999. Nadzwyczajne dziewczyny z pierwszego transportu kobiecego do Auschwitz
Heather Dune Macadam

„Wszystkie niezamężne żydowskie dziewczyny i kobiety w wieku od szesnastu do trzydziestu sześciu lat muszą się zgłosić … 20 marca na badania lekarskie w celu skierowania na trzymiesięczne roboty rządowe. Żadna nie może zabrać do punktu rejestracji więcej niż czterdzieści kilogramów rzeczy osobistych”.

O tym właśnie traktuje ta niezwykła książka. O deportacji słowackich Żydówek. Dobrze ubranych, zdrowych, schludnych, miłych, prawych, lubiących kontakty społeczne, marzących o świetlanej przyszłości, wychuchanym przez rodziców. Niektóre po tym feralnym obwieszczeniu były smutne, inne przerażone a kilkanaście z nich cieszyło się wręcz, że „dorosłą” pracą zasłużą na szacunek, podreperują domowe budżety, nabędą doświadczenia i będą pracowały dla dobra swojego kraju.
Niewinność i naiwność cechowała wszystkie 999 dziewcząt. Nie wiedziały, że zacznie się gehenna, koszmar, z którego się nie wybudzą, a tylko garstka z nich przeżyje. Nie wiedziały, wsiadając do pociągu, że to początek nie podróży do fabryki obuwia, ale początek ich końca. Te z bogatszych rodzin miały szansę na ratunek, jednak machina biurokracji była za bardzo opieszała i dokumenty zwalniające z pracy były dostarczone zbyt późno. Płakałam, gdy czytałam, jak ojciec jednej z dziewcząt ze stosownym dokumentem gnał samochodem na złamanie karku po swoją ukochaną córeczkę, jednak pociąg ciągnący wagony bydlęce, w których dziewczyny podróżowały, przekroczył już granice Polski…

Czym zawiniły? Tylko tym, że urodziły się w złym miejscu i czasie…

Często przy czytaniu miałam ściśnięte gardło, a chusteczka trzymana blisko oczu powoli wilgotniała. Z każdą kolejną stroną, z każdym kolejnym podanym świadectwem byłam coraz bardziej wstrząśnięta, smutna i rozgoryczona. Tym bardziej że to nie była literacka fikcja, tylko niestety - samo życie. Zdjęcia, które Autorka znalazła i zamieściła w książce, dodatkowo potęgowały emocje. Kobiety opisywane w historii nagle nabrały realnych kształtów, zyskały twarze i przestały być dla mnie całkowicie anonimowe. To było jeszcze bardziej dołujące.

Chylę czoła przed Autorką, za profesjonalizm, za zagłębienie faktów, przekopywanie się przez archiwalne dokumenty, filmy, zeznania znajdujące się w USC Shoah Archive, Yad Vashem, Słowackim Archiwum Narodowym. Za odszukanie i namówienie do wywiadu jeszcze żyjących ocalałych i ich rodzin, by w pełni przedstawić świadectwa tego, co się wydarzyło. Z niezwykłą dbałością zagłębiła się w szczegóły i przedstawiła w sposób przejrzysty i obrazowy historię pierwszego transportu kobiecego do Auschwitz w ramach planu „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” Adolfa Eichmanna. To była trudna, żmudna i przygnębiająca praca. Uważam, że takie książki muszą powstawać, by przypominać dzisiejszym czytelnikom o wydarzeniach, które nie powinny być zapomniane.

Straszne czasy, oby nigdy nie wróciły. Gdzieś w tyle głowy przy czytaniu książki miałam w pamięci wspaniałe, mądre, wzruszające i niesłychanie ważne przemówienie Mariana Turskiego „Auschwitz nie spadło z nieba”. Z przesłaniem… nie bądźmy obojętni… pamiętajmy…

Za zapoznanie się z treścią książki dziękuję Wydawnictwu Prószyński i S-ka.

