? Dlaczego nie można po prostu być sobą?" stają się kluczowymi pytaniami, na które być może nikt nie znajdzie odpowiedzi.

Zestawienie tej pozycji z "Głębią Challengera" i czytanie ich bezpośrednio po sobie było błędem z mojej strony. W takim towarzystwie "Notatki samobójcy" wypadają niesamowicie blado. Nie żeby książka była jakaś wybitna, przez większość czasu lektury byłam zła, jak bardzo powierzchownie przez większość czasu był traktowany temat. Ale cóż, narracja pierwszoosobowa trochę wymusza choć teoretyczne spojrzenie z perspektywy bohatera, który uważał, że nic wielkiego się nie dzieje... Cóż, jako czytelnik mu wierzymy, a potem nagle pod koniec wychodzi sterta rzeczy, które wcześniej nasz kochany narrator najwidoczniej zatajał przed samym sobą, bo jak inaczej. No i motyw pod tytułem "swoje wiem, a potem totalnie zmieniają mi postrzeganie rzeczywistości i przyznaję, że kompletnie nie miałem racji" - jakoś w tej książce wybitnie mnie drażnił, zwłaszcza, że nasz bohater miał dość silną osobowość i widział absurdy, jakie zapewniała mu terapia...

Zawsze mnie wkurza tak duży nacisk na aktywność seksualną młodych nastolatków w powieściach. To, że w tym wieku zaczyna się zgłębiać swoją cielesność nie oznacza, że mamy zacząć traktować w tym momencie współżycie normalnie. A chyba do tego finalnie całość doprowadziła. Nie wiem, autentycznie nie byłam w najlepszym momencie do czytania tej książki. Średnia jest jak na pozycję poruszającą tak ważne tematy. Tyle.

"Nie mogę już oglądać wiadomości ani czytać gazet. Mam wrażenie, że ten ktoś, kto siedzi w niebie, ma wielki wór jakiegoś paskudztwa [...] i parę razy dziennie je wysypuje, doprowadzając wszystkich do obłędu"

Trochę mnie ten cytat rozbawił, a trochę wprawił w potakiwanie głową, na znak, że ja też już nie oglądam wiadomości i nie czytam gazet. Dokładnie z tych samych przyczyn co narrator książki "Notatki samobójcy" - piętnastoletni Jeff.

Kiedy go poznajemy, właśnie budzi się na szpitalnym łóżku i zupełnie nie wie skąd i dlaczego znalazł się w tym właśnie miejscu. Jego zdziwienie jest tym większe, kiedy dowiaduje się, co to jest za miejsce. 

"Wyznam wam coś: widok własnego nazwiska obok słów "oddział psychiatryczny" potrafi człowiekowi zepsuć dzień" 

a kiedy okazuje się, że ma dołączyć do terapii grupowej, twierdzi:

"Chcę to powiedzieć jasno: mamy tu czworo wariatów i mnie. Poznałem ich pierwszego dnia terapii grupowej. Wpierw nie chciałem w niej uczestniczyć, ale doszedłem do wniosku, że jeśli udowodnię, jaki jestem niesamowicie normalny, będą musieli mnie wypuścić"

A więc Jeff chodzi na terapię grupową i na swoje sesje indywidualne, jednak wciąż nie czuje "łączności" z grupą, wciąż zaprzecza, wciąż czuje się "normalny". Jednak nieobce mu są rozważania na temat samobójstwa i tak na przykład pyta: 

"Jak bardzo trzeba się znienawidzić, aby chcieć się zlikwidować" ?

Jednak tego pytania zupełnie nie odnosi do siebie, chociaż właśnie po próbie samobójczej trafił do psychiatryka. Jednak zastanawia się też ogólnie nad samobójstwem i przyznaję, że w swoich rozważaniach, wcale nie jest taki lekkomyślny, jakby się mogło wydawać.

"Wszyscy mają jakąś obsesję na punkcie samobójstwa. No bez przesady. Utrzymujemy przy życiu ludzi w celach śmierci tylko po to, żeby ich potem zabić. Pilnujemy więźniów, żeby nie odebrali sobie życia przed procesem. To bez sensu. Dlaczego można kogoś skazać na śmierć, ale jemu samemu nie pozwala się o niej zdecydować. Powiem wam, co o tym myślę. Myślę, że ludzie świrują, kiedy usiłujesz się zabić, bo tracą nad tobą władzę."

Jakkolwiek to by nie zabrzmiało, przyznaję, że z prawdziwą przyjemnością przeczytałam tę nie grubą, ale dość "treściwą" książkę. Niewiele czytam literatury młodzieżowej, a jeszcze rzadziej udaje mi się odczuć, że to naprawdę młodzieżówka. Tutaj język, sposób budowania zdań, wysławiania się, sposób rozmyślań, dyskusji, czy ćwiczeń terapeutycznych daje poczucie, że czytam coś rzeczywiście opowiadanego przez piętnastolatka, a nie przez pięćdziesięciolatka, który próbuje tylko nieudolnie nastolatka udawać. 

Wszystko, o czym tu przeczytałam, jest dla mnie jak najbardziej wiarygodne i prawdziwe, narracja pierwszoosobowa również okazała się jak najbardziej na miejscu. Polecam tę jedną z niewielu znanych mi młodzieżówek do poczytania ludziom w różnym wieku, myślę, że naprawdę warto.

Zapowiadająca się dość typowo historia 15 -sto letniego Jeffa okazuje się inną niż było to do przewidzenia. Książka omawia problemy nastolatków, porusza tmemat tabu jakim jest depresja. Dzięki sakratycznym wypowiedzią książka nabiera humoru przez co staje się lepsza. 

Książka, choć traktująca o bardzo ważnym problemie samobójstw, jest napisana lekkim tonem, często w sposób dowcipny, toteż nie jest to przygnębiająca lektura. 
Dookoła ataktują nas informacje z całego świata o aktach samobójczych, nie szukając daleko: Chester Benington wokalista Linkin Park oraz dosłownie przed kilkoma dniami lider popularnego w Azji (i nie tylko) zespołu Shinee Jonghyun (każda śmierć jest przygnębiająca, ale tutaj o tyle bardziej, gdyż piosenkarz był zaledwie rok starszy ode mnie).
Dlaczego ludzie decydują się na tak desperacki krok? Co nimi kieruje? Czy naprawdę nikt nie jest w stanie im pomóc? 
Jeff, bohater książki ma zaledwie piętnaście lat i jest po próbie samobójczej. Teraz przebywa w szpitalu psychiatrycznym, przechodzi terapię wraz z innymi dzieciakami z problemami (zwykłymi "świrami"), jak sam ich nazywa w swych zapiskach. Terapia nie przynosi ekefków, sam zaś nie chce zdradzić powodu, dla którego próbował się zabić.
Jest to mądra książka, choć potraktowana jak dla mnie zbyt lekko. Może dlatego, iż skierowana jest do młodzieży, toteż styl i język musi być dostosowany do odbiorcy. Nie mówię, że dziecko z myślami samobójczymi po przeczytaniu tej książki dozna "oświecenia" i zrezygnuje z tego kroku, niemniej warto jest zapoznać się z tą książką i rodzice też powinni. Tym bardziej, że osoby młode i zagubione, często nie dają po sobie poznać, że dzieje się z nimi coś bardzo złoego.