Przychodzę do Was z książką wyjątkowo trudną, ale bardzo ważną.
25 marca 1942 roku 999 niezamężnych dziewcząt wsiadło do pociągu.
Założyły co miały najlepszego i pomachały na pożegnanie. Były pełnymi radości słowackimi Żydówkami myślącymi, że jadą do pracy w fabryce.
Pociąg zabrał je jednak do obozu w Auschwitz.
W historii zostały pominięte, bo nie stały za ruchem oporu, walką o kraj. One były tylko młodymi kobietami skazanymi na poniżanie, katowanie i pracę nad ludzką siłę w głodzie i zimnie.
Historia opisana w książce jest przerażająca, tragiczna, a łzy same płyną do oczu. Stracić życie można było w każdym momencie i za nic. Za zły humor SS-mana.
Niewiem skąd brały tyle siły, woli do życia.
Nie będzie to lektura dla każdego. Jest ona brutalna, tamtejsza rzeczywistość opisana bez umniejszania okrucieństwa. Heroizm tych kobiet, ale i innych więźniów Auschwitz, az ściskała w sercu. Nie da się tego przeczytać ot tak,bez emocji. Myślę, że lepiej podzielić sobie książkę, aby przespać się z tym co autorka nam opisuje.
Książek o tematyce obozowej przerobiłam już stosy, ale ta wbiła mnie w fotel. Chociaż zabrzmi to dziwnie mam wrażenie, że przestawałam oddychać czytając niektóre sytuacje.
Prace autorki na temat Holokaustu zyskały uznanie min Muzeum Auschwitz - Birkenau. Uważam tą książkę za bardzo rzetelną publikację, godną polecenia. Brawa dla autorki, która wnikliwie przedstawiła historię tych kobiet. Opisała je z należytym im szacunkiem.

Na temat Holocaustu napisano już bardzo wiele. Każda nowa pozycja, która pojawia się na rynku wywołuje emocje, trudne i traumatyczne. Tym bardziej, że opisują czasy, które znamy tylko z opowieści i przekazów innych. Powinniśmy być pokorni wobec ludzi, którzy byli więźniami obozów zagłady, którzy przeżywali to piekło na ziemi, które fundował im drugi człowiek. Zawsze z trudnością przychodzi mi pisanie recenzji tak trudnych pozycji, muszę się przełamać i dać wyraz swoim odczuciom …

W marcu 1942 roku 999 młodych dziewcząt, rozkazem władz, miało jechać na trzy miesiące do pracy. Zadowolone i pełne nadziei spakowały się, ubrały odświętnie i pożegnane przez najbliższych wsiadły do pociągu. Do pociągu w jedną stronę, ku śmierci … Zostały przewiezione do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Na miejscu przez krótki czas żyły jeszcze nadzieją, że to tylko praca, zarobią i wrócą do swoich rodzin. Jednak z każdą chwilą ich nadzieja umierała i wiedziały, że są w miejscu, z którego będzie im trudno wrócić do normalnej rzeczywistości. Ile z nich przeżyło i wróciło do domu? Kilka, kilkanaście, a może kilkadziesiąt …

Ta powieść wbiła mnie w fotel. Nie mogę powiedzieć, że mnie zaskoczyła, ale długo po jej skończeniu nie mogłam się otrząsnąć i dojść do siebie. Łzy płynęły strumieniem, wzruszenie spłycało mój oddech, żal odebrał mi mowę. Smutek i rozpacz. Chociaż wielokrotnie brałam do ręki powieści o tej tematyce, to jednak ta wstrząsnęła mną dogłębnie. Historia niemożliwa i niewyobrażalna. Trudna do ogarnięcia. Nadal do dzisiaj nie jestem w stanie zrozumieć, dlaczego świat dał przyzwolenie na takie bestialstwo? Gdzie były władze innych krajów? Jak można było mordować tysiące ludzi w imię oczyszczania świata z zarazy? Wyrafinowane sposoby morderstw. Palenie zwłok przez innych więźniów.
Śmierć w tej powieści jest wszechobecna. Stracić życie można bez powodu, w każdej chwili. Wystarczy, że SS-man ma zły nastrój, wyciąga pistolet, i jednej kobiety mniej. Jak te młode kobiety musiały być silne psychicznie, aby wytrwać w takim miejscu? Codziennie patrząc na śmierć współwięźniów i zadając sobie pytanie: czy ja będę następna, trwały dalej. Głód, choroby, wycieńczenie organizmu ciężką pracą nie pomagały im w przetrwaniu. Wręcz przeciwnie, przybliżały je o krok do zagłady. I właśnie o to chodziło Niemcom. Zniszczyć ludzkość, oczyścić rasę aryjską ze złej krwi.

Autorka wiele czasu poświęciła na przygotowania materiałów, przejrzenie zasobów archiwalnych, liczne podróże po świecie, aby zamienić chociaż kilka słów z tymi, które opuściły krainę śmierci. Ale przedstawiła nam wiarygodne informacje, pełne faktów, często zapomnianych. Smutne obrazy, o których chce się jak najszybciej zapomnieć. Ukazała nam heroizm tych młodych i niepokonanych kobiet, codzienną walkę o przetrwanie, o kromkę chleba, o miejsce na sienniku, o kroplę wody ...

Ta powieść to intymna i bezkresna podróż po zakamarkach ludzkiej duszy. Prawdziwa perełka. Pozostawia nas w świecie refleksji i zadumania. Ją trzeba dopuścić do swojej świadomości – nie jest to łatwe i zdecydowanie, na spokojnie przemyśleć. Pozostawia wiele pytań, ale jeszcze więcej niewypowiedzianych odpowiedzi …

Polecam, sięgnijcie po nią. To lektura, która zmieni wasze spojrzenie na ten świat. Po jej lekturze będziecie dziękować, że żyjecie w dzisiejszych czasach. Ona umiejętnie wpływa na zmianę systemu wartości. Czy zasadne jest zamartwianie się, jaka będzie jutro pogoda w obliczu pytań, które stawiali sobie mieszkańcy obozu w Auschwitz ... Odpowiedź pozostawiam wam.

Nie jest to książka na dwa wieczory czy dwa popołudnia. Czytając tę książkę przeżywamy razem z tymi dziewczynami ich cierpienie i walkę o przetrwanie. Wyjeżdżały młode, dobrze wychowane i ładnie ubrane dziewczyny, nie miały pojęcia, że trafią do piekła na ziemi.
Czytając robiłam sobie przerwy, gdyż jeden umysł nie jest w stanie ogarnąć tego całego zła jaki wyrządzili oprawcy swym ofiarom. Pomimo, że to nie jest ani pierwsza ani ostatnia książka w tej tematyce jednak robi bardzo duże wrażenie.
Autorka zrobiła kawał dobrej roboty.
Polecam.

 Ostatnio bardzo dużą popularnością cieszą się powieści napisane na podstawie czyichś wspomnień z lat wojennych. Raz są lepsze, raz gorsze, ale rzadko trafia się na historię, która jest wynikiem potężnych badań nad sprawą i przekopywania się przez niezliczone ilości wspomnień, literatury i dokumentacji. Takim właśnie przykładem jest "999...", gdzie zgadza się dokładnie każdy historyczny element, a opowieść ta, nie jest bezdusznym czytadłem o niczym. To przykład książki mądrej i wzorcowej. Takiej, o której powinno się mówić dużo i często.

Praca dla rządu – pod tym fałszywym hasłem kryła się historia niczemu winnych dziewcząt, które były u progu  dorosłego życia. Marzyły o karierach, dobrej pracy, mężu i dzieciach. Wychowane w miłości i poczuciu własnej wartości, z dnia na dzień trafiły do najpodlejszego miejsca na ziemi, z którego nie wszystkie wróciły, a jeśli już, to z bagażem potworności, których nie mogły udźwignąć do końca życia.

Znamy historię Holokaustu i mamy świadomość potwornych zbrodni dokonywanych w niemieckich obozach śmierci. Zdajemy sobie sprawę z tego w jaki sposób były traktowane więźniarki, w jaki sposób odzierano je z człowieczeństwa, eksperymentowano na nich i traktowano gorzej od zwierząt. W książce autorstwa Macadam czytamy o kobietach, które mogłyby być naszymi koleżankami, sąsiadkami, znajomymi. Kobietach, które chciały żyć, a zostały skazane na niewyobrażalne cierpienia, upokorzenia i pracę ponad siły. Te historie są prawdziwe. Nakład pracy i reaserch wykonany przez autorkę procentuje. Mamy szansę poznać te niezwykłe dziewczyny na tyle, na ile pozwolił na to uciekający czas i co za tym idzie, blaknące wspomnienia. 

To nie jest powieść, którą czyta się z zapartym tchem i czeka na szczęśliwe zakończenie. To kompendium wiedzy o zagładzie Żydów, o dzielnych kobietach usiłujących przeżyć potworności obozu w Auschwitz. Jest to bardzo ważny dokument i świadectwo bólu wielu ludzi. Pozycja obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą uzupełnić swoją wiedzę.